Juliusz Leo

polityk galicyjski, ekonomista, prawnik, prezydent Krakowa

Juliusz Franciszek Leo (ur. 15 września 1861 w Stebniku, zm. 21 lutego 1918 w Krakowie) – polityk galicyjski, ekonomista, prawnik, prezydent Krakowa, Prezes Koła Polskiego, przewodniczący Naczelnego Komitetu Narodowego w 1914 roku[1].

Juliusz Leo
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 września 1861
Stebnik, Cesarstwo Austrii

Data i miejsce śmierci

21 lutego 1918
Kraków, Austro-Węgry

Prezydent Krakowa
Okres

od 11 lipca 1904
do 21 lutego 1918

Poprzednik

Józef Friedlein

Następca

Jan Kanty Federowicz

Odznaczenia
Komandor Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry)

Życiorys edytuj

Był synem radcy górniczego Juliusza Lea (1817–1878, nadzarządca C. K. Zarządu Saliny w Wieliczce[2][3][4][5][6]) i Krystyny z Holztragerów (1827–1904). Wraz z rodzicami przeprowadził się do Wieliczki. Ukończył Gimnazjum św. Anny w Krakowie. W latach 1879–1884 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie w latach 1885–1887 ekonomię w Berlinie. W 1887 rozpoczął praktykę adwokacką, a rok później obronił habilitację z zakresu prawa skarbowego. W latach 1891–1904 już jako profesor wykładał na UJ. Od 1893 był członkiem Rady Miasta Krakowa. W latach 1901–1904 pełnił funkcję wiceprezydenta miasta. 7 lipca 1904 po rezygnacji Józefa Friedleina został wybrany na funkcję prezydenta miasta Krakowa, którą pełnił przez 3 kadencje aż do śmierci[7]. Wybór zatwierdził cesarz Franciszek Józef I z dniem 25 sierpnia 1904. Obejmując ostatnią kadencję w 1916, uzyskał 86 z 88 głosów. W 1901 został posłem do Sejmu Krajowego i zasiadał w nim w czasie VIII, IX i X kadencji. Wystartował w wyborach, reprezentując konserwatystów; od 1907 wchodził w skład stronnictwa demokratów. Od 1911 wchodził również w skład austriackiej Rady Państwa, pełniąc w latach 1912–1915 funkcje Prezesa Koła Polskiego. W 1889 opublikował Finanse Galicji oraz projekt reformy skarbu krajowego. W 1894 ożenił się z Wilhelminą Cecylią Kleska (1871–1947) oraz przeprowadził do nabytej przez siebie kamienicy przy ulicy Loretańskiej 8. Był ojcem pięciorga dzieci (3 synów, 2 córki). Jego wnukiem był historyk sztuki Andrzej Fischinger. Juliusz Leo, chorujący na nadciśnienie tętnicze, we wrześniu 1917 doznał ataku serca; komplikacje zdrowotne spowodowały jego śmierć w lutym następnego roku. Obowiązki prezydenta miasta w czasie choroby sprawował wiceprezydent Jan Kanty Federowicz.

Największymi dokonaniami prezydenckimi Juliusza Lea było:

  • sfinalizowanie wykupienia od Austriaków w 1905 Wawelu i rozpoczęcie szeroko zakrojonych prac jego rewitalizacji.
  • stworzenie w latach 1907–1915 tzw. Wielkiego Krakowa, czyli przyłączenia 14 nowych dzielnic i powiększenie w ten sposób obszaru miasta z 7 do 47 km kwadratowych. Pierwszy postulat w sprawie zgłaszał już jako wiceprezydent na posiedzeniu Rady Miasta Krakowa 6 lutego 1902.
  • regulacja brzegów Wisły i przesunięcie koryta Rudawy.
  • rozbudowa kanalizacji i sieci wodociągowej oraz rozbudowa sieci komunikacyjnej o nowe linie tramwajowe.
  • uporządkowanie gospodarki finansowej miasta i zwiększenie jego dochodów.
  • budowa III mostu na Wiśle, elektrowni miejskiej oraz otwarcie w 1913 nowego dworca towarowego.

W 1914 współtworzył i był pierwszym prezesem Naczelnego Komitetu Narodowego, był jednym z współinicjatorów utworzenia Legionów Polskich. Z kasy miasta Krakowa na Legiony na wniosek prezydenta Rada Miasta przegłosowała darowiznę w wysokości miliona koron.

Juliusz Leo pochowany jest w grobowcu ufundowanym przez Radę Miasta Krakowa na krakowskim cmentarzu Rakowickim.

Upamiętnienie edytuj

Odznaczenia i wyróżnienia edytuj

Galeria edytuj

Przypisy edytuj

  1. Do Narodu Polskiego! Polacy! W Krakowie, dnia 16 sierpnia 1914. Parlamentarne Koło Polskie, [b.n.s]
  2. Galizisches Provinzial-Handbuch für das Jahr 1868. Lwów: 1868, s. 332.
  3. Kawaler papieskiego Orderu św. Grzegorza. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1871. Lwów: 1871, s. 183.
  4. Kawaler rosyjskiego Orderu św. Stanisława II klasy. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1872. Lwów: 1872.
  5. Honorowy obywatel Wieliczki. członek korespondencyjny Geologicznego Instytutu Państwowego. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1874. Lwów: 1874, s. 207.
  6. Do około 1878. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1878. Lwów: 1878, s. 152.
  7. Dominika Hołuj. Rola samorządu terytorialnego w kształtowaniu procesu rozwoju Miasta Krakowa w okresie autonomii (1866–1918). „Zeszyty naukowe Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Bochni”. 5. s. 50. 
  8. Małgorzata Mrowiec: Wielki prezydent Juliusz Leo wreszcie ma pomnik. dziennikpolski24.pl, 20.02.2018. [dostęp 2018-02-21].
  9. Kronika. „Głos Rzeszowski”, s. 2, Nr 22 z 29 maja 1910. 
  10. Kronika. „Głos Rzeszowski”, s. 3, Nr 4 z 8 marca 1914. 
  11. Rada Miasta Podgórze. „Nowa Reforma”, s. 2, Nr 87 z 18 marca 1914. 
  12. Zaszczytne odznaczenie. „Nowości Illustrowane”. Nr 24, s. 3, 15 czerwca 1907. 

Bibliografia edytuj

  • Janina Bieniarzówna, Jan M Małecki „Dzieje Krakowa” t.3 Wyd. Literackie Kraków 1985 ISBN 83-08-00116-5
  • Celina Bąk-Koczarska „Juliusz Leo - Twórca Wielkiego Krakowa” wyd. Ossolineum 1986
  • Zdjęcie, s. 7.

Linki zewnętrzne edytuj