Kamienica Busserowska w Warszawie
Kamienica Busserowska, Skwarczyńskich, Ziembowiczowska, Przewoźnikowska[2] – czterokondygnacyjna, trzytraktowa kamienica wzniesiona w połowie XV wieku, znajdująca się przy Rynku Starego Miasta nr 24 w Warszawie.
 nr rej. 500 z 1.07.1965[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°15′01,199″N 21°00′44,302″E/52,250333 21,012306
| |
Opis edytuj
Kamienica wzmiankowana była po raz pierwszy w 1541 r., przy okazji zmiany właściciela. Stanisław Cuszibita (Kuszibit) przekazywał prawo własności domu zięciowi Jerzemu Filipowiczowi (przewoźnikowi i kupcowi). Prawdopodobnie wówczas została przebudowana (w piwnicach utworzono układ trzytraktowy i założono sklepienia). Natomiast w 1569 r. otrzymała nazwę Przewoźnikowska[2].
We wczesnych latach swojego istnienia kamienica znajdowała się w posiadaniu Kozianogów, następnie Małodobrych, a w XVI wieku rodziny miodowników i piekarzy – Weissów (Weyssów, Weiszów[2]), którzy po 1599 r. wyremontowali budynek.
.jpg)
D.O.M.
Suo et Posteritatis usu
Lucas Busser, consul Warsaviensis
Domum hane a fundametis
extruxit
Anno ✝ Dni
MDCXXIX
W latach 1600–1671 była własnością rodziny Busserów. W tym okresie została również przebudowana na zlecenie Łukasza Bussera (rajcy). Nadano jej wówczas barokowy charakter. W połowie XVII wieku należała do Jana Ziembowicza (rajcy)[2]. Kamienicę nadbudowano w pierwszej połowie XVIII wieku.
Około 1784–1797 była własnością Jakuba de Roussy[2]. W latach 1780–1796 mieściła się w niej drukarnia Piotra Dufoura, a później Tomasza Le Bruna[3]. W połowie XIX wieku drukowano tam „Tygodnik Ilustrowany” w zakładzie J. Ungra. Około 1816–1821 właścicielem był Jan Reszke (Reszkie), ok. 1852 r. Łukasz Rudnicki, w latach 1876–1880 Bronisław Chlebowski, a ok. 1887–1915 Moszek Lamrantz. W 1919 r. część pomieszczeń została wyremontowana. Kolejnymi właścicielami nieruchomości byli Lesznowscy (związani z „Gazetą Warszawską” – w XX wieku organ endecji, w latach 1935–1939 ukazywała się jako „Warszawski Dziennik Narodowy”). Od 1924 r. ostatnim prywatnym właścicielem kamienicy był Wacław Szadurski[2].
W 1928 r. na budynku pojawiły się polichromie Edwarda Okunia. Przeprowadzono wówczas także remont fasady, podczas którego m.in. po prawej stronie wstawiono ponownie okno, a pod ławami okien drugiej kondygnacji pojawiły się konsole.
Podczas II wojny światowej budynek spalono i zburzono. Odbudowano go w latach 1952–1953 według projektu Teodora Burszego.
Po wojnie na parterze kamienicy mieściła się księgarnia literacka, a od 12 grudnia 1955 Klub Księgarza oraz Stowarzyszenie Księgarzy Polskich. W klubie organizowana jest Warszawska Premiera Literacka (od 1985 r.), której organizatorami są: Instytut Książki, Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy – Biblioteka Główna województwa mazowieckiego, Fundacja Kultury Polskiej oraz Zarząd Okręgu Warszawskiego Stowarzyszenia Księgarzy Polskich[4].
W 1965 roku kamienica została wpisana do rejestru zabytków[1].
W 1983 na fasadzie kamienicy umieszczono żeliwną tablicę upamiętniającą polskich księgarzy[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 września 2022 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 54. [dostęp 2022-12-29].
- ↑ a b c d e f Rynek 24 (kamienica Skwarczyńskich), zapiecek.com. zapiecek.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-20)]. [dostęp: 28 września 2008]
- ↑ Jerzy Łoziński, Andrzej Rottermund (red.): Katalog zabytków sztuki. Miasto Warszawa. Część I – Stare Miasto. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczna i Filmowe, 1993, s. 271. ISBN 83-221-0628-9.
- ↑ Klub Księgarza, kulturalna.warszawa.pl. kulturalna.warszawa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-04)]. [dostęp: 29 września 2008]
- ↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 255. ISBN 83-912463-4-5.
Bibliografia edytuj
- Encyklopedia Warszawy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975, s. 245.