Josef Theomim
Josef ben Meir Theomim zwany Pri Megadim, czyli Słodki owoc[1] (hebr. יוסף בן מאיר תאומים; ur. 1727 w Szczercu, zm. 26 kwietnia 1792[2]) – rabin Frankfurtu nad Odrą w latach 1781-1792, przewodniczący sądu rabinicznego w tymże mieście.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce pochówku | |
| Rabin Frankfurtu nad Odrą | |
| Okres sprawowania |
1781–1792 |
| Wyznanie | |
Życiorys edytuj
Urodzony w Szczercu koło Lwowa w rodzinie Żydów galicyjskich. Syn uczonego Meira Theomima (zm. ok. 1772) i Gitel z domu (?). Wnuk Haima Josepha Theomima i Gitel z domu Shalom, prawnuk Samuela Theomima, praprawnuk Haima Josepha Theomima i Rachel z domu Nathan. Miał 2 braci: Samuela i Elijaha. Poślubił Toybę Eliakim, z którą miał 3 dzieci: Israela, Friedę oraz Samuela[3].
Początkowo tworzył we Lwowie, po ojcu przejął posadę nauczyciela i instruktora rabinicznego jesziwy we Lwowie. Potem przeniósł się na Węgry do Komarna i wreszcie na tereny Królestwa Pruskiego. W 1772 zamieszkał w Berlinie. W 1774 ogłoszono jego sukcesję po ojcu we Lwowie, a w 1781 trafił do Frankfurtu nad Odrą jako nowy rabin.
Autor wielu dzieł, m.in.: "Porat Josef" (Żółkiew, 1756), "Ginat Weradim" (Frankfurt nad Odrą, 1767), komentarza "Pri Megadim" (Słodki owoc) do "Jore Dea", "Tewat Gama" (Frankfurt nad Odrą, 1782), "Szoszanat Amakim" i "Pri Megadim" do "Orach Chajim" rabina Jakoba ben Aschera w 2 tomach: "Eszel" i "Maszbecot Zahaw".
Pochowany na cmentarzu żydowskim w Słubicach.
Nowy nagrobek z 2004 został ufundowany przez rabina Berela Polatska z Nowego Jorku, a wykonany przez kamieniarza Miklósa Horvátha z miejscowości Nyíregyháza na Węgrzech. Treść inskrypcji odbiega nieco od brzmienia oryginału.
Współczesna inskrypcja edytuj
- Tu jest pochowany
- wielki uczony rabin
- nasz nauczyciel i nasz mistrz, pan Josef
- przewodniczący sądu rabinackiego naszej gminy.
- Syn naszego nauczyciela i naszego mistrza Meira, pamięć jego duszy.
- Autor
- "Porat Josef", "Ginad Weradim"
- "Pre megadim" do "Jore dea"
- "Tewat Gome", "Szoszanat Amakim",
- "Pri megadim" do "Orach Chaim" w dwóch tomach:
- "Eszel Awraham" i "Miszbecot Zahaw",
- jak również wielu książek, które napisał.
- Zmarł i pochowano go w środę 10 ijar 552 wedle krótkiego rachunku.
- Niech będzie dusza jego związana w wieniec życia.
Wywód genealogiczny edytuj
| 4. Haim Joseph Theomim | ||||||
| 2. Meir Theomim | ||||||
| 5. Gitel z domu Shalom | ||||||
| 1. Josef ben Meir Theomim (1727-1792) | ||||||
| 6. NN | ||||||
| 3. Gitel z domu (?) | ||||||
| 7. NN | ||||||
Przypisy edytuj
- ↑ Jego imię zapisywane jest także jako Joseph lub Yosef, natomiast nazwisko - Teomim. Błędną formą nazwiska jest zaś Teomin.
- ↑ Czyli 4 Ijar 552 roku według skróconej rachuby.
- ↑ Drzewo genealogiczne rodziny Theomimów
Bibliografia edytuj
- Dariusz Barański: Rabini na grobie rabbiego Teomina w Słubicach, Gazeta Wyborcza Górzów Wielkopolski, 22.04.2002.
- Dariusz Barański: Uroczystości na cmentarzu żydowskim w Słubicach, Gazeta Wyborcza Gorzów Wielkopolski, 04.05.2004.
- Beata Bielecka: Cmentarz żydowski w Słubicach ma ponad 600 lat i jest jednym z najstarszych w Europie Środkowej, Gazeta Lubuska, 21.08.2009.
- Beata Bielecka: Co dalej z cmentarzem żydowskim w Słubicach?, Gazeta Lubuska, 05.05.2009.
- Ralf Loock: Buch zum Jüdischen Friedhof gefunden, w: Märkische Oderzeitung z 02.05.2009.
- Sebastian Preiss/ Uta Hengelhaupt/ Sylwia Groblica/ Almut Wille/ Dominik Oramus: Słubice. Historia - topografia - rozwój, Słubice 2003.
- Eckard Reiß, Magdalena Abraham-Diefenbach (red.): Makom tow - dobre miejsce. O cmentarzu żydowskim w Słubicach i Frankfurcie nad Odrą, Vergangenheits Verlag, Berlin 2012.
- Dietrich Schröder: Gebet für einen großen Rabbiner, w: Märkische Oderzeitung z 16.05.2008.
- Dietrich Schröder: Theomims Wunderkraft, w: Märkische Oderzeitung z 17/18.03.2012, Journal, s. 1.