Wikipedia

KDU-ČSL

czeska partia polityczna

KDU-ČSL – czeska chrześcijańsko-demokratyczna partia polityczna, określana jako „ludowcy” (cz. lidovci) lub „chrześcijańscy demokraci” (cz. křesťanští demokraté). Do 2019 działała pod nazwą Unia Chrześcijańska i Demokratyczna – Czechosłowacka Partia Ludowa (cz. Křesťanská a demokratická unie – Československá strana lidová).

KDU-ČSL
Ilustracja
Państwo

 Czechy

Lider

Marian Jurečka

Data założenia

1919

Adres siedziby

Praga

Ideologia polityczna

konserwatyzm, chrześcijańska demokracja

Poglądy gospodarcze

społeczna gospodarka rynkowa

Członkostwo
międzynarodowe

Europejska Partia Ludowa

Grupa w Parlamencie
Europejskim

Europejska Partia Ludowa (Chrześcijańscy Demokraci)

Młodzieżówka

Mladí lidovci

Barwy

niebieska

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Historia edytuj

KDU-ČSL swoje korzenie wiąże z powstałą w 1894 Partią Chrześcijańsko-Socjalistyczną. Sama Czechosłowacka Partia Ludowa (ČSL) została natomiast założona w styczniu 1919, jednocząc kilka partii katolickich. Jej przewodniczącym został Jan Šrámek, późniejszy premier rządu na uchodźstwie (1940–1945). Ugrupowanie wchodziło w skład tzw. piątki – grupy partii politycznych, które rezerwowały sobie prawo do odgrywania głównej roli w życiu politycznym Pierwszej Republiki Czechosłowackiej[1]. W czasie istnienia Drugiej Republiki (1938–1939) ugrupowanie weszło w skład Partii Jedności Narodowej.

Po II wojnie światowej ponownie funkcjonowała jako samodzielna partia w kraju oraz na emigracji. W 1948 liczyła 500 tysięcy członków, jednak w następnym roku liczba ta została ograniczona do 20 tysięcy[2] w związku ze stopniową likwidacją pluralizmu politycznego w okresie stalinizacji. Jako Czechosłowacka Partia Ludowa istniała do 1990, uczestnicząc we Froncie Narodowym Czechów i Słowaków, delegując swych przedstawicieli do parlamentu, rządu i rad narodowych. Pozostawała jednocześnie bez wpływu na politykę państwa (podobnie jak inne ugrupowania satelickie w krajach tzw. demokracji ludowej).

Ugrupowanie pod nazwą Unia Chrześcijańska i Demokratyczna – Czechosłowacka Partia Ludowa odrodziło się na początku transformacji ustrojowej. W 1989 ČSL zerwała związki z komunistami, a w 1992 przyjęła nową nazwę po połączeniu ze środowiskami chrześcijańskimi i agrarnymi[3]. Partia KDU-ČSL, będąca ugrupowaniem o profilu konserwatywnym i chrześcijańsko-demokratycznym, opowiedziała się za gospodarką rynkową, w sferze wartości pozostając ugrupowaniem prawicowym, opowiadającym się za dialogiem państwa z Kościołem katolickim, zakazem przerywania ciąży, przeciw legalizacji małżeństw jednopłciowych oraz eutanazji. W 2010 określała się jako jedyna opoka dla prawicowych wyborców[4]. Do 2010 uzyskiwała stabilne poparcie (6–10%), największe w tradycyjnie katolickich obszarach Moraw. Według własnych informacji liczyło około 38 tysięcy członków[5]. W 2020 liczba członków wynosiła około 22 tysięcy (ludowcy pozostawali drugą najliczniejszą w Czechach partią po KSČM)[6].

