Katedra Najświętszej Marii Panny w Monachium

Katedra Najświętszej Marii Panny
w Monachium
*Dom zu Unserer Lieben Frau (Frauenkirche)*
	archikatedra
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Bawaria
Miejscowość	Monachium
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Archidiecezja	Monachium i Freising
Wezwanie	Najświętszej Marii Panny
	Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	Benon z Miśni
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1468
Data zakończenia budowy	1488
Fundator	Zygmunt, książę Bawarii
Dane świątyni
Styl	gotycki
Architekt	Jörg von Halspach
Świątynia; • materiał bud.; • wysokość; • długość; • szerokość; • liczba wiernych	; • cegła; 99 m; 109 m; 40 m; 20 000 osób
Wieża kościelna; • liczba wież; • wysokość wież	; 2; 99 m
Liczba naw	3
Organy; • liczba głosów; • liczba manuałów	; 131; 4+P
	Położenie na mapie Monachium Katedra Najświętszej Marii Panny; w Monachium
	Położenie na mapie Niemiec Katedra Najświętszej Marii Panny; w Monachium
	Położenie na mapie Bawarii Katedra Najświętszej Marii Panny; w Monachium
	48°08′19″N 11°34′26″E/48,138611 11,573889
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Katedra Najświętszej Maryi Panny (niem. Frauenkirche) – główna świątynia Monachium, od 1821 kościół katedralny arcybiskupstwa Monachium i Fryzyngi. Mieści się na monachijskim Starym Mieście, w pobliżu Marienplatz.

Historia

Ogólny widok Monachium z Kroniki Norymberskiej, w centrum Frauenkirche

Obecna świątynia jest trzecią na tym miejscu, powstała na miejscu XIII wiecznej kaplicy i romańskiej bazyliki. Późnogotycka hala wzniesiona została w latach 1468–1488, a jej wnętrze w ciągu pięciu wieków wielokrotnie zmieniano. Znaczna część historycznego wyposażenia zachowała się do dziś. Są to dzieła znanych artystów działających w Bawarii m.in. stalle z rzeźbami Erasmusa Grassera, liczne ołtarze, w tym z dziełami malarskimi Jana Polaka i rzeźby m.in. Hansa Leinbergera. W najwyższej kondygnacji rozpościera się widok na całe miasto i okolice. Katedra jest doskonałym punktem orientacyjnym^[1].

Podczas II wojny światowej kościół został zniszczony po nalotach alianckich. Zniszczeniu uległy dachy, sklepienia i prawie całe neogotyckie wyposażenie wnętrza. Wieloetapowa praca renowacyjna rozpoczęła się wkrótce po wojnie. Ostatni etap renowacji ukończono w 1994 roku^[1].

Architektura

Dwie wieże Frauenkirche

Kościół został zbudowany z czerwonej cegły w stylu późnogotyckim w ciągu zaledwie 20 lat. Budynek zaprojektowano bardzo prosto, bez bogatej dekoracji gotyckiej, z przyporami przesuniętymi i ukrytymi we wnętrzu. To, w połączeniu ze specjalną konstrukcją obu wież, sprawia, że konstrukcja wygląda bardzo potężnie i nadaje jej niemal nowoczesny wygląd.

Późnogotycki ceglany budynek z kaplicami otaczającymi absydę ma 109 metrów długości, 40 metrów szerokości i 37 metrów wysokości. Wbrew powszechnej legendzie, która głosi, że obie wieże z charakterystycznymi kopułami różnią się wysokością dokładnie o jeden metr, są prawie równe: północna ma 98,57 m, a południowa tylko 98,45 m. Oryginalny projekt przewidywał spiczaste iglice na szczycie wież, podobnie jak w katedrze w Kolonii, ale nigdy ich nie zbudowano z powodu braku pieniędzy. Zamiast tego obie kopuły zostały zbudowane w okresie renesansu i nie pasują do stylu architektonicznego budynku, stały się jednak charakterystycznym punktem orientacyjnym Monachium. Mając zamkniętą przestrzeń około 200 000 m3 i 150 000 m3 do wysokości sklepienia, jest to drugi wśród największych kościołów halowych w ogóle i drugi wśród największych kościołów murowanych na północ od Alp (po bazylice konkatedralnej w Gdańsku)^[2]^[1].

