Kazimierz Raszewski
Kazimierz Raszewski herbu Grzymała (ur. 29 lutego 1864 w Jasieniu, zm. 14 stycznia 1941[1] w Poznaniu) – generał broni Wojska Polskiego.
| ||
| ||
 generał broni
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 29 lutego 1864 Jasień | |
| Data i miejsce śmierci | 14 stycznia 1941 Poznań | |
| Przebieg służby | ||
| Lata służby | 1885-1925 | |
| Siły zbrojne | Armia Cesarstwa Niemieckiego Armia Wielkopolska Wojsko Polskie | |
| Jednostki | 6 Dywizja Piechoty 2 Armia Grupa Operacyjna Pomorze Okręg Generalny „Poznań” Okręg Korpusu Nr VII | |
| Stanowiska | dowódca dywizji piechoty dowódca armii dowódca grupy operacyjnej dowódca okręgu generalnego | |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa powstanie wielkopolskie wojna polsko-bolszewicka | |
| Odznaczenia | ||
          
| ||
Spis treści
ŻyciorysEdytuj
Syn Ignacego (ziemianina i generalnego radcy Ziemstwa Kredytowego w Poznaniu) i Józefy z Koczorowskich herbu Rogala. Brat Gustawa Raszewskiego.
Służbę wojskową rozpoczął w 1885 r. wstępując do pruskiego 6 pułku huzarów im. Hrabiego Goetzena w Prudniku, następnie od 1896 r. w 4 pułku huzarów im. von Schilliego w Oławie. Awansowany na rotmistrza w 1901, a na majora w 1913[2] i w tym samym roku został przeniesiony do 16 Szlezwicko-Holsztyńskiego Pułku Huzarów Cesarza Austrii.
W czasie I wojny światowej był zastępcą dowódcy 16 Szlezwicko-Holsztyńskiego Pułku Huzarów Cesarza Austrii Franciszka Józefa I stacjonującego w Szlezwiku. W styczniu 1915 został dowódcą tego pułku. Jesienią 1917 pod Dyneburgiem mianowany został dowódcą spieszonej Brygady Strzelców Konnych. 27 stycznia 1918 awansował na podpułkownika. W kwietniu tego roku przeniesiony na front francuski i mianowany zastępcą dowódcy pułku piechoty, a następnie dowódcą Samodzielnej Brygady Piechoty. Koniec wojny zastał go w Lotaryngii. W styczniu 1919 powrócił do Poznania, a od lutego w Wojsku Polskim[2] brał udział w Powstaniu Wielkopolskim.
Do Armii Wielkopolskiej przyjęty został w stopniu pułkownika i 15 stycznia mianowany dowódcą 3 pułku Ułanów Wielkopolskich. 20 marca tego roku mianowany szefem Wydziału Wojskowego Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu. 1 kwietnia dekretem NRL mianowany generałem podporucznikiem. 19 sierpnia 1919 został wyznaczony na stanowisko generała do zleceń przy głównodowodzącym Wojsk Polskich byłego zaboru pruskiego[3]. 11 września 1919 został mianowany dowódcą Okręgu Generalnego „Pomorze”[4] i w tym charakterze przygotowywał plany przejęcia Pomorza przez wojska polskie. 19 września 1919 – 2 czerwca 1920 dowódca 6 Dywizji Piechoty, a potem do lipca 1920 Grupy Operacyjnej złożonej z 6 i 17 Dywizji Piechoty. Od lipca do sierpnia 1920 dowódca 2 Armii na froncie bolszewickim. 6 sierpnia 1920 mianowany wstępnie dowódcą 2 Armii po jej reorganizacji, ale ostatecznie mianowany dowódcą Grupy Operacyjnej Pomorze i linii Wisły, mając za zadanie wraz z podległym mu jako szefem sztabu pułkownikiem Franciszkiem Kleebergiem niedopuszczenie do przekroczenia rzeki przez Armię Czerwoną. 10 sierpnia 1920 mianowany dowódcą Okręgu Generalnego Poznań, a 12 sierpnia podporządkowano mu dodatkowo Dowództwo Okręgu Generalnego "Pomorze" w sprawach obrony linii Wisły oraz ochrony granic. Stał się tym samym najwyższym dowódcą wojsk na obszarze dawnego zaboru pruskiego, być może w zamiarze utworzenia związku taktycznego ostatniej szansy na wypadek niepowodzenia bitwy warszawskiej. Dziennik Bydgoski z 13.08.1920 nominacje Raszewskiego określił wręcz jako tworzenie Zachodniej Armii Rezerwowej[5]. Po wojnie sprawował funkcję dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu.