Do 2006 KDU-ČSL wielokrotnie wchodziła w skład różnych rządów, współtworząc centroprawicowe i centrolewicowe koalicje[7]. W kolejnych rządach reprezentowali ją m.in. Cyril Svoboda i Miroslav Kalousek. Posiadała ministrów w prawicowych gabinetach, na czele których stał Václav Klaus (1992–1998), a także w rządzie technicznym, którym w 1998 kierował Josef Tošovský. Istotną rolę w powołaniu tego gabinetu odegrał przywódca ludowców Josef Lux[8]. W okresie pobytu w opozycji chadecy wraz z innymi centrowymi i centroprawicowymi partiami przez kilka lat tworzyli tzw. Czwórkoalicję[9]. W 1999 szeregi ugrupowania zasilił Petr Pithart, rok później wybrany na przewodniczącego Senatu[10].

Po wyborach w 2002 KDU-ČSL ponownie weszła do koalicji, tym razem z ČSSD i liberałami z US-DEU, współtworząc rządy premierów Vladimíra Špidli (2002–2004), Stanislava Grossa (2004–2005) i Jiříego Paroubka (2005–2006). W wyborach parlamentarnych w 2006 partia zajęła czwarte miejsce z poparciem 7,2%, co dało jej 13 z 200 mandatów w Izbie Poselskiej. W latach 2007–2009 była częścią centroprawicowej koalicji tworzącej drugi rząd Mirka Topolánka. W 2009 część jej członków (w tym były przewodniczący Miroslav Kalousek) odeszło z partii i znalazło się wśród założycieli nowego ugrupowania TOP 09.

W wyborach w 2010 partia nie przekroczyła wynoszącego 5% progu wyborczego, tracąc reprezentancję w niższej izbie czeskiego parlamentu[11]. Konsekwencją wyborczej porażki była natychmiastowa dymisja Cyrila Svobody. Po kilku miesiącach nowym przewodniczącym partii został lokalny samorządowiec Pavel Bělobrádek[12]. Pod jego przywództwem w wyborach w 2013 chadecy powrócili do parlamentu, a następnie dołączyli do trójpartyjnego rządu Bohuslava Sobotki, współtworzonego także przez socjaldemokratów i centrystów z ANO 2011[13].

Ludowcy utrzymali reprezentację poselską w wyborach w 2017, przechodząc następnie do opozycji. W 2019 partia przyjęła za swoją pełną nazwę dotychczasowy skrótowiec – KDU-ČSL[14]. Przed wyborami w 2021 zawiązała koalicję z Obywatelską Partią Demokratyczną i TOP 09 pod nazwą SPOLU[15]. Koalicja otrzymała 27,8% głosów (pierwsze miejsce) i 71 mandatów, z których 23 przypadły ludowcom[16]. W tym samym roku ugrupowanie dołączyło do wielopartyjnej koalicji rządowej[17], która współtworzyła gabinet Petra Fiali.

Współpraca edytuj

Ugrupowanie współpracuje z powiązanymi ze sobą organizacjami młodzieżowymi i instytutem badawczym[18]. Na forum europejskim od 1996 związane jest z Europejską Partią Ludową, w której uzyskało status członkowski[19]. Partia wydaje własne czasopismo „Nový hlas”[20].

