Karen Black
Karen Black, właśc. Karen Blanche Ziegler (ur. 1 lipca 1939 w Park Ridge, zm. 8 sierpnia 2013 w Los Angeles) − amerykańska aktorka, nominowana do Oscara za drugoplanową rolę w filmie Pięć łatwych utworów (1970).
| ||
 Karen Black w 2010 roku | ||
| Imię i nazwisko | Karen Blanche Ziegler | |
| Data i miejsce urodzenia | 1 lipca 1939 Park Ridge, stan Illinois, USA | |
| Data i miejsce śmierci | 8 sierpnia 2013 Los Angeles, stan Kalifornia, USA | |
| Zawód | aktorka | |
ŻyciorysEdytuj
Córka Normana A. Zieglera i pisarki Elsie Reif Ziegler, dorastała wraz z siostrą Gail. Jej dziadek ze strony ojca, Arthur Charles Ziegler, był pierwszym wiolonczelistą w Orkiestrze Symfonicznej w Chicago. Po ukończeniu szkoły średniej Lafayette Jefferson High School w Lafayette w stanie Indiana, przez dwa lata uczęszczała na Northwestern University w Evanston, lecz porzuciła studia, przeniosła się do Nowego Jorku i występowała na scenie Off-Broadwayu.
W 1960 zadebiutowała rólką w B-klasowym filmie The Prime Time. W 1965 zadebiutowała na scenach Broadwayu dobrze przyjętą przez krytykę rolą w sztuce Salonik. Pierwszym ważnym filmem w jej karierze był komediodramat Francisa Forda Coppoli Jesteś już mężczyzną z 1966. Kolejną znaczącą kreację stworzyła w legendarnym filmie drogi Dennisa Hoppera pt. Swobodny jeździec (1969) z Peterem Fondą i Jackiem Nicholsonem. Za drugoplanową rolę kelnerki Rayette Dipesto w dramacie muzycznym Pięć łatwych utworów (1970) otrzymała nagrodę Złotego Globu i była nominowana do Oscara. Kreacja Myrtle Wilson, nieszczęśliwej żony właściciela stacji benzynowej w melodramacie Wielki Gatsby (1974) przyniosła jej kolejną nagrodę Złotego Globu. W tym samym okresie zagrała również w tak znanych i cenionych filmach jak: Port lotniczy 1975 (1974), Dzień szarańczy (1975) i Nashville (1975). W 1976 wystąpiła w ostatnim filmie Alfreda Hitchcocka pt. Intryga rodzinna. To był właściwie ostatni znaczący film w karierze aktorki. Co prawda grała bardzo dużo, bo od końca lat 70. pojawiła się w przeszło 100 filmach, to jednak żaden z nich nie odniósł większego sukcesu. W horrorze Dom tysiąca trupów (2003), uważanym za kultowe dzieło gatunku, zagrała psychopatkę, Mamę Firefly.
Była czterokrotnie zamężna. Pierwsze trzy małżeństwa zakończyły się rozwodami: z Charlesem Blackiem (byli małżeństwem w latach 1955-62), Robertem Burtonem (lata 1973-74) i L.M. Kitem Carsonem (lata 1975-83), z którym miała syna Huntera (ur. 26 września 1975). 27 września 1987 roku wyszła po raz czwarty za mąż za Stephena Eckelberry'ego, z którym zaadoptowała córkę Celine (ur. 1987). Pozostali małżeństwem do śmierci Karen.
Aktorka zmarła w następstwie choroby nowotworowej, z którą zmagała się przez ostatnie 3 lata życia.
Wybrana filmografiaEdytuj
- Jesteś już mężczyzną (1966) jako Amy Partlett
- Swobodny jeździec (1969) jako Karen
- Pięć łatwych utworów (1970) jako Rayette Dipesto
- Pojedynek rewolwerowców (1971) jako Jenny Sims
- Urodzony zwycięzca (1971) jako Parm
- Jedźmy przed siebie (1971) jako Olive
- Porachunki (1973) jako Bett Harrow
- Wielki Gatsby (1974) jako Myrtle Wilson
- Port lotniczy 1975 (1974) jako Nancy Pryor
- Dzień szarańczy (1975) jako Faye Greener
- Nashville (1975) jako Connie White
- Intryga rodzinna (1976) jako Fran
- Spalone ofiary (1976) jako Marian Rolf
- Koziorożec 1 (1978) jako Judy Drinkwater
- Zabójcza ryba (1979) jako Kate Neville
- Wróć, Jimmy Deanie (1982) jako Joanne
- Szalona ucieczka (1985) jako Karin
- Najeźdźcy z Marsa (1986) jako Linda Magnusson
- Lot świerkowej gęsi (1986) jako Gloria
- A jednak żyje 3: Wyspa żyjących (1987) jako Ellen Jarvis
- Policjanci z Miami (1984-89; serial TV) jako Helen Jackson (gościnnie, 1989)
- Homer i Eddie (1989) jako Belle
- Witaj, szkoło! (1990) jako nauczycielka w zastępstwie
- Dzieci nocy (1991) jako Karen Thompson
- Gracz (1992) − w roli samej siebie
- Agent zero zero (1992) jako pani Elliot
- Krzyk milczenia (1996) jako Rose Walsh
- Dzieci kukurydzy IV: Zgromadzenie (1996) jako June Rhodes
- Ich pięcioro (1994-2000; serial TV) jako Doreen Jablonsky (gościnnie, 1998)
- Portret zabójcy (1996-2000; serial TV) jako Evie Long (gościnnie, 1998)
- Gypsy 83 (2001) jako Bambi LeBleau
- Strażnik dusz (2001) jako Wspaniała Martha
- Teknolust (2002) jako Dirty Dick
- Dom tysiąca trupów (2003) jako mama Firefly
- Długa noc (2007) jako Barbara
- Zemsta nieboszczyka (2007) jako Renee
- Odnaleźć ojca (2009) jako Sheila
BibliografiaEdytuj
- Ryan Gilbey, Karen Black obituary, theguardian.com, 9 sierpnia 2013 [dostęp 2013-08-13] (ang.).
- Simon Farquhar, Karen Black: Gutsy, quirky actress who rose to fame in the New Hollywood of the 1970s, independent.co.uk, 9 sierpnia 2013 [dostęp 2013-08-13] (ang.).
- Bruce Weber, Karen Black, Versatile Character Actress, Dies at 74, nytimes.com, 8 sierpnia 2013 [dostęp 2013-08-13] (ang.).
- Rebecca Trounson, Karen Black dies at 74; actress starred in 'Five Easy Pieces' and 'Easy Rider', articles.latimes.com, 8 sierpnia 2013 [dostęp 2013-09-25] (ang.).
- Adam Bernstein, Karen Black dies at 74; film and TV actress, articles.washingtonpost.com, 9 sierpnia 2013 [dostęp 2013-09-25] (ang.).
- Karen Black, telegraph.co.uk, 9 sierpnia 2013 [dostęp 2013-08-13] (ang.).
Linki zewnętrzneEdytuj
- Karen Black w bazie IMDb (ang.)
- Karen Black w bazie Filmweb
- Karen Black w bazie Notable Names Database (ang.)