Kalwaria na Górze Świętej Anny
Kalwaria na Górze Świętej Anny – zespół 26 wolnostojących kaplic Drogi Męki Pańskiej i Dróżek Matki Boskiej, 6 kaplic maryjnych i kaplicy św. Józefa w miejscowości Góra Świętej Anny w województwie opolskim, znajdujący się pod zarządem miejscowego klasztoru franciszkanów należącego do Prowincji św. Jadwigi we Wrocławiu.
 nr rej. R 2010/74 z 30 grudnia 1989[1]
| |
 Kaplica Schodów i Ratusz Piłata, 2010 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Ukończenie budowy |
XVIII |
Położenie na mapie gminy Leśnica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu strzeleckiego  | |
 50°27′14,547″N 18°10′08,456″E/50,454041 18,169016
| |
Historia edytuj
Kalwaria została ufundowana w 1700 przez Jerzego Adama Gaszyna (de Gaschin)[2]. Budowę rozpoczęto 27 maja 1700[3] według projektu Domenico Signo[4]. Architekt wzorował się na układzie istniejącej już Kalwarii Zebrzydowskiej. Pierwszy etap budowy zakończono 24 lipca 1709. Powstały wówczas 33 kaplice[5]. Pierwsze nabożeństwo kalwaryjskie odprawiono 14 września 1764[4]. W 1764 r. Klemens XIII udzielił odpust pielgrzymom do świętoannskiej kalwarii[6].
19 sierpnia 1784 sanktuarium odwiedził król pruski Fryderyk Wilhelm II. W 1810 król pruski wydał dekret sekularyzacyjny, na podstawie którego majątek klasztoru przejęły władze świeckie. W 1832 dobra klasztorne wraz z kalwarią przekazane zostały biskupom wrocławskim. Franciszkanie powrócili do konwentu 13 sierpnia 1859. W 1866 poświęcono Kaplicę III Upadku Pana Jezusa. Franciszkanie musieli drugi raz opuścić klasztor w dobie Kulturkampfu za rządów Ottona von Bismarcka w lipcu 1875. Gdy nastawienie władz berlińskich do Kościoła katolickiego zelżało, franciszkanie znowu pojawili się na Górze Świętej Anny w 1887. W 1889 wybudowano tzw. Plac Rajski, w latach 1912–1914 Grotę Lourdzką. W 1929 rozpoczęto budowę domu pielgrzyma, w 1938 przejętego przez władze Trzeciej Rzeszy. W czasie II wojny światowej zakonnicy ponownie musieli opuścić klasztor i kalwarię. Powrócili po przejściu linii frontu w 1945. W 1980 kościołowi św. Anny z 1490 nadano tytuł bazyliki mniejszej. W czerwcu 1983 kalwarię odwiedził papież Jan Paweł II. Wraz z pątnikami odprawione wówczas zostały nieszpory[7].
Zespół kościołów i kaplic edytuj
- Bazylika św. Anny Samotrzeciej
- Grota Lourdzka
- Kaplica św. Rafała
- Kaplica Koronacji NMP
- Ołtarz papieski
- Kaplica przyjęcia w niebie NMP
- Kaplica pożegnania z Matką
- Kaplica Królowej Patriarchów
- Kaplica Królowej Aniołów
- Kaplica Matki Miłosierdzia
- Kościół Wniebowzięcia NMP
- Kaplica Ogrójec
- Kaplica Pojmania – zdrady Judasza
- VI stacja pogrzebowa
- III stacja pogrzebowa
- II stacja pogrzebowa
- Kaplica Domek NMP
- Kaplica Wieczernik
- Kaplica Pałac Annasza
- Kaplica Pałac Kajfasza i Więzienie
- Kaplica Pałąc Heroda
- Kaplica Gradusy
- Kaplica Ratusz Piłata
- „U Piłatowej”
- Kaplica włożenia Krzyża
- Kaplica I Upadek
- Kaplica Serce NMP
- Kaplica Szymon Cyrenejczyk
- Kaplica św. Weronika
- Kaplica II Upadek – Brama Wschodnia
- Kaplica Płaczące Niewiasty
- Kaplica III Upadek
- Pustelnia
- Kaplica Obnażenie Pana Jezusa
- Kościół św. Krzyża
- Kaplica Namaszczenia
- Kaplica Grób Pana Jezusa
- Kaplica św. Marii Magdaleny
- Kaplica św. Heleny
- Dom Pielgrzyma
- Pomnik Jana Pawła II
Przypisy edytuj
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 31 grudnia 2013 r. (województwo opolskie). Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2013, s. 115.
