Kaplica Mariacka na Wawelu
Kaplica Mariacka na Wawelu zwana także kaplicą Batorego, kaplicą Mansjonarską lub kaplicą Cyborialną – kaplica pw. Narodzenia NMP, znajdująca się w katedrze na Wawelu w Krakowie. Kaplica jest położona na osi katedry, za prezbiterium.
 A7 (nr rej. Wzgórza Wawelskiego)
| |||||
 Widok kaplicy od zewnątrz | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Miejscowość | |||||
| Wyznanie | |||||
| Kościół | |||||
| Parafia | |||||
| Wezwanie |
Narodzenia Najświętszej Maryi Panny | ||||
| |||||
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||
Położenie na mapie Krakowa  | |||||
 50°03′16,99″N 19°56′09,33″E/50,054719 19,935925
| |||||
Pierwsza gotycka kaplica zbudowana została około lat 1380-1390 z fundacji biskupa Jana Radlicy[1]. Z około 1400 roku, a więc czasów panowania Władysława Jagiełły, pochodzą fragmenty ruskich malowideł (zachowały się po obu stronach kaplicy - w aneksach ze schodami, prowadzącymi na galerię)[1].
Kaplica w latach 1594-1595 przebudowana została z polecenia Anny Jagiellonki na kaplicę grobową jej męża, króla Stefana Batorego. Powtórnie przebudowana została w połowie wieku XVII przez kanonika Wojciecha Serebryskiego, sekretarza królewskiego, o czym informuje napis na drzwiach wejściowych. Podczas tej przebudowy ściany zostały pokryte czarnymi, marmurowymi okładzinami, dodano też marmurowe stalle, portale wejściowe oraz hebanowe cyborium. W wieku XVII ustawiono w kaplicy wczesnobarokową emporę, z którą łączy się przejście do zamku królewskiego[1].
W 1945 roku została uszkodzona na skutek zrzucenia bomby przez lotnictwo radzieckie. Po zakończeniu wojny została odnowiona w latach 1946-1951.
Sklepienie gotyckie trójpodporowe ozdobione zostało zapewne w r. 1594 późnorenesansową polichromią sławiącą Batorego przez malarza Kaspra Kurcza (odnowioną w latach 1947-1950 przez R. Kozłowskiego). Na framugach okiennych zachowały się resztki starszych, gotyckich malowideł z przełomu w. XIV i XV, fundacji Władysława Jagiełły. Architekt Santi Gucci, przebudowując kaplicę na królewskie mauzoleum Batorego umieścił naprzeciwko ołtarza ławę królewską, włączywszy do niej przedpiersie stalli królewskiej z kaplicy Zygmuntowskiej i budując przy ścianie północnej okazały nagrobek Batorego (zm. 1586) z piaskowca, marmuru i alabastru. W narożu cokołu nagrobka widnieje napis upamiętniający miejsce pochowania Elżbiety z Pilicy Granowskiej (zm. 1420), trzeciej żony Władysława Jagiełły.
W barokowym ołtarzu znajduje się tabernakulum w kształcie kopułowej świątyńki z lat 1647-1650. Wśród naściennych płyt nagrobnych marmurowa tablica Wojciecha Serebryskiego (zm. 1649).
-
Nagrobek króla Stefana Batorego w kaplicy Mariackiej (Batorego) -
Kaplica na obrazie Marcina Zaleskiego -
Uszkodzenia w kaplicy w 1945 roku
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Redakcja, Barok w marmurach [online], Dziennik Polski, 18 lutego 2005 [dostęp 2023-02-08] (pol.).