Przewodniczący ČSL i KDU-ČSL edytuj

 
Cyril Svoboda
 
Pavel Bělobrádek
 
Marek Výborný
ČSL
KDU-ČSL

Wyniki wyborów edytuj

Czechosłowacja edytuj

Zgromadzenie Narodowe (1920–1939)
Wybory Izba Poselska Senat
Głosy (tys.) Mandaty Głosy (tys.) Mandaty
Liczba % +/– Liczba +/– Liczba % +/– Liczba +/–
1920 700 11,3 (2.) —
33/300
 — 622 11,9 (2.) —
18/150
 —
1925 691 9,7 (3.)   1,6
31/300
   2 618 10,1 (3.)   1,8
16/150
   2
1929 623 8,4 (5.)   1,3
25/300
   6 560 8,7 (5.)   1,4
13/150
   3
1935 616 7,5 (6.)   0,9
22/300
   3 558 7,7 (6.)   1,0
11/150
   2
Ustawodawcze Zgromadzenie Narodowe (1946–1948)
Wybory Głosy (tys.) Mandaty
Liczba % Liczba
1946 1111 15,7 (3.)
46/300
Zgromadzenie Narodowe (1948–1968, w ramach Frontu Narodowego)
Wybory Mandaty
Liczba +/–
1948
23/300
   23
1954
20/368
   3
1960
16/300
   4
1964
20/300
   4
Zgromadzenie Federalne (1969–1990, w ramach Frontu Narodowego)
Wybory Izba Ludu Izba Narodów
Mandaty +/– Mandaty +/–
1971
8/200
 —
7/150
 —
1976
11/200
   3
7/150
   0
1981
13/200
   2
5/150
   2
1986
11/200
   2
7/150
   2
Zgromadzenie Federalne (1990–1992)
Wybory[22] Izba Ludu Izba Narodów
Głosy (tys.) Mandaty Głosy (tys.) Mandaty
Liczba % Liczba +/– Liczba % Liczba +/–
1990 koalicja z KDS
6/150
   5 koalicja z KDS
4/150
   3
1992 388 4,1 (7.)
7/150
   1 394 4,1 (7.)
7/150
   3
Czeska Rada Narodowa (1968–1990, w ramach Frontu Narodowego)
Wybory
Mandaty +/–
1968
16/150
 —
1971
15/200
   1
1976
12/200
   3
1981
14/200
   2
1986
14/200
   0
Czeska Rada Narodowa (1990–1992)
Wybory[22] Głosy (tys.) Mandaty
Liczba % Liczba +/–
1990 koalicja z KDS
16/200
   2
1992 406 6,3 (5.)
15/200
   1

Czechy edytuj

Izba Poselska
Wybory[22] Głosy (tys.) Mandaty
Liczba % +/– Liczba +/–
1996 489 8,1 (4.)   1,80
18/200
   2
1998 537 9,0 (4.)   0,9
20/200
   2
2002 koalicja z US-DEU
22/200
   2
2006 387 7,2 (4.) —
13/200
   9
2010[23] 230 4,4 (6.)   2,8
0/200
   13
2013[24] 337 6,8 (7.)   2,4
14/200
   14
2017[25] 294 5,8 (7.)   1,0
10/200
   4
2021[16] koalicja z ODS i TOP 09
23/200
   13
Senat
Wybory[22] Mandaty
W danych wyborach Ogółem +/–
1996
13/81
13/81
 —
1998[a]
7/27
16/81
   3
2000[a]
8/27
21/81
   5
2002
1/27
16/81
   5
2004
3/27
14/81
   2
2006
4/27
10/81
   4
2008
0/27
7/81
   3
2010
2/27
6/81
   1
2012
2/27
4/81
   2
2014
5/27
10/81
   5
2016
6/27
14/81
   4
2018
2/27
13/81
   1
2020
3/27
11/81
   2
Parlament Europejski
Wybory Głosy (tys.) Mandaty
Liczba % +/– Liczba +/–
2004[26] 223 9,6 (4.) —
2/24
 —
2009[27] 180 7,7 (4.)   1,9
2/22
   0
2014[28] 151 10,0 (5.)   2,30
3/21
   1
2019[29] 172 7,2 (6.)   2,8
2/21
   1

