Kanał Kiloński (niem. Nord-Ostsee-Kanal, w skrócie NOK) – sztuczna droga wodna i morski kanał wodny, łączący Bałtyk (Zatokę Kilońską) z Morzem Północnym (estuarium Łaby). W terminologii międzynarodowej nazywany Kiel Canal[1].

Kanał Kiloński
niem. Nord-Ostsee-Kanal
Ilustracja
Mapa Kanału Kilońskiego
Państwo

 Niemcy

Lata budowy

1887–1895
1907–1914
(rozbudowa i pogłębienie)

Lata eksploatacji

od 1895 r.

Długość

98,26 km

Głębokość
• maksymalna
• minimalna
• średnia


32,5 m
9,5 m
11,0 m

Szerokość
• maksymalna
• minimalna


162,0 m
102,5 m

Początek
Akwen

Morze Bałtyckie
(Zatoka Kilońska)

Miejsce

Kilonia

współrzędne

54°21′54″N 10°08′53″E/54,365000 10,148056

Koniec
Akwen

rzeka Łaba
(Morze Północne)

Miejsce

Cuxhaven

współrzędne

53°53′16″N 9°07′56″E/53,887778 9,132222

Typ kanału

żeglugowy

Śluzy

2 (każda po dwie komory)

Położenie na mapie Szlezwika-Holsztynu
Mapa konturowa Szlezwika-Holsztynu, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „początek”, natomiast blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „koniec”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „początek”, natomiast u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „koniec”
Kanał Kiloński na mapie z 1888 r.
Śluza od strony Zatoki Kilońskiej (w Kilonia-Holtenau)
Śluza od strony Łaby (w Brunsbüttel)

Historia

edytuj

Wybudowany w latach 1887–1895, zaś oficjalnie otwarty 21 czerwca 1895 r. pod nazwą Kanał Cesarza Wilhelma. Użytkowany od 1 lipca 1895 r., w latach 1907–1914 rozbudowany i pogłębiony. W 1948 r. nadano mu obecną nazwę.

Liczy 98 260 m długości i 102,5 m minimalnej szerokości[2]. Posiada 2 zestawy śluz, każdy po 2 równoległe komory, usytuowane na obydwu końcach kanału (stare śluzy z 1895 r. o komorach długości 125 m i nowe śluzy z 1914 r. o długości 310 m). Śluzy na zachodnim krańcu kanału znajdują się w miejscowości Brunsbüttel, zaś śluzy na krańcu wschodnim zlokalizowane są w dzielnicy KiloniiHoltenau.

Kanał, zaprojektowany do bezpiecznego przepływu statków pomiędzy Bałtykiem, a Morzem Północnym, w razie wojny miał dodatkowo znacznie skrócić drogę okrętom, łącząc porty państw nadbałtyckich ze światem. Przejście przez kanał skraca drogę o około 250 mil morskich (około 460 km) w stosunku do tradycyjnej drogi przez Cieśniny Duńskie – wokół Półwyspu Jutlandzkiego[2]. Kanał Kiloński jest sztucznie przekopany przez Szlezwik-Holsztyn.

Obecnie kanał przeznaczony jest dla statków o zanurzeniu 9,5 m, długości 160 m i szerokości 27 m lub 7 m zanurzenia dla statków o długości 235 m i 32,5 m szerokości. Średnia głębokość wody wynosi 11 m. Dwa brzegi kanału łączy 10 wysokich mostów kolejowych i drogowych. Minimalny gwarantowany prześwit pod mostami to 40 m. Obecnie na całej długości kanału zainstalowano sieć radarów i w czasie złej widzialności pilot otrzymuje ze stacji radarowej porady o istniejących zagrożeniach i położeniu statków. Wzdłuż kanału ustawione są stacje sygnałowe, które dbają o bezpieczeństwo ruchu. Większe statki mijają się na mijankach (11 takich mijanek), gdzie jeden ze statków stoi przy dalbach czekając na przejście drugiego.

Przypisy

edytuj
  1. Traktat wersalski w cz. XII, dział IV, art. 380 - 386 wprowadzał umiędzynarodowienie kanału. W 1921 r. Niemcy pod pretekstem swej neutralności odmówiły przejścia przez kanał statkowi "Wimbledon", przewożącemu broń dla Polski walczącej z inwazją sowiecką. Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej potwierdził międzynarodowy status kanału w 1923 r. (Stosunki międzynarodowe: Kanał Kiloński).
  2. a b Nord-Ostsee-Kanal (strona oficjalna) Kiel-Canal - technical data. [dostęp 2010-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-10)]. (ang.).
edytuj