Karol Bertoni
Karol Bertoni (ur. 4 października 1876 w Stanisławowie, zm. 10 lutego 1967 w Rio de Janeiro) – polski polityk i dyplomata, profesor.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
4 października 1876 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
10 lutego 1967 |
| Minister spraw zagranicznych (p.o) | |
| Okres |
od 19 grudnia 1923 |
| Przynależność polityczna |
bezpartyjny |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys Edytuj
Przed I wojną światową Edytuj
Syn Fryderyka, który był pracownikiem sądowym, oraz Julii z domu Winz. Profesja ojciec mogła mieć wpływ na dalszą edukację Bertoniego, który ukończył studia na wydziale prawnym Uniwersytetu Wiedeńskiego, osiągając tytuł doktora[1]. Studiował także na Akademii Konsularnej w Wiedniu[2]. Wstąpił w szeregi dyplomacji austro-węgierskiej. Był attache konsularnym w Bukareszcie, czy konsulem w Sofii. Do końca wojny pracował dla Austro-Węgier. Po zakończeniu działań, został polskim delegatem Głównego Urzędu Likwidacyjnego .
II Rzeczpospolita Edytuj
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, od 1919 roku pracował w polskim Ministerstwie Spraw Zagranicznych, początkowo jako minister nadzwyczajny. W latach 1923–1924 pełnił funkcję kierownika MSZ (p.o. ministra) w rządzie Władysława Grabskiego. Od 1924 profesor Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie. Profesor Studium Dyplomatycznego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.
Od lutego 1926 r. pełnił funkcję kierownika departamentu konsularnego. Po zamachu majowym jego wpływy oraz władza w MSZ była stopniowo ograniczana. W 1931 r. odszedł z ministerstwa[3].
Pod koniec lipca 1932 został wybrany I wiceprezesem Towarzystwa Polsko-Japońskiego[4]. Od 1937 był prezesem Centralnego Komitetu Polskiego Instytutu Nauk Politycznych i Ekonomicznych[2].
W latach 1925-1925 członek Komitetu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża.
Po II wojnie światowej Edytuj
Losy Bertoniego podczas wojny i okupacji są nieznane. Po jej zakończeniu ponownie rozpoczął pracę w MSZ w strukturze Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej oraz kontynuował działalność dydaktyczną m.in. na Akademii Nauk Politycznych w Warszawie.
Był także encyklopedystą. Został wymieniony w gronie edytorów trzytomowej Podręcznej encyklopedii handlowej wydanej w 1931 w Poznaniu[5].
W 1949 r. wyjechał na stałe do Brazylii, gdzie mieszkała jego była żona oraz córka Beatrice, z którą zamieszkał. W 1955 r. Bertoni przyjął obywatelstwo brazylijskie. Po śmierci córki zamieszkał z byłą małżonką, która się nim opiekowała.
Zmarł 10 lutego 1967 roku, wyniku choroby jaką był alzheimer. Został pochowany w Rio de Janeiro[6] na cmentarzu Cemitério Municipal de Petrópolis.
Życie prywatne Edytuj
Jego żoną była Gerda Maria Bülow, z którą się rozwiódł na początku lat 20. XX wieku. Bertoni miał z nią dwie córki: Jadwigę (1912-1972) oraz Beatrice (1914-1964)[7].
Ordery i odznaczenia Edytuj
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[8]
- Złoty Krzyż Zasługi (13 września 1926)[9][2]
- Wielka Wstęga Orderu Leopolda II (Belgia, 1931)[10]
- Krzyż Komandorski I Klasy Orderu Gwiazdy Polarnej (Szwecja, 1928)[11]
Przypisy Edytuj
- ↑ Polona, polona2.pl, s. 124 [dostęp 2023-09-06].
- ↑ a b c Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1939, s. 14. [dostęp 2021-06-29].
- ↑ Polona, polona2.pl [dostęp 2023-09-06].
- ↑ Z Towarzystwa Polsko-Japońskiego. „Kurier Warszawski”. Nr 210, s. 8, 31 lipca 1932.
- ↑ Maciejewski 1931 ↓.
- ↑ Karol Bertoni (1876 – 1967) – zapomniany współtwórca polskiej służby zagranicznej - Głos Prawa - Przegląd Prawniczy Allerhanda, glosprawa.pl [dostęp 2023-04-12] (pol.).
- ↑ Polona, polona2.pl, s. 126 [dostęp 2023-09-06].
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 16.
- ↑ M.P. z 1926 r. nr 225, poz. 635 „w uznaniu zasług na polu popierania harcerstwa”.
- ↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 7, s. 90, 1931.
- ↑ Sveriges statskalender / 1940. Bihang, s. 85.
Bibliografia Edytuj
- Kto był kim w II Rzeczypospolitej, pod red. prof. Jacka. M. Majchrowskiego, Warszawa 1994, wyd I.
- Maciejewski Franciszek: Podręczna encyklopedia handlowa, T. 1 (A-Ko). Poznań: Nakł. Poznańskiej Sp. Wyd., Izba Przemysłowo Handlowa, 1931.