Wikipedia

Kaiserschützen

Landesschützen (strzelcy krajowi; od 1917 niem. Kaiserschützen – strzelcy cesarscy) – trzy pułki piechoty górskiej okresu Monarchii Austro-Węgierskiej.

Landesschütze 1911
Wyciąg z Kriegstagebuch Franza Pomykahlera – plutonowego w Kaiserschützen-Regiment Innichen Nr. III, 1917
Mundur służbowy oficera strzelców krajowych z Tyrolu bądź Dalmacji
Landeschützen, 1906

Formacja strzelców krajowych (niem. Landesschützen) należała do austro-węgierskiej cesarsko-królewskiej Landwehry (niem. Kaiserlich Königliche Landwehr, k.k. Landwehr), a nie do regularnych wojsk lądowych (niem. Heer) cesarskich i królewskich sił zbrojnych (niem. Kaiserlich und Königliche Streitkräfte; k.u.k. Streitkräfte). Z tego względu nazwa tej formacji była poprzedzana skrótem k.k. (niem. kaiserlich-königlich; pol. cesarsko-królewscy); a nie k.u.k. (niem. kaiserlich und königliche; pol. cesarscy i królewscy) jak pozostałe jednostki austro-węgierskie po 1867.

Z założenia formację tę mieli zasilać wyłącznie Tyrolczycy.

Historia edytuj

Do czasu wprowadzenia obowiązku zasadniczej służby wojskowej strzelcy krajowi mieli charakter milicji ludowej (obywatelskiej). W 1871 w ramach tyrolskiej Landwehry zostało sformowanych dziesięć batalionów, którym z historycznych względów nadano nazwę Landesschützen. Każdy batalion w czasie pokoju miał się składać z czterech kompanii polowych i jednej kompanii uzupełnieniowej. W każdej kompanii służyło dziesięciu artylerzystów.

W 1893 dziesięć istniejących batalionów przeformowano w trzy pułki strzelców krajowych:

  • Regiment I,
  • Regiment II,
  • Regiment III.

W przeciwieństwie do regularnych jednostek austro-węgierskich sił zbrojnych te trzy pułki miały numerację rzymską.

W 1903 III Regiment Strzelców Krajowych rozwiązano.

Pierwotne nazwy batalionów edytuj

Pierwotne nazwy batalionów strzelców krajowych brzmiały następująco:

  • Nr. I Unterinntaler Landesschützenbataillon – Schwaz
  • Nr. II Innsbrucker und Wipptaler Landesschützenbataillon – Innsbruck
  • Nr. III Oberinntaler Landesschützenbataillon – Imst
  • Nr. IV Oberetschtaler Landesschützenbataillon – Merano (niem. Meran)
  • Nr. V Etsch- und Fleimstaler Landesschützenbataillon – Bolzano (niem. Bozen)
  • Nr. VI Pustertaler Landesschützenbataillon – Brunico (niem. Bruneck)
  • Nr. VII Noce-Avisiotaler Landesschützenbataillon – Mezzolombardo (niem. Welschmetz)
  • Nr. VIII Trydent-Valsugana Landessschützenbataillon – Trydent (niem. Trient)
  • Nr. IX Rovereto-Sarca Landesschützenbataillon – Riva
  • Nr. X Vorarlberger Landesschützenbataillon – Bregencja (niem. Bregenz)

W 1917 cesarz Karol I Habsburg przy okazji wizytacji oddziałów w Calliano przemianował strzelców krajowych (niem. Landesschützen) na strzelców cesarskich (niem. Kaiserschützen). Nie podał jednak nigdy uzasadnienia tej decyzji.

Garnizony strzelców krajowych w sierpniu 1914 edytuj

Pułki strzelców krajowych edytuj

Przydział: 88. Landwehr Infanteriebrigade – 44. Landwehr Infanterie Truppendivision – XIV Korpus Armijny
Kontekst etniczny: 58% niemieckojęzyczni – 38% włoskojęzyczni – 4% inni
Sformowany: 1893
Miejsce stacjonowania: Sztab i I Batalion Trydent (niem. Trient)/ II Batalion Strigno/ III Batalion Rovereto
Komendant: Oberst Adolf Sloninka von Holodów
Przydział: 88. Landwehr Infanteriebrigade – 44. Landwehr Infanterie Truppendivision – XIV Korpus Armijny
Kontekst etniczny: 55% niemieckojęzyczni – 41% włoskojęzyczni – 4% inni
Sformowany: 1893
Miejsce stacjonowania: Sztab i II Batalion Bolzano (niem. Bozen)/ I Batalion Merano (Meran)/ III Batalion Riva del Garda
Komendant: Oberst Karl Josef Stiller
Przydział: 88. Landwehr Infanteriebrigade – 44. Landwehr Infanterie Truppendivision – XIV Korpus Armijny
Kontekst etniczny: 59% niemieckojęzyczni – 38% włoskojęzyczni – 3% inni
Sformowany: 1893 – rozwiązany 1901 – sformowany na nowo 1909
Miejsce stacjonowania: Sztab i IV Batalion San Candido (niem. Innichen)/ I Batalion Primör/ II Batalion Predazzo/ III Batalion Cortina d’Ampezzo
Komendant: Oberst Hugo Schönherr/ Oberst Josef Hadaszczok
(Tylko ten ostatni pułk miał w swoim składzie cztery bataliony).

Reitende Tiroler Landesschützen-Division edytuj

W 1871 pod nazwą "Kader der Landesschützen zu Pferd in Tirol und Vorarlberg" sformowano dwie kompanie, które w 1874 przemianowano na szwadrony. W 1894 zmieniono nazwę formacji na "Berittene Tiroler Landesschützen", zaś w 1912 znowu na "Reitende Tiroler Landesschützen-Division".

Dywizjon ten składał się z trzech szwadronów. Jego komendantem (dowódcą) był Oberstleutnant Moritz Srnka, natomiast miejscem postoju – Trydent.

Działania zbrojne 1914–1918 edytuj

W czasie I wojny światowej strzelcy krajowi (cesarscy) walczyli w następujących regionach Europy:

Znacząca część strzelców krajowych (cesarskich) trafiła jednak do włoskiej niewoli.

Literatura edytuj

  • Heinz von Lichem, Spielhahnstoß und Edelweiß, Leopold Stocker Verlag, Graz, 1977
  • Karl Glückmann, Das Heerwesen der österreich-ungarischen Monarchie, Wiedeń, 1911
  • Georg Bartl, Tiroler Landesschützen/ Kaiserschützen – Ein Rückblick, Innsbruck, 1930

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kaiserschützen&oldid=72149899”