Kalety (Białoruś)
Niektóre z zamieszczonych tu informacji wymagają weryfikacji.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Kalety (biał. Кале́ты) – wieś na Białorusi, niedaleko Grodna przy granicy z Polską i Republiką Litewską, nad głęboką doliną rzeki Szlamica, która wypływa z podzielonego granicą z Polską jeziora Szlamy do granicznej z Republiką Litewską rzeki Marycha. Leży na Suwalszczyźnie.
 Kaplica Matki Boskiej Siewnej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Wysokość |
118 m n.p.m. |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 15(2) |
| Kod pocztowy |
231734 |
| Tablice rejestracyjne |
4 |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 53°55′N 23°34′E/53,916667 23,566667
| |
Historia
edytujWieś królewska ekonomii grodzieńskiej położona była w końcu XVIII wieku w powiecie grodzieńskim województwa trockiego[2].
W okresie dwudziestolecia międzywojennego w Kaletach stacjonowało dowództwo 3 Kompanii Batalionu KOP „Sejny”[3]. W okresie kampanii wrześniowej, po agresji ZSRR na Polskę, w dniach 21–23 września roku żołnierze Batalionu KOP „Sejny” toczyli ciężkie walki z czołówką Grupy Zmechanizowanej 27 Brygady Pancernej Armii Czerwonej nacierającej na Suwalszczyznę w sile 18 czołgów, 1 samochodu opancerzonego i 1 plutonu ciężkich karabinów maszynowych[4]. W wyniku ciężkich walk, toczących się w okolicach Kalet, Wólki Rządowej i Sopoćkin, wojska sowieckie straciły pięć czołgów i poniosły znaczne straty[4].
W następnych dniach wojska sowieckie nagle wpadły do Kalet, zaskoczyły odpoczywających żołnierzy polskich cofających się spod Grodna w stronę granicy Litwy i zamordowały ok. 40 żołnierzy, którzy chcieli się poddać[3]. W Kaletach znajduje się wspólna mogiła 40 żołnierzy i oficerów Batalionu KOP „Sejny” poległych w kampanii wrześniowej[4]. Walki w rejonie Kalet i Sopoćkiń pozwoliły części jednostek Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” (ok. 3000 żołnierzy) przejść granicę z Litwą i uniknąć niewoli sowieckiej[4].
W 1989 roku w Kaletach przeprowadzono ekshumację 35 jeńców polskich zamordowanych w 1939 roku przez Armię Czerwoną; wszystkich zabito strzałem w tył głowy[5]. Egzekucja miała miejsce w dniu 22 września 1939 roku; zamordowani jeńcy zostali pochowani przez miejscową ludność w lesie niedaleko wsi[6]. W dniu 1 października 1989 roku szczątki żołnierzy, wydobyte z pięciu mogił[5], zostały uroczyście pochowane na miejscowym cmentarzu[6]. W mszy polowej i manifestacji z udziałem tysięcy osób z Białorusi, Polski i Litwy[7] wzięli m.in. zastępca przewodniczącego Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, gen. Czesław Czubryt-Borkowski, i Mieczysław Obiedziński, Konsul Generalny PRL w Mińsku[6]. Władze radzieckie nie wyraziły zgody, by na tablicy przy pomniku było napisane, kto był sprawcą zbrodni[6].
W 2006 roku jedno ze źródeł białoruskich podało, że 22 września 1939 roku Armia Czerwona rozstrzelała w Kaletach ponad 3000 polskich oficerów i że 15 września 1989 roku w miejscu egzekucji ustawiono znak pamiątkowy[8].
Miejscowość ta wraz z jej okolicami jest również wymieniana jako jedno z potencjalnych miejsc chowania ofiar obławy augustowskiej[potrzebny przypis].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 86.
- ↑ a b Adam Czesław Dobroński, Stowarzyszenie Pomocy „Rubież” już od 15 lat dociera z darami do rodaków na Wschodzie poranny.pl, 31 stycznia 2010 [dostęp 2011-08-11]
- ↑ a b c d Jarosław Domosławski, Działania wojenne 24 Batalionu KOP „SEJNY” w kampanii wrześniowej 1939 roku na ziemi sejneńsko-suwalsko-augustowskiej dawna-suwalszczyzna.com.pl, 20 maja 2010 [dostęp 2011-08-12]
- ↑ a b Odrodzenie nad kanałem kresy.pl, 4 stycznia 2011 [dostęp 2011-08-14]
- ↑ a b c d Tadeusz Gawin, Polskie odrodzenie na Białorusi 1988–2005, Białystok: Wyższa Szkoła Administracji Publicznej im. Stanisława Staszica, 2010, s. 134–135, ISBN 978-83-60772-23-2, OCLC 750740991.
- ↑ Leonarda Rewkowska, Polacy dla Polski polacy.by, 8 września 2009 [dostęp 2011-08-15]
- ↑ А. Вашкевіч, Дз. Нарэль, Паміж Ласоснай і Чорнай Ганчай. Гісторыя каталіцкіх парафій у паўднёва-ўсходняй частцы Аўгустоўскай пушчы, Mińsk 2006 (ISBN 985-6783-18-6), str. 92