Kanaan

w starożytności kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego

Kanaan, Chanaan (hebr. ‏כְּנַעַן‎ Kənáʻan lub כְּנָעַן Kənāʻan, stgr. Χαναάν Chanaan, arab. ‏کنعان‎ Kanʻān) – kraj niski, nizinny, lub − w oparciu o teksty z NuziMat Kinahhi (kraj purpurowej wełny), starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego (teren późniejszej Palestyny, Syrii aż do Eufratu i Fenicji).

Kanaan
𐤊𐤍𐤏𐤍, כְּנַעַן
Ważniejsze miejscowości

Ugarit, Trypolis, Sydon, Tyr, Hazor, Megiddo, Gezer, Lakisz

Mapa
Nazwa Kanaan zapisana za pomocą hieroglifów jako kAnana (ze Steli Merenptaha)

Południowa część obszarów Ziemi Kanaan wymieniana jest w Biblii jako ziemia obiecana Izraelitom przez Jahwe[1].

Historia Kanaanu Edytuj

Około 3000 roku p.n.e. na terenie dzisiejszej Palestyny pojawiła się cywilizacja epoki wczesnego brązu. To właśnie wtedy zaczęli osiedlać się na tym terenie Semici. W tekstach biblijnych nazywano ich Kananejczykami[2]. Osiedlając się, zaczęli zajmować się rolnictwem, powstały pierwsze miasta, lecz z czasem napłynęli kolejni osadnicy. Około 2200 p.n.e. w Kanaanie pojawili się koczownicy, których Biblia nazywa Amorytami. Po nich przybyli Hebrajczycy. Częściowo odkryto dzieje tych terenów dzięki wykopaliskom w Ugarit (Ras Szamra). Znaleziono tam bibliotekę z tekstami zawierającymi między innymi mitologię ludu semickiego zamieszkującego okolice wybrzeża Morza Śródziemnego od XV do XIII wieku p.n.e. Echa tych wierzeń można znaleźć w najstarszych częściach Biblii, w niektórych Psalmach i w opisach walk religijnych między wyznawcami Złotego cielca, Baala i Królowej Niebios a Izraelitami[3]. Ważnymi ośrodkami krainy Kanaan były też Sydon i Jerycho.

Wykopaliska archeologiczne prowadzone na terenie Kanaanu pozwoliły odkryć liczne, niewielkie świątynie. Na wprost wejścia znajdowała się nisza na posąg bóstwa, który wykonany był z kamienia, drewna lub metalu. Obok znajdowały się sale przeznaczone dla kapłanów. Niektóre świątynie mogły być piętrowe. Odkryte gliniane modele wskazują na to, że czasami miały także wieże i dziedziniec. Bóstwom składano ofiary z pierworodnych dzieci, jagniąt, koźląt, oliwy, wina i palono wonności[4].

Badania archeologiczne w Sydonie wskazują, że potomkami ludu Kanaan są dzisiejsi Libańczycy[5].

Religia Kanaanu Edytuj

Osobny artykuł: Religia kananejska.

Zobacz też Edytuj

Przypisy Edytuj

  1. Kosidowski 1978 ↓, s. 480..
  2. Kosidowski 1978 ↓, s. 61..
  3. Kosidowski 1978 ↓, s. 78..
  4. Kosidowski 1978 ↓, s. 79..
  5. Marc Haber i inni, Continuity and Admixture in the Last Five Millennia of Levantine History from Ancient Canaanite and Present-Day Lebanese Genome Sequences, „The American Journal of Human Genetics”, 101 (2), 2017, s. 274–282, DOI10.1016/j.ajhg.2017.06.013, ISSN 0002-9297, PMID28757201 [dostęp 2017-08-08] (ang.).

Bibliografia Edytuj

  • Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne. Warszawa: Iskry, 1978.