Karesansui

Karesansui (jap. 枯山水, 枯れ山水 kare-sansui; suchy krajobraz), zwany również sekitei (jap. 石庭 ogród kamienny) – tradycyjny ogród suchego krajobrazu^[2].

Opis edytuj

Tego rodzaju ogród, tworzony pod wpływem estetyki zen jest kompozycją tworzącą stylizowany krajobraz poprzez starannie dobrane i rozmieszczone układy skał, kamieni, mchu, przycinanej roślinności, żwiru (w ogrodach zen używany zamiast piasku, gdyż jest mniej podatny na niszczący wpływ deszczu i wiatru). Miniaturową wersją ogrodów karesansui są bonseki^[2]^[3].

Ten typ ogrodu przeznaczony jest wyłącznie do kontemplacji. Ich tworzenie rozwijało się w okresie Muromachi-Ashikaga 1336–1573, ciesząc się uznaniem klasy wojskowej, która już w okresie Kamakura stała się elitą władzy, przejmując ją od arystokracji i dworu cesarskiego. Władcy wojskowi przyjęli nowo wprowadzony buddyzm zen, który wywarł silny wpływ na projektowanie ogrodów. Ogrody były często budowane przy budynkach świątynnych, aby pomóc mnichom w medytacji i rozwoju religijnym, a nie w celach rekreacyjnych^[4].

Głównym założeniem tego typu ogrodu jest wyrażenie natury wszechświata na małym obszarze, otoczonym ogrodzeniem z kamienia lub roślinności. Starannie zagrabiany w rzędy żwir tworzy wrażenie fal (samon, hōkime), a skały rozmaitych kształtów, częściowo zakopane w ziemi lub zasłonięte innymi skałami, upodabniają się do wysp lub tworzą efekty wizualne^[1].

Obserwujący sztukę zen, widzi przede wszystkim surowość i prostotę. Odnosi się to także do obrazów malowanych tuszem (suiboku-ga) przez chińskich mnichów chan. Styl ten przejęli japońscy mistrzowie zen, jak: Sesshū Tōyō (1420–1506), Tenshō Shūbun (zm. ok. 1460), Josetsu (imigrant z Chin, okres działalności ok. 1386–1428), Sōtan Oguri (1413–1481). Obrazy te przywołują najwięcej znaczeń z jak najmniejszej ilości materiałów i stawiają najmniejsze wymagania zmysłom w wykonywaniu czynności. Według japońskich historyków sztuki, ogród zen jest próbą nadania monochromatycznego obrazu tuszem trójwymiarowej formy. Sztuka zen charakteryzuje się zestawem wartości estetycznych, które artyści starają się wyrazić w swoich dziełach, niezależnie od tego, czy są to obrazy, ogrody, ceramika czy architektura^[5].

Galeria edytuj

Ogród w Daitoku-ji, Kioto
Daitoku-ji, Daisen-in, Kioto (kamienny wodospad „wlewający się” do energicznie płynącej górskiej rzeki)
Typy fal (hōkime) kamiennego ogrodu
Posąg medytującego mistrza zen, Taisena Deshimaru (1914–1982), Ryūmon-ji, Weiterswiller, Francja
Kōmyō-ji, Kamakura

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b Rosella Menegazzo: Japonia. Warszawa: Arkady, 2008, s. 254, 255. ISBN 978-83-213-4578-9.
↑ ^a ^b Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Limited, 1991, s. 737, 1478. ISBN 4-7674-2015-6.
↑ 新明解国語辞典. Tokyo: Sanseido Co., Ltd., 2018, s. 302. ISBN 978-4-385-13107-8.
↑ Types of Gardens. 2023. [dostęp 2023-01-13]. (ang.).
↑ Eric Cunnigham: Cultivating Enlightenment: The Manifold Meaning of Japanese Zen Gardens. The Association for Asian Studies., 2016. [dostęp 2023-01-15]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Rosella Menegazzo, Japonia, Wydawnictwo "Arkady", Warszawa 2008, ISBN 978-83-213-4578-9

Linki zewnętrzne edytuj

[rosella-1] Rosella Menegazzo: Japonia. Warszawa: Arkady, 2008, s. 254, 255. ISBN 978-83-213-4578-9.

[Ken-2] Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Limited, 1991, s. 737, 1478. ISBN 4-7674-2015-6.

[koku-3] 新明解国語辞典. Tokyo: Sanseido Co., Ltd., 2018, s. 302. ISBN 978-4-385-13107-8.

[guide-4] Types of Gardens. 2023. [dostęp 2023-01-13]. (ang.).

[asia-5] Eric Cunnigham: Cultivating Enlightenment: The Manifold Meaning of Japanese Zen Gardens. The Association for Asian Studies., 2016. [dostęp 2023-01-15]. (ang.).

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]