Karynus (cesarz)

cesarz rzymski z III wieku
(Przekierowano z Karinus)

Marek Aureliusz Karynus, Marcus Aurelius Carinus (ur. ok. 250, zm. 285 nad Morawą) – cesarz rzymski od 283 do lipca 285 roku, starszy syn cesarza Karusa.

Karinus
Marcus Aurelius Carinus
Ilustracja
Cesarz rzymski
Okres

od 283
do 285

Dane biograficzne
Dynastia

cesarze iliryjscy

Data urodzenia

ok. 250

Data śmierci

285

Ojciec

Karus

Rodzeństwo

Numerian

Małżeństwo

Magnia Urbica

Dzieci

Nigrinian

Moneta
moneta
Antoninian Karynusa

Życiorys edytuj

W lecie 282 został wraz z młodszym bratem Numerianem mianowany przez ojca cezarem[1][a] oraz obdarzony honorowym tytułem princeps iuventutis. Wyruszając na wyprawę przeciw Persji, Karus powierzył mu rządy nad zachodnią częścią imperium (Galia, Italia, Iliria, Afryka)[2]. Wiosną, być może jeszcze przed śmiercią śmiercią ojca latem 283 pod Ktezyfonem, przyjął tytuł augusta[3]; miał sobie również przyswoić ojcowski tytuł Germanicus Maximus[4].

W lipcu tego roku Karynus (najpewniej w Ticinum) poślubił Magnię Urbikę[5], z którą miał przedwcześnie zmarłego syna Nigryniana[b], ostatniego ubóstwionego po śmierci[c] członka rodziny cesarskiej[1].

Władca nie był popularny wśród poddanych z powodu skłonności do okrucieństwa i nadmiernego erotyzmu[6], otaczał się też ludźmi o miernych zdolnościach, którym powierzano odpowiedzialne stanowiska w państwie[2][7][8].

Sukcesy w ciągu swego panowania odnosił jednak na polu militarnym, m.in. w walkach z Germanami. W 285 z powodzeniem stłumił groźną rebelię uzurpatora Juliana[9][7][10]. Początkowo skutecznie też przeciwstawiał się wojskom Dioklecjana, kolejnego pretendenta do władzy cesarskiej. Ostatecznie pokonany został przez jego wojska w bitwie nad rzeką Margus – starciu o niewiadomym wyniku, przed którego rozstrzygnięciem podwładni Karynusa zdradziecko zamordowali swego cesarza[9][7][11].

W historiografii Karynusa często uważa się za ostatniego władcę Rzymu z okresu pryncypatu, przed zapoczątkowanym przez Dioklecjana i tetrarchów dominatem. Jego dokonania z czasu panowania zostały znacząco przytłumione przez silniejsze postacie następnych władców, a także wskutek szczególnie krytycznej oceny autorów późniejszych źródeł historycznych[9];[12].

Uwagi edytuj

  1. Obecne chronologiczne ustalenia datują wcześniej to wydarzenie dla Karynusa na wiosnę 282 (Maurice Christol: Dieux et princes sous Carus, Carin et Numérien. „Revue Numismatique”, t. 152, (1997), s. 63).
  2. Według przekonującej hipotezy dzisiejszych badaczy Nigrynian zmarł jeszcze w wieku niemowlęcym w październiku/listopadzie 284 (Daniel Gricourt: Sur l'éphémère existence de Nigrinien, fils de Carin et de Magnia Urbica. „Bulletin de Societé Française de Numismatique”, nr 2 (2000), s. 34-39).
  3. Co poświadczają antoniniany z inskrypcją DIVO NIGRINIANO (Ralph B. Kankelfitz: Römische Münzen von Pompejus bis Romulus, Augsburg 1996, s. 408).

Przypisy edytuj

  1. a b Krawczuk 1991 ↓, s. 141.
  2. a b Słownik cesarzy 2001 ↓, s. 200.
  3. Wcześniej od Numeriana (który dopiero w lipcu-sierpniu 283), jak uważa Dietrich Kienast (Römische Kaisertabelle. Grundzüge einer römischen Kaiserchronologie. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1996, s. 261).
  4. Michael Peachin: Roman imperial titulature and chronology, A.D. 235–284. Amsterdam: J.C. Gieben, 1990, s. 98n
  5. Daniel Gricourt: L'Adventus de Carin dans Ticinum et son mariage avec Magnia Urbica. „Revue Numismatique”, t. 150 (1995), s. 96.
  6. Zgodnie z przekazem Flawiusza Wopiskusa (Historia Augusta, Karus, Karynus i Numerianus 16,5).
  7. a b c Krawczuk 1991 ↓, s. 145.
  8. Zosimos ↓, Historia nowa I, LXXIII, s. 101.
  9. a b c Słownik cesarzy 2001 ↓, s. 201.
  10. Zosimos ↓, Historia nowa I, LXXIII, s. 101–102.
  11. Cary i Scullard 1992 ↓, s. 366.
  12. Por. Historia Augusta, Karus, Karynus i Numerianus 16-17.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj