Kaseta magnetofonowa

Kaseta magnetofonowa (CC z ang. compact cassette – kaseta kompaktowa) – kaseta o standardowych wymiarach zawierająca taśmę magnetyczną i przeznaczona do magnetofonów kasetowych. Została opracowana przez firmę Philips i zaprezentowana światu podczas Niemieckiej Wystawy Radiowej (Grosse Deutsche Funk-Ausstellung / German Radio Show, obecnie Targi IFA) 30 sierpnia 1963 roku. Służy również jako nośnik do przechowywania danych.

Kaseta magnetofonowa
Ilustracja
Ilustracja
TDK SA90 Type II Compact Cassette
Typ nośnika

taśma magnetyczna

Data premiery

1963

Pojemność

C60: 2 × 30 minut,
C90: 2 × 45 minut,
C120: 2 × 60 minut

Metoda odczytu

głowica elektromagnetyczna

Metoda zapisu

głowica elektromagnetyczna

Opracowany przez

Philips

Wykorzystanie

zapis audio

Pudełko i kaseta kompaktowa typu C90
Kaseta kompaktowa z widocznymi szpulkami z taśmą
Porównanie wielkości kasety magnetofonowej z kasetą VHS
Magnetofon kasetowy Philips EL3302
Zestaw nagranych fabrycznie kaset magnetofonowych

Historia edytuj

Standard kasety magnetofonowej został opracowany przez Philipsa w 1963 roku. Szerokość taśmy magnetycznej w kasecie wynosi 3,81 mm (0,15 cala), a prędkość przesuwu to 4,76 cm/s. Wymiary kasety wynoszą odpowiednio: długość 102 mm, szerokość 64 mm i grubość 12 mm.

Kasety mogą zawierać materiał nagrany przez wytwórcę (np. muzykę) lub być puste. Kasety nienagrane dostępne są w standardowych długościach taśmy. Najczęściej spotykane są kasety C60, z taśmą o długości 85 m i grubości 18 mikrometrów. Daje to długość nagrania 2 × 30 minut. Kaseta C90 (2 × 45 minut) ma taśmę o długości 132 m i grubości 12 mikrometrów. Kaseta C120 (2 × 60 minut) ze względu na cienką taśmę narażoną na uszkodzenia nie jest często stosowana. Firma TDK produkowała wersję D180 o specjalnej konstrukcji zapobiegającej uszkodzeniom nośnika[1].

CC były produkowane przez: 3M (Scotch), AGFA, BASF, Denon, Grundig, Hitachi, JVC, Maxell, Memorex, Panasonic, Philips, Samsung, Sony, TDK, Technics, Toshiba i inne mniejsze firmy. W Polsce produkowały je Zakłady Chemitex Stilon w Gorzowie Wielkopolskim oraz Chemitex Wiskord w Szczecinie. Obecnie w Polsce produkcją kaset magnetofonowych wciąż zajmuje się firma Stereo Style wykorzystując taśmy oparte na formule BASF[2]. Na świecie kasety magnetofonowe produkowane są przez francuską firmę Mulann na bazie oryginalnych formuł taśm szpulowych[3].

Kasety magnetofonowe należały niegdyś – obok płyt gramofonowych – do najpopularniejszych nośników dźwięku, a przed upowszechnieniem się dyskietek – jako nośnik danych. Używane były jako pamięć masowa w popularnych komputerach 8-bitowych jak: Atari, Commodore 64, ZX Spectrum, Timex, Amstrad CPC.

Rodzaje nośnika magnetycznego edytuj

Nośnikiem magnetycznym taśmy jest:

  • Typ I (normal position, IEC-I, normalna, żelazowa) – „Fe”, tlenek żelaza(III), Fe2O3
  • Typ II (high position, IEC-II, chromowa) – „Cr”, tlenek chromu(IV), CrO2
  • Typ III (IEC-III, mieszana, chromowo-żelazowa) – „FeCr”, standard używany bardzo krótko w latach 70.
  • Typ IV (metal position, IEC-IV, metalowa) – „Me”, drobiny metalu, a nie tlenku.

