Kazimierz Szczepański
Kazimierz Ludwik Szczepański (ur. 10 marca 1898 w Krakowie, zm. 13 listopada 1923 w Warszawie) – porucznik pilot obserwator Wojska Polskiego. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| |
 porucznik pilot obserwator
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
3 Wielkopolska eskadra lotnicza |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  
| |
.svg){kind=small}
Życiorys edytuj
Syn Kazimierza i Józefy ze Smosarskich[1]. Egzamin maturalny zdał w Białej Krakowskiej. 30 listopada 1916 roku wstąpił do Legionów Polskich, otrzymał przydział do 5. pułku piechoty Legionów[2]. Po rozwiązaniu formacji legionowych udało mu się uniknąć służby w armii austro-węgierskiej i 25 lutego 1917 roku rozpoczął praktykę w kopalni „Kazimierz”[2][3].
30 stycznia 1919 roku wstąpił do Wojska Polskiego. Otrzymał przydział do formacji lotniczych, gdzie służył w charakterze mechanika. Został skierowany na szkolenie do Szkoły Obserwatorów Lotniczych na poznańskiej Ławicy[2][4][5]. Po jej ukończeniu został 27 czerwca 1919 roku przydzielony do 3. Wielkopolskiej eskadry lotniczej[2][6].
Podczas wojny polsko-bolszewickiej wykonał wiele lotów wywiadowczo-bojowych podczas których wykazał się odwagą i doskonałym wyszkoleniem lotniczym. 28 października 1919 roku, w załodze z kpr. obs. Czesławem Łagodą, bombardował pozycje Armii Czerwonej. W tym samym locie prowadzili również rozpoznanie i wykonali fotografie pozycji nieprzyjaciela[7]. 24 stycznia 1920 roku, w załodze z Władysławem Bartkowiakiem, wykonywał lot rozpoznawczy w rejonie Kostrzyca — Wiliatycze. W ich samolocie LVG C.V zawiódł silnik, ale załoga zdołała powrócić na własne lotnisko[8]. 30 marca podczas ataku na zgrupowanie nieprzyjacielskiej piechoty w rejonie Połocka, ich samolot miał kolejną awarię silnika i załoga była zmuszona do przymusowego lądowania[9].
13 kwietnia, ponownie w załodze z plut. pil. Władysławem Bartkowiakiem, wystartował na przechwycenie nieprzyjacielskiego samolotu w okolicach Borysowa. Ponadto przeprowadzili rozpoznanie ruchu na liniach kolejowych oraz zrzucili na rozpoznane oddziały Armii Czerwonej 60 kg bomb[10]. 15 kwietnia wystartował z zadaniem zniszczenia nieprzyjacielskiego balonu obserwacyjnego. Podczas tego lotu dwa nieprzyjacielskie samoloty myśliwskie podjęły nieudaną próbę przechwycenia polskiej maszyny. Polscy lotnicy odnaleźli przyziemiony balon obserwacyjny i zaatakowali go ogniem broni pokładowej a następnie przeprowadzili rozpoznanie ruchu kolejowego na stacjach Pryjamino i Krupki. Zadanie zostało wykonane pomimo uszkodzenia pompy paliwowej, pilot przez większość lotu pompował paliwo do silnika ręcznie[11]. 17 kwietnia brał udział w bombardowaniu lotniska w Sławnoje[12]. 7 maja atakował nieprzyjacielskie lotnisko w rejonie Pryjamino[13]. 18 kwietnia brał udział w ataku na nieprzyjacielski pociąg pancerny na stacji Krupki, polskim lotnikom udało się go uszkodzić[14].
8 maja 1920 roku wystartował do lotu na przechwycenie nieprzyjacielskich samolotów atakujących pozycje 4. pułku piechoty oraz na przeprowadzenie rozpoznania ze zrzutem ulotek. Samolot DFW C.V Bartkowiaka i Szczepańskiego został przechwycony przez dwa bolszewickie Nieuporty, ale polska załoga zdołała obronić się przed atakiem i powrócić na macierzyste lotnisko[15][16]. 3, 4, 6 i 9 lipca, w załodze z sierż. Marianem Skorzyńskim, wykonał ostatnie loty wywiadowcze 14. ew przed jej wycofaniem z frontu[17].
