Wikipedia

Kaplica św. Jerzego w Baniach

Kaplica św. Jerzego w Baniach – gotycka kaplica z kamienia i cegły znajdująca się w Baniach, w woj. zachodniopomorskim.

Kaplica św. Jerzego w Baniach
A-417 (ruina) z dnia 5 grudnia 1963
Ilustracja
widok ogólny
Państwo

 Polska

Miejscowość

Banie

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Baniach

Wezwanie

św. Jerzego

Położenie na mapie gminy Banie
Mapa konturowa gminy Banie, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kaplica św. Jerzego w Baniach”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kaplica św. Jerzego w Baniach”
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Kaplica św. Jerzego w Baniach”
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego
Mapa konturowa powiatu gryfińskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kaplica św. Jerzego w Baniach”
Ziemia53°06′03,82″N 14°39′40,03″E/53,101060 14,661120
Multimedia w Wikimedia Commons

Architektura

edytuj

Kaplica jest budowlą salową orientowaną, wzniesioną na planie prostokąta. Ściany wykonane są z granitu, kamienia polnego i cegły. W murach wykonano dwa portale, jeden na ścianie zachodniej, drugi na północnej. Całość nakryto dachem dwuspadowym[1].

Obecnie wyposażenie, na które składają się płaskorzeźby z XVII i XVIII wieku, reprezentuje styl barokowy[2].

Historia

edytuj

W 1234 roku książę Barnim I nadał Banie zakonowi templariuszy, po jego kasacie miejscowość przejęli joannici, którzy w 1345 roku odstąpili miasto księciu Barnimowi III[2]. Razem ze szpitalem[2] joannici wznieśli[1] w 1417 roku kaplicę w stylu gotyckim[2]. Początkowo kaplica służyła jako przytułek dla chorych, w tym trędowatych[1].

W XV wieku przy kaplicy wystawiano misteria pasyjne, których organizacji zaprzestano w 1498 roku w związku z wydarzeniami, które nastąpiły w czasie uroczystości[3]. Według legendy zajścia w Baniach miały swoje źródło w rywalizacji dwóch aktorów grających w inscenizacji śmierci Jezusa. Spór toczył się o serce towarzyszącej im aktorki. Aktorzy ci wcielili się w postacie Jezusa i legionisty Longinusa, a aktorka w postać Marii[3]. Aktorka przyjęła wcześniej oświadczyny aktora grającego Jezusa[4]. Aktor grający legionistę postanowił w czasie inscenizacji zabić rywala, przebijając go włócznią, którą według scenariusza miał wbić w worek wypełniony farbą udającą krew. Ugodzony naprawdę aktor umierając spadł razem z krzyżem na aktorkę grającą Marię, która zginęła pod ciężarem ciała i krzyża. Aktor grający św. Jana, zorientowawszy się w sytuacji, zabił mordercę na oczach widzów, za co został uwięziony i skazany na śmierć[3]. Gdy zorientowano się w przyczynach morderstwa, narzeczonych pochowano w kaplicy[4]. W wyniku zajść, które stały się głośne w regionie, sąd książęcy na zawsze zakazał wystawiania misteriów w Baniach, a zakaz nie został złamany przez miejscową ludność aż do jej wysiedlenia po II wojnie światowej[3].

Pomimo reformacji kaplica pozostała w rękach katolików aż do czasu włączenia regionu do Polski w 1945 roku. Zniszczona w czasie II wojny światowej, popadła w ruinę[1]. W 1946 roku pierwszy polski proboszcz spotkał się ze strony starostwa z kategorycznym zakazem odgrywania inscenizacji, dalszych prób odgrywania misteriów pasyjnych nie podejmowano aż do dziś[3].

Ruina kaplicy została wpisana do rejestru zabytków 5 grudnia 1963 roku[5]. Kaplica została odbudowana w latach 1997–1998, a funkcje religijne spełnia ponownie od 25 maja 1998 roku[1].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e Kaplica św. Jerzego w Baniach. Starostwo powiatowe powiatu gryfińskiego. [dostęp 2012-03-13]. (pol.).
  2. ↑ a b c d Historia Bań. Urząd Gminy Banie. [dostęp 2012-03-13]. (pol.).
  3. ↑ a b c d e Banie – dawna miejscowość templariuszy. Internetowy Przewodnik – Województwo Zachodniopomorskie, 2010-11-08. [dostęp 2012-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-11)]. (pol.).
  4. ↑ a b Michał Rembas: Zbrodnia sprzed wieków. 2012-03-11. [dostęp 2012-03-13]. (pol.).
  5. ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 31 grudnia 2011 r.: woj. zachodniopomorskie. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 35. [dostęp 2012-03-13]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kaplica_św._Jerzego_w_Baniach&oldid=74156258”