Zgodnie z ustawą uchwaloną w 2004 r. w granicach Monachium nie można budować budynków wyższych niż wieże Frauenkirche^[3].

Krypta

W świątyni, podobnie jak w kościele św. Michała i kościele teatynów, pochowani są władcy i książęta z dynastii Wittelsbachów oraz ich małżonki:

księżniczka Beatrycze świdnicka (zm. 24 sierpnia 1322)
cesarz Ludwik IV Bawarski (zm. 11 października 1347)
książę bawarski Ludwik V (zm. 18 września 1361)
książę bawarski Stefan II (zm. 13 maja 1375)
książę bawarski Jan II (zm. 8 sierpnia 1397)
książę bawarski Wilhelm III (zm. 12 września 1435)
książę bawarski Jan IV (zm. 18 listopada 1463)
książę bawarski Albrecht IV Mądry (zm. 18 marca 1508)
arcyksiężniczka Kunegunda Habsburżanka (zm. 6 sierpnia 1520)
książę bawarski Wilhelm IV (zm. 7 marca 1550)
książę bawarski Ernest (zm. 7 grudnia 1560)
książę bawarski Albrecht V (zm. 24 października 1579)
arcyksiężniczka Anna Habsburżanka (1528–1590) (zm. 17 października 1590)
arcyksiężniczka Maria Teresa Habsburg-Este (zm. 3 lutego 1919)
król bawarski Ludwik III Bawarski (zm. 18 października 1921)

Organy

Pierwszy wzmiankowany instrument w katedrze został wybudowany w 1491 roku, lecz nie ma żadnych informacji co do jego dyspozycji bądź budowniczego. Obecne organy zostały zbudowane w latach 1993–1994 przez Georga Janna podczas gruntownego remontu świątyni trwającego od 1990 roku. Wielkie organy z 1994 znajdują się na zachodniej emporze. Mają 7165 piszczałek. Mniejsze organy z 1993 znajdują się na emporze w prawej nawie, niedaleko schodów ołtarzowych. Obydwa instrumenty zawierają łącznie 131 głosów i stanowią największy zespół organowy w całym mieście^[4]^[5].

Dzwony

W obu wieżach znajduje się dziesięć dzwonów odlanych w XIV, XV, XVII i XXI wieku. Tworzą one unikalny zestaw w Europie. Najcięższy dzwon zwany Susanna lub Salveglocke jest jednym z największych dzwonów w Bawarii. Został odlany w 1490 r. przez Hansa Ernsta na zlecenie Albrechta IV^[6]^[7].

	Imię	Waga (kg)	Ton uderzeniowy	Średnica (cm)	Rok odlania	Ludwisarz	Wieża
1	Susanna (Salveglocke)	~8.000 kg	a⁰ 0+3	206 cm	1490	Hanns Ernst, Ratyzbona	Północna
2	Frauenglocke	~3.000 kg	c¹ 0+6	166,5 cm	1617	Bartholomaeus Wengle, Monachium	Północna
3	Bennoglocke	~2.100 kg	d¹ 0+7	147,5 cm	1617	Bartholomaeus Wengle, Monachium	Południowa
4	Winklerin	~2.000 kg	e♭¹ +15	142 cm	1451	Meister Paulus, Monachium	Północna
5	Praesenzglocke	~1.600 kg	e¹ 0+9	132 cm	1492	Ulrich von Rosen, Monachium	Południowa
6	Cantabona	870 kg	g¹ 0+12	108 cm	2003	Rudolf Perner, Pasawa	Południowa
7	Frühmessglocke	~800 kg	a¹ 0+10	105 cm	1442	Meister Paulus, Monachium	Południowa
8	Speciosa	540 kg	b¹ 0+10	89 cm	2003	Rudolf Perner, Pasawa	Południowa
9	Michaelsglocke	440 kg	c² 0+12	84 cm	2003	Rudolf Perner, Pasawa	Południowa
10	Klingl (Chorherrenglocke)	~350 kg	e♭² +13	74 cm	14 wiek	nieznany	Południowa