Karol Rómmel
Karol Rómmel (do 1918 Rummel, ur. 10 maja?/22 maja 1888 w Grodnie, zm. 7 marca 1967 w Elblągu) – podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego, jeździec, trzykrotny olimpijczyk.
podpułkownik kawalerii | |
Data i miejsce urodzenia |
22 maja 1888 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby | |
Siły zbrojne | |
Jednostki |
14 Małorosyjski Pułku Kirasjerów/Dragonów |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Data i miejsce urodzenia | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Data śmierci | |||||||
Dorobek medalowy | |||||||
|
Życiorys
edytujPochodził ze starej kurlandzkiej szlachty. Urodził się 22 maja 1888 w Grodnie, w rodzinie Karola Aleksandra (1855–1917), generała rosyjskiej armii, i Marii z Marcinkiewiczów. Był bratem Juliusza, generała, oraz Wilhelma, Waldemara i Jana. W 1918 pod wpływem brata Juliusza zmienił pisownię nazwiska zastępując „u” literą „ó”. Był mężem Marii (zm. 1976), ojcem Wilhelma Karola, malarza.
Służba wojskowa
edytujUkończył Korpus Kadetów w Odessie (1906), Pawłowską Junkierską Szkołę Piechoty w Petersburgu (1908) oraz Akademię Sztuk Pięknych w Petersburgu, na której studiował malarstwo i rysunek. Razem z braćmi: Juliuszem, Wilhelmem, Waldemarem i Janem pełnił zawodową służbę wojskową w Armii Imperium Rosyjskiego. W 1914 roku w stopniu rotmistrza służył w 14 Małorosyjskim pułku kirasjerów/dragonów w Kaliszu. Z armii rosyjskiej odszedł w 1917 w stopniu pułkownika.
W 1919 wstąpił do Wojska Polskiego, zweryfikowany w lipcu 1919 w stopniu majora. Podczas wojny polsko-bolszewickiej dowodził 8 pułkiem ułanów. Następnie był instruktorem jazdy w szkołach oficerskich kawalerii w Przemyślu, Starej Wsi i w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu[1]. W 1924 pełnił służbę w 1 pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Z dniem 31 grudnia 1929 przeniesiony został w stan spoczynku.
Osiągnięcia sportowe
edytujTrzykrotnie brał udział w igrzyskach olimpijskich.
Na igrzyskach w Sztokholmie 1912, startując jeszcze w reprezentacji Rosji, był o krok od złotego medalu w skokach przez przeszkody. Pod koniec bezbłędnego drugiego przejazdu, jego koń Siablik pośliznął się na mokrym podłożu (ostatnią przeszkodą był rów z wodą) i upadł, a Rómmel złamał sześć żeber: mimo to wsiadł na konia i półprzytomny dokończył występ. Został sklasyfikowany na 15. miejscu, zyskał wielki aplauz publiczności, a król Szwecji Gustaw V odwiedził go w szpitalu i wręczył mu kopię złotego medalu olimpijskiego[2].
Na igrzyskach w Paryżu w 1924 zajął w skokach przez przeszkody indywidualnie 10. miejsce, a z drużyną – 6. miejsce (partnerzy Zdzisław Dziadulski, Adam Królikiewicz, Kazimierz Szosland), natomiast w WKKW: indywidualnie 10. miejsce z drużyną – 7. miejsce (partnerzy Tadeusz Komorowski, Kazimierz Suski de Rostwo, Kazimierz Szosland). Był wtedy organizatorem i w istocie trenerem polskiej ekipy jeździeckiej[2].
Na igrzyskach w Amsterdamie 1928 zdobył wreszcie, pod koniec kariery sportowej, medal olimpijski. Startując na koniu Donneuse, w WKKW indywidualnie zajął dalekie, 26. miejsce, ale drużyna zdobyła brązowy medal (partnerzy: Michał Woysym-Antoniewicz i Józef Trenkwald). Tym razem dopisało mu szczęście – cross był niezwykle trudny i ukończyły go w komplecie tylko Holandia, Norwegia i Polska, co zapewniło Polakom medal, mimo iż indywidualnie zajęli 15., 25. i 26. miejsce (zawody ukończyło 28 jeźdźców na 46 startujących).
W Plebiscycie Przeglądu Sportowego 1927 zajął drugie miejsce. W roku 1931 na koniu Caraibe brał udział w sławnej gonitwie Wielka Pardubicka, której nie ukończył (na trasie gonitwy miał trzy upadki, a następnie koń odmówił skoku). Był trenerem polskich jeźdźców przygotowujących się do igrzysk olimpijskich w okresie międzywojennym.
