Karol Hryniewiecki

polski duchowny

Karol Hryniewiecki (ur. 13 grudnia 1841 w Pulszach, zm. 14 kwietnia 1929 we Lwowie) – polski duchowny rzymskokatolicki, działacz polityczny II RP, biskup diecezjalny wileński w latach 1883–1889, od 1891 arcybiskup tytularny Perge, poseł na Sejm Litwy Środkowej (marszałek senior).

Karol Hryniewiecki
Arcybiskup tytularny Perge
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

13 grudnia 1841
Pulsze

Data i miejsce śmierci

14 kwietnia 1929
Lwów

Biskup diecezjalny wileński
Okres sprawowania

1883–1889

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

21 listopada 1867

Nominacja biskupia

15 marca 1883

Sakra biskupia

7 maja 1883

Odznaczenia
Wstęga Wielka Orderu Odrodzenia Polski
Sukcesja apostolska
Data konsekracji

7 maja 1883

Miejscowość

Petersburg

Miejsce

kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej

Konsekrator

Wincenty Teofil Chościak-Popiel

Współkonsekratorzy

Aleksander Kazimierz Bereśniewicz
Tomasz Teofil Kuliński

Życiorys

edytuj

Urodził się 13 grudnia 1841 w Pulszach[1]. Kształcił się w gimnazjum w Białymstoku. Studiował w seminarium duchownym w Mińsku Litewskim i w Akademii Duchownej w Petersburgu. Walczył w powstaniu styczniowym. 21 listopada 1867 został w Petersburgu wyświęcony na prezbitera[2].

Pracował jako wikariusz w Orszy, gdzie równocześnie był kapelanem i nauczycielem religii w miejscowym instytucie szlacheckim. Od 1869 zajmował stanowisko profesora Akademii Duchownej w Petersburgu, prowadząc zajęcia z archeologii biblijnej, obrzędów i śpiewu kościelnego, prawa kanonicznego i historii Kościoła[1]. Od 1879 piastował urząd rektora petersburskiego seminarium metropolitalnego[2]. W 1877 został kanonikiem, a w 1879 prałatem kapituły mohylewskiej[1].

15 marca 1883 papież Leon XIII mianował go biskupem diecezjalnym diecezji wileńskiej[2]. Święcenia biskupie otrzymał 7 maja 1883 w kościele św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Petersburgu. Udzielił mu ich arcybiskup metropolita warszawski Wincenty Teofil Chościak-Popiel w asyście Aleksandra Kazimierza Bereśniewicza, biskupa diecezjalnego kujawsko-kaliskiego, i Tomasza Teofila Kulińskiego, biskupa diecezjalnego kieleckiego. Ingres odbył 7 czerwca 1883[3]. Na początku 1885 za występowanie z protestami przeciwko nasileniu działań rusyfikacyjnych i ograniczaniu praw Polaków przez władzę carską został aresztowany i zesłany do Jarosławia nad Wołgą, skąd został zwolniony w 1889 z zakazem powrotu do diecezji podlegającej jego jurysdykcji[1]. 30 grudnia 1889 ustąpił z urzędu biskupa wileńskiego[2].

W 1890 przez Galicję wyjechał do Rzymu[2], gdzie 19 stycznia 1891[2] został mianowany arcybiskupem tytularnym Perge[4]. Następnie udał się na kurację do Szwajcarii, po czym powrócił na stałe do Galicji[2], gdzie był proboszczem w Tuchowie i Zazulach[1], asesorem kurii metropolitalnej we Lwowie[2] i kanonikiem kapituły lwowskiej[1]. Sfinansował budowę kościołów w Kniażem, Podlipcach, Pustomytach oraz Zazulach, gdzie ponadto ufundował szkołę i ochronkę. Z powodu sprzeciwu Episkopatu Stanów Zjednoczonych nie doszedł do skutku jego wyjazd do Chicago, gdzie miał pełnić funkcję duszpasterza polskich emigrantów[2]. W 1922 został wybrany do Sejmu Wileńskiego[5] z ramienia Zespołu Stronnictw i Ugrupowań Narodowych[6], przewodniczył w pierwszym dniu posiedzenia jako marszałek senior[7]. W tym samym roku był członkiem delegacji Sejmu Wileńskiego do Warszawy z petycją o przyłączenie Litwy Środkowej do Polski[2].

Konsekrował biskupa pomocniczego Tyraspolu Antona Zerra (1883). Asystował podczas sakry biskupa diecezjalnego łuckiego i żytomierskiego Szymona Marcina Kozłowskiego (1883), biskupa diecezjalnego sandomierskiego Antoniego Franciszka Sotkiewicza (1883), biskupa pomocniczego sejneńskiego Józefa Hollaka (1883) i biskupa pomocniczego lwowskiego Józefa Webera (1895)[4].

Zmarł 14 kwietnia 1929 we Lwowie[2]. 20 kwietnia 1929 został pochowany w grobowcu przy kościele w Zazulach[8][9]. W latach 50. XX w. jego grób został zniszczony z polecenia komunistycznych władz[1].

Odznaczenia

edytuj

Dekretem z 2 maja 1922 został odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski[10].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g T. Dudek. Sylwetki kapłanów – proboszczów parafii św. Jakuba Ap. w Tuchowie. „Tuchowskie Wieści”. Nr 3 (121), s. 28, maj–czerwiec–lipiec 2011. Towarzystwo Miłośników Tuchowa. ISSN 1234-6640. [dostęp 2015-07-26]. 
  2. a b c d e f g h i j k K. Krasowski: Biskupi katoliccy II Rzeczypospolitej. Słownik biograficzny. Poznań: Bene Nati, 1996, s. 97–98. ISBN 83-86675-03-9.
  3. K.R. Prokop. Sukcesja apostolska biskupów i arcybiskupów wileńskich oraz białostockich w XIX i XX stuleciu. „Rocznik Teologii Katolickiej”. T. IV, s. 182–183, 2005. ISSN 1644-8855. [dostęp 2017-11-02]. 
  4. a b Karol Hryniewiecki. [dostęp 2018-10-19]. (ang.).
  5. Sejm Wileński 1922. Przebieg posiedzeń według sprawozdań stenograficznych w opracowaniu kancelarji sejmowej. Wilno: Wydawnictwo Księgarni Józefa Zawadzkiego, 1922, s. VI. [dostęp 2024-06-08].
  6. Sejm Wileński 1922. Przebieg posiedzeń według sprawozdań stenograficznych w opracowaniu kancelarji sejmowej. Wilno: Wydawnictwo Księgarni Józefa Zawadzkiego, 1922, s. X–XI. [dostęp 2024-06-08].
  7. Sejm Wileński 1922. Przebieg posiedzeń według sprawozdań stenograficznych w opracowaniu kancelarji sejmowej. Wilno: Wydawnictwo Księgarni Józefa Zawadzkiego, 1922, s. I/1–II/3. [dostęp 2024-06-08].
  8. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum Humanistycznego im. Króla Jana Sobieskiego w Złoczowie za rok szkolny 1928/29. Złoczów: Drukarnia Wilhelma Zukerkandla, 1929, s. 10. [dostęp 2018-09-14].
  9. Pogrzeb ks. arcyb. Hryniewieckiego. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 92 z 20 kwietnia 1929. [dostęp 2015-02-25]. 
  10. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 15. [dostęp 2015-03-07].

Linki zewnętrzne

edytuj