Wikipedia

Kaczorowo (Tykocin)

Kaczorowo – część miasta Tykocina w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Tykocin[1]. Położona jest w zachodniej części zabudowanego (centralnego) obszaru Tykocina, w okolicy ulicy Piłsudskiego. Od centrum Tykocina oddziela je wąska struga, lewy dopływ Narwi.

Kaczorowo
część Tykocina
Ilustracja
Wielka Synagoga, obecnie Muzeum Kultury Żydowskiej
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Miasto

Tykocin

W granicach Tykocina

do 1944 i od 1993

SIMC

0043452

Strefa numeracyjna

(+48) 85

Kod pocztowy

16-080

Tablice rejestracyjne

BIA

Położenie na mapie Tykocina
Mapa konturowa Tykocina, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kaczorowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kaczorowo”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kaczorowo”
Położenie na mapie powiatu białostockiego
Mapa konturowa powiatu białostockiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kaczorowo”
Położenie na mapie gminy Tykocin
Mapa konturowa gminy Tykocin, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kaczorowo”
Ziemia53°12′25″N 22°46′01″E/53,207048 22,766846

Historia edytuj

Kaczorowo stanowiło dawniej przedmieście Tykocina[2]. Na Kaczorowie mieściła się druga co do wielkości (po krakowskiej) gmina żydowska w Polsce:

Osiedlenie się żydów w Tykocinie nastąpiło w początkach XVI wieku. Olbracht Gastold, wojewoda trocki, pozwolił w 1522 roku 10 żydom z Grodna osiąść w Tykocinie „na Kaczorowie za mostem”. Na ostrowie mają sobie postawić szkołę. Wyznaczono im plac na cmentarz „pierwszą górę za rzeką”. Pozwolono im wystawić kramnice koło ratusza i prowadzić wszelki handel. Następnie w r. 1536 tenże Gastołd wydał w Wilnie nowy przywilej, uwalniający żydów od wszelkiej juryzdukcyi sądów miejskich i grodzkich („Prosili.... żeby ich doktór, na imię Dawid, albo potem będący, według zakonu żydowskiego one sądził i rządził a starosta i urzędnicy żeby ich w żadnych sprawach nie sądzili, woźnych swoich na nie nie dawali..... ani win nie brali. A jeśli będzie jakie prawo żyd z chrześcianinem albo chrześcianin z żydem miał, tedy starostowie spółek z doktorem mają to obaczyć i rozeznać”). Batory potwierdzając ich przywileje w Tykocinie r. 1576 pozwala swobodnie trudnić się handlem po miastach i wsiach królewskich, pańskich, duchownych i szlacheckich. Władysław IV potwierdzając w Krakowie r. 1633 przywileje żydów, zabronił dochodzić pretensyi wszelkich na rodzinie winowajcy lub niedotrzymującego umowy. Na specyalną prośbę żydów tykocińskich potwierdził w Wilnie 1639 r. ich swobody, przywileje. Mimo to ciągle zachodzą zatargi między żydami tykocińskimi a chrześciańską ludnością. Wreszcie w r. 1763 staje umowa, którą żydzi zobowiązali się w zamian za udzielenie im prawa do pastwiska koni i uwolnienia od opłat miejskich, wnosić do kasy miejskiej 120 złp. rocznie w dwu ratach.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, 1883

Na Kaczorowie znajdują się m.in. Wielka Synagoga (obecnie Muzeum Kultury Żydowskiej) oraz Mała Synagoga.

Podczas okupacji hitlerowskiej odebrano prawa miejskie Tykocinowi[3], co ustawodawstwo polskie usankcjonowało ze znacznym opóźnieniem, bo dopiero 1 stycznia 1951[4], a obszar dotychczasowego miasta Tykocin podzielono na trzy wiejskie gromady: Tykocin-Nowe Miasto Tykocin-Kaczorowo i Tykocin-Kolonia w gminie Tykocin[5]. W 1954 roku, w związku z reformą administracyjną kraju, gromady te scalono i, już jako jedną jednostkę, przekształcono ją w gromadę Tykocin w powiecie wysokomazowieckim w woj. białostockim[6]. 1 stycznia 1958 roku gromadę włączono do powiatu białostockiego[7]. Gromada Tykocin przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej[8], a z dniem 1 stycznia 1973 roku reaktywowano gminę Tykocin[9].

11 sierpnia 1993 Tykocin odzyskał status miasta, przez co Kaczorowo stało się ponownie obszarem miejskim[10].

Przypisy edytuj

  1. ↑ GUS. Rejestr TERYT
  2. ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  3. ↑ Jemielity W. (2002). Podziały administracyjne powiatów sokólskiego i dąbrowskiego w latach 1919-2000. "Studia Łomżyńskie", 13, 2002, s. 119-146
  4. ↑ Dz.U. z 1950 r. nr 51, poz. 472
  5. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  6. ↑ Uchwała Nr 24/V Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu wysokomazowieckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 30 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 2 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 49)
  7. ↑ Dz.U. z 1957 r. nr 59, poz. 309
  8. ↑ Obwieszczenie Wydziału Organizacyjno-Prawnego Prezydium WRN w Białymstoku z dnia 26 listopada 1971 r. w sprawie podziału administracyjnego województwa białostockiego – stan na dzień 1 stycznia 1972 r.(Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 24 grudnia 1971 r., Nr. 18, Poz. 234)
  9. ↑ Uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej Nr XXI/72/72 z dnia 9 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie białostockim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku z dnia 2 stycznia 1973 r., Nr. 1, Poz. 1)
  10. ↑ Dz.U. z 1993 r. nr 68, poz. 329.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kaczorowo_(Tykocin)&oldid=72867109”