Juliusz Tutor
Iulius Tutor – galijski arystokrata z plemienia Trewerów, przyłączył się do powstania Batawów pod wodzą Juliusza Cywilisa w latach 69-70 n.e.
Juliusz Tutor został wyznaczony przez Witeliusza w 69 n.e. dowódcą oddziałów pomocniczych nad Renem. Na początku 70 n.e. przyłączył się do Cywilisa za namową Juliusza Klassykusa, gdy Cywilis otwarcie wystąpił przeciwko władzy Rzymian w Dolnej Germanii, a znaczna część armii Renu uległa zniszczeniu lub zdemoralizowaniu do tego stopnia, że właśnie zabiła w Novaesium (obecnie Neuss) swego wodza Marka Hordeoniusza Flakkusa[1]. Razem z Klassykusem podstępnie sprowokował Diliusza Wokulę, który bronił Mogontiacum (obecnie Moguncja) zaatakowanego przez plemiona germańskie zza Renu, do wyjścia z obozu[2]. Po zamordowaniu Wokuli przejął kontrolę nad rzymskimi oddziałami z Colonia Agrippinensium (obecnie Kolonia) oraz z rejonu górnego Renu, które nakłonił do złożenia przysięgi wierności "cesarstwu Galów"[3][4][5].
Nie obsadził wojskiem przejść przez Alpy do Górnej Germanii, co ułatwiło przeprawę wojsk rzymskich pod wodzą Kwintusa Petyliusza Cerialisa. W efekcie postępów Cerialisa musiał się wycofać z Mogontiacum do Bingium (obecnie Bingen), gdzie zorganizował obronę nad rzeką Nave (Nahe) przy zburzonym moście. Został pokonany przez Cerialisa i jego legion XXI Rapax[6]. Tutorowi udało się uciec, a Cerialis skierował się na tereny Trewerów. Pod Rigodulum (obecnie wieś Rigol) Cerialis pokonał Tulliusza Walentynusa[7] i nie pozwolił żołnierzom splądrować Augusta Treverorum (obecnie Trewir) stolicę Trewerów, a obóz wojskowy założył poza nim[8]. Za radą Tutora Cywilis i Klassykus zebrali siły i zaatakowali obóz Rzymian pod Augusta Treverorum[9]. Cerialis po początkowym zaskoczeniu i zamieszaniu wśród galijskich wojsk pomocniczych, które przeszły wcześniej na jego stronę, opanował sytuację i pokonał powstańców[10]. Powodzenie Cerialisa zmusiło Klassykusa i Tutora do przejścia na drugą stronę Renu na tereny Batawów[11]. Kolejne zwycięstwa Cerialisa pod Castra Vetera (obecnie Xanten) zakończyły powstanie i skłoniły Cywilisa, Klassykusa i Tutora do rozmów pokojowych[12].
Przypisy edytuj
- ↑ Tacyt, Dzieje IV 55.
- ↑ Tacyt, Dzieje IV 57.
- ↑ Tacyt, Dzieje IV 59. (...) pro imperio Galliarum (...).
- ↑ Bartnik 2011 ↓, s. 45, przypis 7 wyjaśnia, że jest to termin odnoszący się do opisu Tacyta przysięgi składanej przez legionistów przed Klassykiem.
- ↑ Cary i Scullard 1992 ↓, s. 187.
- ↑ Tacyt, Dzieje IV 70.
- ↑ Tacyt, Dzieje IV 71.
- ↑ Tacyt, Dzieje IV 72.
- ↑ Tacyt, Dzieje IV 76.
- ↑ Tacyt, Dzieje IV 77-78.
- ↑ Tacyt, Dzieje V 19.
- ↑ Tacyt, Dzieje V 19-25.
Źródła edytuj
- Tacyt: Dzieła. Tłumaczenie Seweryn Hammer. Warszawa: Czytelnik, 2004. ISBN 83-07-02993-7.
Bibliografia edytuj
- Agnieszka Bartnik: Powstanie Cywilisa 69-70 n.e. Zabrze - Tarnowskie Góry: Inforteditions, 2011, s. 49, 50, 61-67. ISBN 978-83-89943-73-6.
- Max Cary, Howard Hayes Scullard: Dzieje Rzymu: Od najdawniejszych czasów do Konstantyna. Tłumaczenie Jerzy Schwakopf. T. 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1992, s. 186-188. ISBN 83-06-01859-1.