Josephine Baker

Josephine Baker, właśc. Freda Josephine McDonald (ur. 3 czerwca 1906 w Saint Louis, zm. 12 kwietnia 1975 w Paryżu) – francuska tancerka, aktorka, piosenkarka i agentka wywiadu pochodzenia afroamerykańskiego. Niektóre źródła podają jej nazwisko rodowe jako Freda Carson.

Josephine Baker

Josephine Baker (1949)
Imię i nazwisko	Freda Josephine McDonald
Data i miejsce urodzenia	3 czerwca 1906 Saint Louis
Data i miejsce śmierci	12 kwietnia 1975 Paryż
Narodowość	amerykańska
Dziedzina sztuki	taniec, piosenka, film
Odznaczenia
Strona internetowa

Josephine Baker

Freda Josephine McDonald

podporucznik
Data i miejsce urodzenia	3 czerwca 1906 St. Louis
Data śmierci	12 kwietnia 1975
Przebieg służby
Lata służby	1940–1945
Siły zbrojne	Siły Wolnej Francji Francuska Armia Wyzwolenia
Jednostki	Francuski wywiad wojskowy Francuskie Siły Powietrzne
Stanowiska	Agent wywiadu Artystka teatru wojskowego
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa

Życiorys

Urodzona w slumsach St. Louis w rozbitej rodzinie biedoty miejskiej, od wczesnych lat dziecięcych występowała na ulicy, tańcząc i śpiewając, śpiąc w przytułkach i zaułkach ulic. Zanim ukończyła piętnasty rok życia, miała już za sobą dwa małżeństwa. W 1937 otrzymała obywatelstwo francuskie.

Otrzymała ponad 1500 propozycji małżeństwa, nie licząc drogich prezentów od wielbicieli. Podczas II wojny światowej pracowała w Czerwonym Krzyżu oraz działała czynnie we francuskim ruchu oporu. Po wojnie zaadoptowała ze swoim czwartym mężem dwanaścioro dzieci różnych ras i religii. W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX w. udawała się do USA, gdzie występowała przeciwko rasizmowi. W 1963 roku przemawiała podczas Marszu na Waszyngton obok Martina Luther Kinga.

Dama Orderu Legii Honorowej i innych francuskich odznaczeń. W 1990 wprowadzona do St. Louis Walk of Fame. Była przyjaciółką wielu znanych artystów, jak Pablo Picasso, Christian Dior i F. Scott Fitzgerald. Pod koniec życia Josephine Baker zdana głównie na siebie, z dużą rodziną adoptowanych dzieci (ze względu na wielorasowość jej dzieci nazywano je poetycko „Tęczowym plemieniem”) popadła w poważne kłopoty finansowe zakończone ogłoszeniem bankructwa. Zmusiło ją to w dość już zaawansowanym wieku do powrotu na scenę. Zmarła w dwa dni po ostatnim występie.

Josephine Baker w 1927

Kariera sceniczna

Z St. Louis przeniosła się do Nowego Jorku, gdzie była popularną tancerką i piosenkarką wodewili i nocnych kabaretów. Ze względu na kolor skóry jej możliwości kariery scenicznej były jednak bardzo ograniczone. W 1925 wraz z amerykańską „Rewią murzyńską” (franc. La Revue Negre) udała się do Francji, gdzie odniosła błyskawiczny sukces. Jej kariera w Paryżu i ówczesna atmosfera tego miasta skłoniły ją do pozostania we Francji. Wkrótce otworzyła tam własny klub Chez Josephine. Określano ją często przydomkami: „Czarny Aksamit”, „Czarna Perła” i „Czarna Wenus” ze względu na jej afrykańsko-indiańskie pochodzenie. Zyskała światową sławę, występując w prawie wszystkich krajach Europy, w tym także w Polsce. Szokowała pełnym erotyki tańcem, kostiumami (słynna spódniczka z bananów) i stylem bycia – przyznawała się do biseksualizmu. Podziwiana i znana ze swego ekscentryzmu, m.in. w domu trzymała całą menażerię zwierząt. Znana była z przechadzek z pięknym i egzotycznym gepardem, którego wielu porównywało do samej Josephiny.

Jej występy nawiązywały do motywów uważanych za rasistowskie, np. „bananowy taniec“ i do stereotypów na temat czarnych kobiet. Niektórzy współcześni krytycy oceniają je negatywnie ze względu na propagowanie rasistowskich uprzedzeń.

Kariera filmowa

Baker występowała w kilku filmach, poczynając od zrealizowanego w 1927 we Francji La Sirena des Tropiques, następnie Zou Zou i Princess Tam-Tam. W 1991 Brian Gibson zrealizował w USA obraz pt. Historia Josephine Baker z Lynn Whitfield w roli tytułowej.

Upamiętnienie

W 2021 roku prezydent Emmanuel Macron ogłosił, że Baker zostanie pochowana w Panteonie w Paryżu.

Odznaczenia

• Legia Honorowa - 9 grudnia 1957
• Krzyż Wojenny 1939-1945 z palmą - 19 sierpnia 1961
• Medal Francuskiego Oporu z rozetą - 6 października 1946
• Medal Pamiątkowy Ochotników Wolnej Francji
• Medal Pamiątkowy Wojny 1939–1945

Linki zewnętrzne

• Josephine Baker w bazie IMDb (ang.)
• Josephine Baker w bazie Notable Names Database (ang.)