Często gościł w Łodzi, m.in. biorąc udział w gonitwach na torze w Rudzie Pabianickiej[3][4] oraz utrzymując ożywione kontakty z łódzkim środowiskiem jeździeckim w kręgu łódzkiej burżuazji m.in. trenując członków Łódzkiego Klubu Jazdy Konnej[5][6].
Wojna i czasy powojenne
edytujW czasie II wojny światowej był więziony w niemieckich obozach koncentracyjnych KL Dachau i KL Gusen I (Mauthausen). Po wojnie pracował jako trener (m.in. w Sopocie), a pod jego opieką wyrosło wielu wybitnych jeźdźców polskich.
Występował także w filmach jako konsultant i aktor niezawodowy (Lotna, Krzyżacy, Milczenie i Tarpany).
Karol Rómmel pochowany został na Centralnym Cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku-Wrzeszczu[7] (rejon XII, taras III-1-8/9)[8].
Awanse
edytuj- podpułkownik – zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1919 w korpusie oficerów kawalerii
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 1942 (1921)[9]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (3 maja 1928)[10][11]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: po raz pierwszy 29 kwietnia 1925[12])
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[13]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[13]
- Odznaka za Rany i Kontuzje[14]
- Złota Honorowa Polska Odznaka Jeździecka
- Krzyż Kawalerski Orderu Domowego pw. świętych Maurycego i Łazarza (Włochy)
- Medal V Olimpiady (Szwecja 1912)
Przypisy
edytuj- ↑ Koń przed... panną. cwk.grudziadz.pl. [dostęp 2014-12-09].
- ↑ a b Wirtualna Polska Media , Karol Rómmel – wzbudził podziw króla Szwecji, papież Franciszek zapamiętał go na lata – WP SportoweFakty [online], sportowefakty.wp.pl, 10 marca 2016 [dostęp 2020-09-28] (pol.).
- ↑ Baedeker łódzki: Dawny tor wyścigów konnych w Rudzie Pabianickiej..., było, minęło - mogłoby wrócić [online], 28 października 2019 [dostęp 2023-02-19] .
- ↑ „Łódź w Ilustracji”, 8 VIII 1926, nr 32, s. 2 (foto po zawodach na koniu ze swojej stajni).
- ↑ „Łódź w Ilustracji”, 4 II 1934, nr 5, s. 4 (podczas treningu członków ŁKJK w tatersalu) przy al. T. Kościuszki 73/75 w Łodzi
- ↑ „Łódź w Ilustracji”, 11 II 1934, nr 6, s. 6 (w grupie członków Klubu z rodzin największych łódzkich przemysłowców, uczestników „pierwszego pokazu jazdy sportowej ŁKJK” przygotowanego przez K. Rómmla).
- ↑ Znani niezapomniani – Rómmel Karol [online], niezapomniani.org [dostęp 2020-04-25] .
- ↑ Karol Rómmel. cmentarze-gdanskie.pl. [dostęp 2020-05-27].
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3313 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 3).
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 111, poz. 176 „za zasługi na polu rozwoju sportu konnego w wojsku oraz w dziedzinie propagandy hippiki polskiej zagranicą”.
- ↑ Odznaczenia orderem Polonia Restituta. „Kurier Warszawski”. Nr 134, s. 16, 15 maja 1928.
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 438 „za zasługi na polu rozwoju sportu konnego w wojsku”.
- ↑ a b Na podstawie fotografii.
- ↑ Na podstawie fotografii.
Bibliografia, linki
edytuj- Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924.
- Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928.
- Kazimierz Toporowicz, Rómmel (Rummel) Karol, [w:] Polski Słownik Biograficzny t. XXXII, Warszawa-Kraków-Wrocław-Gdańsk 1989–1991, s. 495–496 wersja elektroniczna IPSB
- R. Wryk: Sport Olimpijski w Polsce 1919–1939. Biogramy olimpijczyków. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2006. (pol.).
- Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914–1939. Karol Rómmel. officersdatabase.appspot.com. [dostęp 2014-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 sierpnia 2014)].
- Polski Komitet Olimpijski: Karol Rómmel – sylwetka w portalu www.olimpijski.pl. www.olimpijski.pl. [dostęp 2014-05-31]. (pol.).
- Karol Rómmel w bazie filmpolski.pl
- Первый белорусский олимпиец. news.tut.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-12)].