Typ I edytuj

Jest to typ najbardziej popularny, z warstwą o koercji 24–28 kA/m (300–350 Oe). Zasadniczą cechą jest stosowanie nie zmienionego podkładu i korekcji, co stwarza możliwości użycia we wszystkich magnetofonach kasetowych. W ramach typu I istnieją jednak duże różnice jakościowe. Wynikają one z 3 powodów: proszek magnetyczny może być standardowy LN lub udoskonalony (bez Co i z domieszką Co); technologia taśmy (oblew, cięcie, nawinięcie) może odpowiadać mniej lub więcej współczesnemu stanowi wiedzy technicznej; jakość obudowy (wypraski) w dużym stopniu może wpływać na prawidłowość zapisu i odczytu. Wielcy producenci taśm oferują 4 odmiany typu I, różniące się dynamiką (55–60 dB) oraz szerokością pasma (10–16 kHz). W tańszych kasetach wysterowalność przy dużych częstotliwościach może być mniejsza niż 10 dB względem poziomu odniesienia 250 nWb/m. W czasach świetności nośnika typ ten wzbogacił się o odmiany dwu oraz trzywarstwowe (np. TDK AR-X) z wybitnie dużą dynamiką (60 dB lub więcej).

Typ II edytuj

Uchodzi obecnie za właściwy do nagrań hi-fi. Koercja warstwy wynosi 40–48 kA/m (500–650 Oe), co oznacza konieczność stosowania zwiększonego podkładu, a więc magnetofonu z przełącznikiem podkładu i stałej czasowej. Pierwotnie wytwarzany z CrO2, potem równolegle z tlenkiem żelazowym z domieszką kobaltu. Preferowanie jednego lub drugiego rodzaju zależy od kontynentu: japońskie kasety są oparte wyłącznie na kobalcie. Kasety typu II mają zwykle dynamikę nieco większą niż najlepsze żelazowe i spełniają bez trudu wymagania hi-fi według IEC lub DIN. Również w tym typie istnieją liczne odmiany: niektóre firmy oferują 3 odmiany typu II. Wysterowalność przy 10 kHz wynosi -10 do -5 dB.

Typ III edytuj

Mimo teoretycznych zalet typ ten, którego cechą jest podwójna warstwa, jest produkowany jedynie przez nieliczne firmy i nie zdołał się upowszechnić. Podaje się, że osiąga dynamikę 65 dB, przy średniej wysterowalności górnych częstotliwości.

Typ IV edytuj

Jest to szczytowe osiągnięcie, które wymagało pokonania wielu barier technologicznych, szczególnie wobec ryzyka utleniania bardzo aktywnych, gdyż niezmiernie drobnych cząstek metalu i sprowadzenia ich do niemagnetycznej postaci. Zasadniczą zaletą jest skok o 10 dB wysterowalności przy 10 kHz tak, że najbardziej „ostre” nagranie można rejestrować bez potrzeby obniżania poziomu zapisu. Zastosowanie kaset metalicznych z warstwą o koercji większej niż 80 kA/m (1000 Oe) jest ograniczone do urządzeń zaopatrzonych w układy do przełączenia podkładu do wymaganych dużych wartości, jak również kasowania tak twardych magnetycznie warstw.

 
Kaseta czyszcząca
 
Kaseta demagnetyzująca

Kaseta czyszcząca edytuj

Rodzaj kasety magnetofonowej ze specjalną taśmą niemagnetyczną, pozwalającą na usunięcie brudu i kurzu z głowic magnetofonu.

Występują dwa rodzaje takich kaset:

  • Kaseta czyszcząca na sucho (zaletą jest szybkie, bezproblemowe korzystanie, a wadą słaba efektywność czyszczenia)
  • Kaseta czyszcząca na mokro ze specjalnym płynem czyszczącym nakładanym po kropli na specjalną taśmę. Jest wykonana z bardzo cienkiego, mocnego materiału lub innej taśmy pokrytą delikatnym włosiem. Zaletą jest lepsze oczyszczanie, lecz istnieje możliwość zalania głowicy i napędu prowadzenia taśmy oraz znacznie dłuższy i niewygodny proces przygotowania do czyszczenia.

Kaseta demagnetyzująca edytuj

Rodzaj kasety pozwalającej na usunięcie namagnesowania głowicy magnetofonu powstającego podczas pracy urządzenia. Najczęściej trzeba ją zasilać baterią.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

Bibliografia edytuj