- ↑ Pojawiająca się w literaturze (np. u Reischa) informacja, że była to realizacja testamentu hrabiego Melchiora Ferdynanda, który na Górę Świętej Anny sprowadził w 1656 franciszkanów reformatów jest błędna, bo dokument ów nie odnosi się do kalwarii, patrz: Bania Z., 2005: Góra Świętej Anny – Jerozolima i Rzym Górnego Śląska. W: Joanna Lubos-Kozieł (red.): Pielgrzymowanie i sztuka. Góra Świętej Anny i inne miejsca pielgrzymkowe na Śląsku. Acta Universitatis Wratislaviensis nr 2846, Historia Sztuki nr XXII, Wrocław, s. 49.
- ↑ Bania Z., 2005: Góra Świętej Anny – Jerozolima i Rzym Górnego Śląska. W: Joanna Lubos-Kozieł (red.): Pielgrzymowanie i sztuka. Góra Świętej Anny i inne miejsca pielgrzymkowe na Śląsku. Acta Universitatis Wratislaviensis nr 2846, Historia Sztuki nr XXII, Wrocław, s. 53.
- ↑ a b Jubileusz 300-lecia Kalwarii. www.swanna.com.pl. [dostęp 2014-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-15)]. (pol.).
- ↑ Bania Z., 2005: Góra Świętej Anny – Jerozolima i Rzym Górnego Śląska. W: Joanna Lubos-Kozieł (red.): Pielgrzymowanie i sztuka. Góra Świętej Anny i inne miejsca pielgrzymkowe na Śląsku. Acta Universitatis Wratislaviensis nr 2846, Historia Sztuki nr XXII, Wrocław, s. 49 i 53.
- ↑ Bania Z., 2005: Góra Świętej Anny – Jerozolima i Rzym Górnego Śląska. W: Joanna Lubos-Kozieł (red.): Pielgrzymowanie i sztuka. Góra Świętej Anny i inne miejsca pielgrzymkowe na Śląsku. Acta Universitatis Wratislaviensis nr 2846, Historia Sztuki nr XXII, Wrocław, s. 54.
- ↑ Historia Sanktuarium św. Anny. www.swanna.com.pl. [dostęp 2014-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Bania Z., 2005: Góra Świętej Anny – Jerozolima i Rzym Górnego Śląska. W: Joanna Lubos-Kozieł (red.): Pielgrzymowanie i sztuka. Góra Świętej Anny i inne miejsca pielgrzymkowe na Śląsku. Acta Universitatis Wratislaviensis nr 2846, Historia Sztuki nr XXII, Wrocław, s. 564, ISBN 83-229-2736-3.
- Lubos-Kozieł, Joanna, Grota lurdzka na Górze Świętej Anny na tle innych śląskich naśladownictw Groty Massabielle, [w:] Lubos-Kozieł, Joanna ; Gorzelik, Jerzy ; Filipczyk, Joanna ; Lipnicki, Albert (red.): Pielgrzymowanie i sztuka. Góra Świętej Anny i inne miejsca pielgrzymkowe na Śląsku. Wrocław 2005, s. 115-129. ISBN 83-229-2736-3 8[1]
Linki zewnętrzne edytuj
- Interaktywna mapa kalwarii
- Strona sanktuarium
- Kalwaria - Kalvariena portalu polska-org.pl