Kasztan amerykański

Kasztan amerykański
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bukowce
Rodzina	bukowate
Rodzaj	kasztan
Gatunek	kasztan amerykański
	Nazwa systematyczna
	Castanea dentata (Marshall) Borkh.; Theor. prakt. Handb. Forstbot. 1:741. 1800
Synonimy
	Castanea americana (Michx.) Raf.;
	Castanea americana (Michx.) Raf.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; krytycznie zagrożony
	Zasięg
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kasztan amerykański, kasztan zębaty (Castanea dentata (Marshall) Borkh.) – gatunek drzew z rodziny bukowatych. Występuje we wschodniej części Ameryki Północnej. W Stanach Zjednoczonych zasięg występowania ciągnie się pasem od Missisipi przez Wirginię Zachodnią po Maine, w Kanadzie spotykany w prowincji Ontario^[3].

Morfologia edytuj

Kwiatostany

Liście i owoce

Liście

Pokrój: Duże drzewo dorastające do 35 m wysokości. Korona nisko osadzona i silnie rozgałęziona.
Kora: Szarobrązowa, ciemna. U starszych roślin spękana^[6].
Liście: Podłużnie lancetowate, zaostrzone i piłkowane dorastające 25 cm długości.
Kwiaty: Kwiaty męskie i żeńskie zebrane razem w żółtych, sterczących kwiatostanach o długości 20 cm^[6].
Owoc: Ciemnobrązowe, błyszczące orzechy skryte w zielonej, kolczastej okrywie wielkości do 6 cm, która dojrzewając żółknie^[6].

Rozwój: Fanerofit. Roślina jednopienna, owadopylna. Kwitnie wczesnym latem^[6]. Kasztan amerykański był jednym z najważniejszych drzew dominujących w lasach wschodniej Ameryki Północnej^[7]. Liczebność tego gatunku została jednak znacznie zredukowana w pierwszej połowie XX wieku w wyniku inwazji zawleczonego z Chin w końcu XIX wieku grzyba Cryphonectria parasitica^[8], wywołującego zgorzel kasztana. Praktycznie wszystkie naturalne populacje pozostają zakażone, tworzy się jednak programy hodowlane mające na celu stworzenie odpornej hybrydy^[7].
Siedlisko: Preferuje suchsze gleby, rośnie w żyznych lasach liściastych i mieszanych do 1200 m n.p.m.^[7]

Roślina ozdobna: Sadzona w ogrodach botanicznych i arboretach.
Roślina jadalna: Drzewo chętnie uprawiane dla smacznych orzechów.
Roślina lecznicza: W medycynie ludowej Indian, różne części rośliny stosowano na szereg dolegliwości^[7].
Surowiec drzewny: Drewno jest lekkie i mocne, było powszechnie stosowane w budownictwie, meblarstwie, oraz przy wykończeniach.
Inne zastosowania: Kora zawierająca garbniki była stosowana w garbarstwie^[7].

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-05] (ang.).
↑ ^a ^b Castanea dentata. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-05]. (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2013-05-31].
↑ Castanea dentata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Tony Russel, Catherine Cutler, Martin Walters: Ilustrowana encyklopedia Drzewa Świata. Kraków: Universitas, 2008, s. 150. ISBN 97883242-0842-5.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Flora of North America. [w:] Castanea dentata [on-line]. [dostęp 2013-05-31]. (ang.).
↑ Cryphonectria parasitica. EPPO quarantine pest. [dostęp 2010-01-11]. (ang.).

Słownik roślin użytkowych, Z. Podbielkowski, PWRiL, Warszawa, 1985, ISBN 83-09-00256-4.