Wikipedia

Kamienica Wolfa Krongolda w Warszawie

budynek w Warszawie

Kamienica Wolfa Krongolda – kamienica wzniesiona w latach 1896–1899 przy ul. Złotej 83 róg ul. Żelaznej w Warszawie.

Kamienica Wolfa Krongolda w Warszawie
Symbol zabytku nr rej. 1398-A z 13 listopada 1989
Ilustracja
Kamienica od strony frontowej (2018)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Złota 83

Typ budynku

kamienica

Styl architektoniczny

eklektyzm
neorenesans

Architekt

Bronisław Brochwicz-Rogoyski (?)

Inwestor

Wolf Krongold

Kondygnacje

6

Rozpoczęcie budowy

1896

Ukończenie budowy

1899

Pierwszy właściciel

Wolf Krongold

Obecny właściciel

AFI Europe

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kamienica Wolfa Krongolda w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kamienica Wolfa Krongolda w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kamienica Wolfa Krongolda w Warszawie”
Ziemia52°13′45″N 20°59′41″E/52,229167 20,994722
Multimedia w Wikimedia Commons

Budynek jest zwyczajowo nazywany „Pekinem”[1][2] (w gwarze warszawskiej jest to określenie przeludnionej kamienicy czynszowej)[3].

OpisEdytuj

Kamienica powstała w latach 1896–1899[4]. Jej projekt jest przypisywany Bronisławowi Brochwicz-Rogóyskiemu, jednak jego autorstwo nie jest potwierdzone[4].

Kamienica pierwotnie miała trzy piętra, dwa kolejne dodano kilka lat później[4]. Była bogato zdobiona[5]. Attykę budynku zdobiły rzeźby półnagiego starca z długą brodą oraz półnagiego muskularnego młodzieńca siedzących po bokach cokołu z datą 1899, co miało być symbolem faktu, iż kamienica powstała na przełomie XIX i XX wieku[4].

Mieszkania znajdujące się na niższych piętrach przeznaczone były dla lepiej sytuowanych mieszkańców, były większe i lepiej wyposażone oraz posiadały osobną, zdobioną marmurami klatkę schodową. Mieszkania na wyższych piętrach były mniejsze, wchodziło się do nich poprzez zwyczajną klatkę schodową z dębowymi schodami.

W 1931 przy ul. Żelaznej 24 wzniesiono obsługującą centralną część miasta podstację elektryczną, jeden z sześciu tego rodzaju obiektów w przedwojennej Warszawie[6]. Zachowany niewielki budynek podstacji przylegał do ściany szczytowej kamienicy[7].

W czasie II wojny światowej budynek frontowy został uszkodzony, oficyny zachowały się w bardzo dobrym stanie. Po 1945 kamienica została odbudowana z przeznaczeniem na mieszkania komunalne[8]. Z elewacji frontowej zbito wszystkie detale i zdobienia, zachowując jedynie attykę. Przedwojenne mieszkania podzielono na mniejsze[7]. W latach 60. usunięto balkony oraz kutą, zdobioną bramę.

W 2003 roku eksmitowano mieszkańców oraz najemców lokali handlowych w kamienicy. O wyrzuconych mieszkańcach Ewa Borzęcka nakręciła film dokumentalny Pekin. Złota 83 oraz 8-odcinkowy serial U nas na Pekinie.

W lutym 2015 kamienica została sprzedana przez miasto spółce Czerwone Maki należącej do międzynarodowej grupy AFI Europe[9].

15 listopada 2015 w opuszczonym budynku wybuchł pożar[9].

Kamienica została przebudowana na luksusowy apartamentowiec z parkingiem podziemnym[8]. Remont ukończono w 2022[10].

Inne informacjeEdytuj

Słowem Pekin określany jest także zespół połączonych 23 bloków mieszkalnych na osiedlu Przyczółek Grochowski[11].

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Andrzej Jeżewski: Warszawa na starej fotografii. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1960, s. 30.
  2. ↑ Jerzy Majewski, Dariusz Bartoszewicz, Tomasz Urzykowski: Spacerownik warszawski. Warszawa: Wydawnictwo Agora, 2007, s. 87. ISBN 978-83-60225-96-7.
  3. ↑ Bronisław Wieczorkiewicz: Gwara warszawska dawniej i dziś. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974, s. 522.
  4. ↑ a b c d Jerzy S. Majewski. Kamienica Krongolda na rogu Żelaznej i Złotej. „Stolica”, s. 38, październik 2018. 
  5. ↑ Jerzy S. Majewski. Kamienica Krongolda na rogu Żelaznej i Złotej. „Stolica”, s. 39, październik 2018. 
  6. ↑ Jerzy Kasprzycki, Marian Stępień: Warszawskie pożegnania. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1986, s. 136. ISBN 83-7005-115-4.
  7. ↑ a b Jerzy S. Majewski. Kamienica Krongolda na rogu Żelaznej i Złotej. „Stolica”, s. 40, październik 2018. 
  8. ↑ a b Michał Wojtczuk. Rozbudują kamienicę „Pekin”. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 10 sierpnia 2017. 
  9. ↑ a b Tomasz Urzykowski. Zabytki płoną jak pochodnie. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 17 listopada 2015. 
  10. ↑ Zabytkowa, okazała kamienica Wolfa Krongolda w Warszawie odzyskała swój dawny blask, investmap, 26 maja 2022 [dostęp 2023-01-15].
  11. ↑ Jarosław Trybuś: Przewodnik po warszawskich blokowiskach. Warszawa: Muzeum Powstania Warszawskiego, 2011, s. 237. ISBN 978-83-60142-31-8.

BibliografiaEdytuj

Linki zewnętrzneEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kamienica_Wolfa_Krongolda_w_Warszawie&oldid=69332952”