3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu generała dywizji ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 23. lokatą w korpusie generałów[6].
Marszałek Piłsudski wystawił mu następującą opinię[7]: [...] Z dobrej szkoły niemieckiej wyniósł zdrową, prostą i rozsądną logikę żołnierską oraz energię dla trzymania w porządku wszystkich drobiazgów administracji i dyscypliny. Umysł i wykształcenie dobre w zakresie taktyki, zupełnie słabe w dziedzinie strategii, do której go nigdy w Niemczech nie przygotowywano. Na komendanta armii niezdatny. Na wojnie pod tym względem zawiódł. Dobry byłby na kwatermistrza przy Naczelnym Wodzu, na zarząd kraju okupowanego u nieprzyjaciela, wreszcie może by dał radę jako dowódca wszystkich sił tyłowych w centrali, gdyż przy istnieniu praw wyjątkowych, podczas wojny mógłby się przystosować do rozmów politycznych z posłami, z senatorami i delegatami.
25 marca 1925 Prezydent RP zwolnił go ze stanowiska dowódcy OK Nr VII[8], 28 maja 1925 awansował go na generała broni, a z dniem 31 maja tego roku minister spraw wojskowych przeniósł go w stan spoczynku.
Na emeryturze zamieszkał w Poznaniu. Przewodniczył organizacji polskich monarchistów, utrzymywał kontakty z towarzyszami broni z armii niemieckiej i uczestniczył w ich zjazdach w Niemczech. Po wkroczeniu Niemców w 1939 do Poznania aresztowany i uwięziony przez Gestapo. Uwolniony w styczniu 1941, wkrótce zmarł. Pochowany 17 stycznia 1941 na cmentarzu górczyńskim.
AwanseEdytuj
- rotmistrz – 1901
- major – 1913
- podpułkownik – 21 stycznia 1918
- pułkownik – 1919
- generał podporucznik – 1 kwietnia 1919
- generał porucznik - 21 kwietnia 1920 roku z dniem 1 kwietnia 1920
- generał dywizji – 3 maja 1922 ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 23. lokatą w korpusie generałów
- generał broni – 28 maja 1925 i 1. lokatą w korpusie generałów[9]
Ordery i odznaczeniaEdytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1921)[10][11]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[10][12]
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie (po raz drugi 1921)[10][13]
- Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi[10]
- Złoty Krzyż Zasługi[10]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[10]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[10]
- Wielki Oficer Orderu Świętego Sawy (Jugosławia)[10]
- Komandor Orderu Legii Honorowej (Francja)[10]
- Oficer Orderu Legii Honorowej (1921, Francja)[10][14]
- Medal (Kawaler) Orderu Zasługi (Chile)[10]
PrzypisyEdytuj
- ↑ Z Oławy do Piłsudskiego
- ↑ a b O kawalerii polskiej XX wieku s. 56
- ↑ Rozkaz Nr 212 Dowództwa Głównego Wojsk Polskich byłego zaboru pruskiego z 19 sierpnia 1919 r.
- ↑ Rozkaz Nr 222 Dowództwa Głównego Wojsk Polskich byłego zaboru pruskiego z 11 września 1919 r.
- ↑ Wojciech Zawadzki Pomorze 1920, Bellona 2015, s. 121
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 14.
- ↑ M. Cieplewicz "Generałowie polscy w opinii J. Piłsudskiego", w" "Wojskowy Przegląd Historyczny nr 1/1966, s. 326
- ↑ Dziennik Personalny Nr 40 z 05.04.1925 r.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 59 z 31.05.1925
- ↑ a b c d e f g h i j k Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 613.
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 2763 z 15 marca 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 13, poz. 409)
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1936 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 35, poz. 1763)
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1717 z 28 maja 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1208)
BibliografiaEdytuj
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 2 M-Ż. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2001. ISBN 83-87103-81-0.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
- Marek Białokur, Mariusz Patelski, Z prudnickich huzarów do armii polskiej. Śląsk w biografii gen. broni Kazimierza Raszewskiego, „Śląski Kwartalnik Historyczny. Sobótka” 2004, nr 2, s. 209-218.
- Cezary Leżeński / Lesław Kukawski: O kawalerii polskiej XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 56. ISBN 83-04-03364-X.