Uwagi edytuj

  1. ↑ a b W ramach Czwórkoalicji.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Oprócz ČSL były to: Czeska Partia Socjaldemokratyczna, Republikańska Partia Ludu Wiejskiego i Małorolnego (tzw. Partia Agrarna), Czechosłowacka Partia Narodowo-Socjalistyczna i Czechosłowacka Narodowa Demokracja (zob. Jerzy Tomaszewski, Czechy i Słowacja, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2008, s. 38).
  2. ↑ Marek Migalski, Koncepcja „mostu między Wschodem a Zachodem” Edwarda Benesza, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Marketingu, Sosnowiec 2004, s. 166.
  3. ↑ a b Leaders of the Czech Republic. zarate.eu. [dostęp 2014-07-06]. (ang.).
  4. ↑ KDU-ČSL je šancí pro pravicové voliče. kdu.cz, 25 marca 2010. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
  5. ↑ Stát se členem. kdu.cz. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
  6. ↑ Karolína Neubergerová: Komunisté mají stále nejvíce členů, jejich řady se ale tenčí. iprima.cz, 31 maja 2020. [dostęp 2021-10-10]. (cz.).
  7. ↑ Přehled vlád ČR. vlada.cz. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
  8. ↑ 10 let od smrti Josefa Luxe: Kdo byl?. bles.cz, 20 listopada 2009. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
  9. ↑ Vznik a zánik čtyřkoalice. bbc.co.uk. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
  10. ↑ Petr Pithart. nasipolitici.cz. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
  11. ↑ Paroubek končí, neustál propad ČSSD ve volbách. lidovky.cz, 29 maja 2010. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
  12. ↑ Nový šéf lidovců: dobytků a sviní v politice se nebojím. novinky.cz, 20 listopada 2010. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
  13. ↑ Bohuslav Sobotka, the leader of the Czech Social Democratic Party, named prime minister today. vlada.cz, 17 stycznia 2014. [dostęp 2014-07-06]. (ang.).
  14. ↑ Lidovci si v Brně zvolili vedení, upravili název strany na zkratku KDU-ČSL. globe24.cz, 30 marca 2019. [dostęp 2021-10-10]. (cz.).
  15. ↑ Michaela Rambousková: ODS, KDU-ČSL a TOP 09 jdou do voleb jako koalice SPOLU. Daly 17 slibů. kdu.cz, 9 grudnia 2020. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
  16. ↑ a b Volby do Poslanecké sněmovny Parlamentu České republiky konané ve dnech 8.10. – 9.10.2021. volby.cz. [dostęp 2021-10-09]. (cz.).
  17. ↑ Anna Kottová: Pětice lídrů Spolu a PirSTAN podepsala koaliční smlouvu vznikající vlády. Kabinet má mít 18 členů. irozhlas.cz, 8 listopada 2021. [dostęp 2021-11-28]. (cz.).
  18. ↑ Partnerské organizace. kdu.cz. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
  19. ↑ Member Parties. epp.eu. [dostęp 2014-07-06]. (ang.).
  20. ↑ Nový Hlas – interní zpravodaj KDU-ČSL. kdu.cz. [dostęp 2021-10-09]. (cz.).
  21. ↑ Novým předsedou KDU-ČSL se stal Marián Jurečka. ceskatelevize.cz, 25 stycznia 2020. [dostęp 2020-01-25]. (cz.).
  22. ↑ a b c d Výsledky voleb a referend. volby.cz. [dostęp 2021-10-10]. (cz.).
  23. ↑ Volby do Poslanecké sněmovny Parlamentu České republiky konané ve dnech 8.10. – 9.10.2021. volby.cz. [dostęp 2021-10-09]. (cz.).
  24. ↑ Parties and Elections in Europe: Czechia. parties-and-elections.eu. [dostęp 2014-07-06]. (ang.).
  25. ↑ Volby 2017: Výsledky voleb v České republice. idnes.cz. [dostęp 2017-10-22]. (cz.).
  26. ↑ Volby do Evropského parlamentu konané na území České republiky ve dnech 11.06. – 12.06.2004. volby.cz. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
  27. ↑ Volby do Evropského parlamentu konané na území České republiky ve dnech 05.06. – 06.06.2009. volby.cz. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
  28. ↑ Volby do Evropského parlamentu konané na území České republiky ve dnech 23.05. – 24.05.2014. volby.cz. [dostęp 2014-07-06]. (cz.).
  29. ↑ Volby do Evropského parlamentu konané na území České republiky ve dnech 24.05. – 25.05.2019. volby.cz. [dostęp 2019-05-26]. (cz.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=KDU-ČSL&oldid=69024747”