Kaplica św. Gertrudy w Koszalinie

Kościół św. Gertrudy w Koszalinie – kościół parafii ewangelicko-augsburskiej w Koszalinie, pierwotnie powstały jako kaplica, położony przy ulicy Modrzejewskiej[2].

Kościół św. Gertrudy w Koszalinie
103 z 24.08.1956[1]
Kościół parafialny
Ilustracja
Kościół św. Gertrudy
Państwo

 Polska

Województwo

 zachodniopomorskie

Miejscowość

Koszalin

Wyznanie

protestanckie

Kościół

Kościół Ewangelicko-Augsburski

parafia

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Koszalinie

Położenie na mapie Koszalina
Mapa konturowa Koszalina, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Gertrudy w Koszalinie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Gertrudy w Koszalinie”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Gertrudy w Koszalinie”
Ziemia54°11′11″N 16°11′04″E/54,186389 16,184444

Historia edytuj

Kaplica wzniesiona została w 1383 poza murami miejskimi. Pierwotnie pełniła funkcję świątyni cmentarnej. Jej forma na planie ośmioboku nawiązywała do Bazyliki Grobu Świętego w Jerozolimie, co miało dawać wiernym nadzieję życia pośmiertnego i zbawienia. W roku 1534 kaplica stała się własnością kościoła ewangelickiego. Została poddana pracom remontowym w 1662, które poprowadził David Hille[2].

W 1735 kaplicę zamieniono w skład amunicji[3], czemu towarzyszyło m.in. zmiana dachu z gontowego na dachówkę, rozebranie wieży i zamurowanie otworów okiennych. Pod koniec XIX wieku budowla pełniła funkcje magazynowe[2].

Funkcje religijne zostały jej przywrócone na początku XX wieku, kiedy to stała się świątynią Kościoła Staroluterańskiego. Doprowadzono do jej remontu, powstał wówczas również dach w obecnej formie. Kościołem parafii staroluterańskiej kaplica była do wybuchu II wojny światowej[2].

Po 1945 ponownie utraciła sakralny charakter[2]. 24 sierpnia 1956 wpisana została do rejestru zabytków[3]. W latach 60. XX wieku mieściły się w niej magazyny pobliskiego teatru. Później działała tu także Mała Scena Bałtyckiego Teatru Dramatycznego, a także wystawiano w niej prace uczniów koszalińskiego Liceum Plastycznego. Prowadzone były wówczas prace utrzymaniowe budynku, jego obecny wygląd jest efektem remontu z 1988[2].

Budowla po raz kolejny odzyskała jednak funkcję sakralną w 1999, kiedy to została własnością parafii ewangelicko-augsburskiej w Koszalinie[3]. 7 maja 2000 kaplica awansowała do rangi kościoła i została poświęcona przez ks. biskupa Jana Szarka[2].

W kaplicy została ochrzczona matka biskup Margot Käßmann, byłej zwierzchniczki Ewangelicko-Luterańskiego Kościoła Krajowego Hanoweru, największej wspólnoty wchodzącej w skład Kościoła Ewangelickiego w Niemczech[2].

Architektura edytuj

Ściany kościoła przeprute są ostrołukowatymi oknami z maswerkami i dwoma uskokowymi portalami wejściowymi, wsparte w narożach przez osiem dwuuskokowych szkarp. W oddzielonej gzymsem kordonowym górnej części elewacji nad wejściami znajduje się blendy zdobione rozetami. Pod okapem dachowym kościół obiega fryz ozdobny z kształtowanej w czterolistną koniczynę cegły. Sklepienie gwiaździste od zewnątrz przykrywa ośmiopołaciowy hełm ostrosłupowy zwieńczony spiczastą iglicą wspartą na oktagonalnym bębnie.

Bibliografia edytuj

  • Tablice informacyjne umieszczone na kaplicy.
  • Wacław Nowicki, Koszalin i okolice, Wyd. Region Gdynia 2005, ISBN, 83-89178-73-7, s. 57

Przypisy edytuj

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-05-21].
  2. a b c d e f g h Krystyna Rypniewska. Gertruda. „Słowo i Myśl”. 2 (121), s. 20-22, 2013. Polskie Towarzystwo Ewangelickie. 
  3. a b c Koszalin - Kaplica św. Gertrudy. Pomorze Zachodnie Travel. [dostęp 2020-07-27].