Wikipedia

Katedra Turkologii Instytutu Orientalistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego

Katedra Turkologii Instytutu Orientalistyki UJ – jednostka Instytutu Orientalistyki na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Realizuje studia pierwszego i drugiego stopnia na kierunku filologia orientalna – turkologia. Jest to najstarszy z polskich akademickich ośrodków turkologicznych.

Historia edytuj

Przed II wojną światową edytuj

Początki studiów turkologicznych na Uniwersytecie Jagiellońskim łączą się z postacią prof. Tadeusza Kowalskiego, wybitnego orientalisty, prekursora nowoczesnej polskiej turkologii. Podczas I wojny światowej, jeszcze jako docent, prowadził wykłady z języka osmańskiego, a materiały językowe do pracy naukowej zdobywał m.in. w szpitalu wojskowym, pełniąc funkcję tłumacza rannych żołnierzy XV Korpusu Tureckiego. Po otrzymaniu nominacji na profesora nadzwyczajnego Tadeusz Kowalski objął w 1919 roku nowo utworzoną Katedrę Filologii Orientalnej[1], a w programie nauczania uwzględnił, obok przedmiotów arabistycznych i iranistycznych, również przedmioty turkologiczne. Zainteresowania badawcze Kowalskiego obejmowały: język osmański i jego dialekty, język kipczacki, język karaimski, zapożyczenia tureckie w języku polskim, kulturę, religię, literaturę oraz folklor. W okresie międzywojennym Katedra Filologii Orientalnej kształciła wszechstronnie rozwiniętych orientalistów, wielu z nich zostało później naukowcami w różnych ośrodkach akademickich. Uczniem, a następnie przez krótki czas asystentem, Tadeusza Kowalskiego był Ananiasz Zajączkowski, który w 1932 roku przeniósł się na Uniwersytet Warszawski, gdzie przyczynił się do utworzenia zrębów tamtejszej turkologii[2].

Po II wojnie światowej edytuj

Po śmierci profesora Kowalskiego w 1948 roku Katedrę Filologii Orientalnej objął mediewista i arabista prof. Tadeusz Lewicki, a przedmioty turkologiczne wykładał ałtaista i mongolista prof. Marian Lewicki[3]. W następnych dziesięcioleciach następowało stopniowe rozbudowywanie programu dydaktycznego, związane z rozwojem kadry turkologicznej. Wykładali tu m.in. dr Władysław Zimnicki, prof. Włodzimierz Zajączkowski, prof. Jan Ciopiński, dr Jerzy Lisowski, prof. Stanisław Stachowski, dr Teresa Ciecierska-Chłapowa. Wśród dominujących w owym czasie tematów badawczych wymienić należy: język, folklor i literaturę Karaimów polskich, język i literaturę Gagauzów, literaturę staroturkijską i osmańską, onomastykę turecką, paleografię, tureckie teksty transkrybowane, turcyzmy w językach słowiańskich, kontakty polsko-tureckie.

W 1972 roku Katedrę Filologii Orientalnej przekształcono w Instytut Filologii Orientalnej[4], a w jego ramach utworzono Zakład Turkologii. W latach 1973–1982 funkcję kierownika Zakładu pełnił prof. Włodzimierz Zajączkowski, a po jego śmierci prof. Jan Ciopiński (w latach 1982–2000). Od 1 października 2000 roku do chwili obecnej Zakładem Turkologii kieruje prof. Ewa Siemieniec-Gołaś. W 2013 roku Zakład Turkologii przekształcił się w Katedrę Turkologii.

Zespół Katedry Turkologii UJ edytuj

W skład pracowników Katedry Turkologii wchodzą w roku 2022 następujące osoby[5]:

Obszary badawcze edytuj

Główne obszary badawcze pracowników Katedry Turkologii stanowią następujące tematy[5]:

Współpraca międzynarodowa edytuj

W ramach programu Erasmus+ Studia Katedra Turkologii współpracuje z ośrodkami naukowymi w Turcji i w Europie[6]:

Program studiów turkologicznych edytuj

Katedra prowadzi studia pierwszego i drugiego stopnia na kierunku filologia orientalna – turkologia[7]:

  • Studia I stopnia obejmują takie zagadnienia kierunkowe jak: praktyczna nauka języka tureckiego, gramatyka opisowa języka tureckiego, przegląd języków turkijskich, język staroturkijski, gramatyka historyczna, lektura tekstów osmańskich, literatura turecka (od czasów najdawniejszych po wiek XX), historia Turcji, kultura Turków, geografia i antropologia, folklor turecki, religia, drugi język turkijski.
  • Studia II stopnia obejmują takie zagadnienia kierunkowe jak: praktyczna nauka języka tureckiego, język specjalistyczny, współczesna literatura turecka, literatura azerbejdżańska, paleografia, zagadnienia współczesnego islamu, drugi język turkijski.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Zaborski 1999 ↓, s. 11.
  2. ↑ Urzeczeni Orientem 2013 ↓, s. 68–69.
  3. ↑ Maciuszak 2009 ↓, s. 140.
  4. ↑ Maciuszak 2009 ↓, s. 139.
  5. ↑ a b Pracownicy Katedry Turkologii UJ. [dostęp 2022-02-03]. (pol.).
  6. ↑ Partnerzy Katedry Turkologii UJ w ramach programu Erasmus. [dostęp 2017-06-04]. (pol.).
  7. ↑ Program studiów na kierunku filologia orientalna – turkologia, obowiązujący studentów, którzy rozpoczęli studia w roku 2019 lub później. [dostęp 2017-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-05)]. (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Urzeczeni Orientem. Listy Profesora Ananiasza Zajączkowskiego do Profesora Tadeusza Kowalskiego 1925–1948. Red. Tadeusz Majda. Warszawa: Agade, 2013. ISBN 978-83-87111-63-2.
  • Ewa Siemieniec-Gołaś: Krakowska turkologia – historia, teraźniejszość i perspektywy. W: Orientalia commemorativa. Red. Lidia Sudyka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011, s. 49–52. ISBN 978-83-233-3193-3.
  • Sylwia Filipowska. Krakov Yagiellon Üniversitesi Doğu Dilleri Enstitüsünde 2000-2010 Yılları Arasında Türkoloji Çalışmaları. „Türkiyat Araştırmaları”. 15, s. 111–138, 2011. (tur.). 
  • Kinga Maciuszak. Z historii orientalistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. „Alma Mater”. 120–121, s. 138–143, 2009. (pol.). 
  • Andrzej Zaborski: Tadeusz Kowalski – pierwszy i ostatni nowoczesny orientalista polski. W: Tadeusz Kowalski 1889–1948. Materiały z Posiedzenia Naukowego PAU w dniu 19 czerwca 1998 roku. Red. Rita Majkowska. Kraków: 1999, s. 11.
  • Włodzimierz Zajączkowski: Turkic Studies in Cracow. W: Oriental Studies in the Sixty Years of Independent Poland. Red. W. Tyloch. Warszawa: 1983, s. 21–24.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Katedra_Turkologii_Instytutu_Orientalistyki_Uniwersytetu_Jagiellońskiego&oldid=66201782”