Został przeniesiony do 12. eskadry wywiadowczej[18], gdzie latał z pilotem Antonim Katarzyńskim na samolocie LVG C.V oznaczonym osobistym godłem jaszczurki[19]. 3 sierpnia wykonywał zadania wywiadowcze na rzecz Frontu Północno-Wschodniego. Przeprowadził rozpoznanie stanu mostów na Bugu, Muchawcu i Leśnej. Na szosie Niemirów — Konstantynów zaatakował oddziały nieprzyjaciela bombami i ogniem broni maszynowej[20]. 17 sierpnia, w załodze z kpt. pil. Wacławem Iwaszkiewiczem, przeprowadził rozpoznanie oddziałów Armii Czerwonej wycofujących się w kierunku Mławy. Podczas tego lotu Szczepański nakazał pilotowi utrzymywać niską wysokość lotu, aby móc skutecznie atakować oddziały wroga[21]. 21 września wykonywał lot w załodze z pchor. pil. Antonim Katarzyńskim. Podczas ataku na balon obserwacyjny nieprzyjaciela pilot został ciężko ranny, ale zdołał powrócić na macierzyste lotnisko[a]. Ich samolot rozbił się przy podejściu do lądowania, pilot zginął, a Kazimierz Szczepański odniósł niewielkie obrażenia [23]. Po tej katastrofie szybko powrócił do latania bojowego. 21 października, podczas lotu rozpoznawczego w rejonie Grodna, został ranny, ale pomimo tego wykonał zadanie do końca i przekazał dowództwu szczegółowy raport sytuacyjny[2][24].
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w Wojsku Polskim i służył w 1. pułku lotniczym w Warszawie[2]. Wykonał zdjęcia lotnicze koryta Wisły na odcinku od Sandomierza do Torunia, ponadto rozpoczął zaoczne studia na Politechnice Warszawskiej[2][25]. W marcu 1923 roku otrzymał przydział na szkolenie do Wyższej Szkoły Pilotów w Grudziądzu, po jego ukończeniu został przydzielony do 7. eskadry myśliwskiej[2][3].
13 listopada 1923 roku ćwiczył akrobację lotniczą na samolocie Ansaldo A.1 Balilla[2]. Maszyna wpadła w korkociąg, z którego nie zdołał jej wyprowadzić i uderzyła o ziemię w rejonie Pomarańczarni[26][27]. Zginął na miejscu[2], został pochowany na warszawskich Powązkach (kwatera 221, rząd 2, miejsce 13, 14)[28].
Ordery i odznaczenia edytuj
Za swą służbę otrzymał odznaczenia[29]:
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 4424[1],
- Krzyż Walecznych,
- Polowa Odznaka Obserwatora (pośmiertnie).
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e f g h i j Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ a b Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 189.
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 331.
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 143.
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 189.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 99.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 187.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 45.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 193.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 194.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 196.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 203.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 64.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 205.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 67.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 81.
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 184.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 348.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 229.
- ↑ Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 190.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 111.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 245, 260.
- ↑ Szczepański Kazimierz Ludwik por. pil. obs.. bequickorbedead.com. [dostęp 2020-03-30]. (pol.).
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 332.
- ↑ Katastrofa lotnicza nad Łazienkami. „Polska Zbrojna”. 312, s. 5, 1923-11-14. Warszawa.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 29 z 25 marca 1924 roku, s. 148.
- ↑ Kazimierz Ludwik Szczepański. www.sejm-wielki.pl. [dostęp 2020-03-29]. (pol.).
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 246,251,261.
Bibliografia edytuj
- Szczepański Kazimierz. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.18-1181 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-11-01].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-30].
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. I: Początki, organizacja, personel i sprzęt. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918–1921). T. II: Walka i demobilizacja. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Marian Romeyko: Ku czci poległych lotników: księga pamiątkowa. Marian Romeyko (red.). Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poległych Lotników, 1933. OCLC 830230270.
- Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką: 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.
- Józef Zieliński, Waldemar Wójcik: Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari: 1919–1920. T. 1: Wojna polsko-bolszewicka 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-243-7. OCLC 749442378.