Kimpa Vita
Kimpa Vita (ur. ok. 1682, zm. 12 lipca 1706[1][2]) – pochodząca z Królestwa Kongo prorokini, twórczyni synkretycznego kultu afrochrześcijańskiego znanego jako antonianizm.
Pochodząca z arystokratycznego rodu Kimpa Vita była nawróconą na chrześcijaństwo kapłanką boskich bliźniaków Marinda[3]. Na chrzcie otrzymała imię Dona Beatrice[1][2]. W 1704 roku miała dostąpić wizji św. Antoniego z Padwy, który jak twierdziła zmartwychwstał i zamieszkał w jej ciele[1][2][3]. Odgrywając rolę pośrednika między ludźmi a Bogiem, głosząc kazania i czyniąc cuda, zgromadziła wokół siebie liczne grono zwolenników[3]. Jej działalność zapoczątkowała nowy ruch religijny znany jako antonianizm, z głównym ośrodkiem w mieście São Salvador, o jednoznacznie antykolonialnym i antykatolickim charakterze, który miał przywrócić chwałę Królestwu Kongo[1][2].
Według doktryny głoszonej przez Kimpę Vitę Jezus Chrystus był Afrykaninem z plemienia Bakongo i przyszedł na świat w São Salvador. Także Apostołowie i inni święci byli Murzynami lub po śmierci odradzali się powtórnie pośród członków afrykańskich plemion[3]. Swoim życiem Kimpa Vita pragnęła naśladować Chrystusa, w każdy piątek miała umierać i udawać się do nieba, by rozmawiać z Bogiem[3]. Otoczyła się gronem „aniołów”, z których jeden, uznawany za św. Jana, był ojcem jej dziecka[3], jakoby niepokalanie poczętego[1][2]. Zwolennicy nauk głoszonych przez Kimpę Vitę odrzucali większość chrześcijańskich obyczajów, w tym mszę, posty, monogamię i sakramenty, zamiast tego kładąc nacisk na przestrzeganie rodzimych afrykańskich zwyczajów[3]. Zobowiązani byli ponadto do odrzucenia magii, wiary w moc fetyszy i europejskiego ubioru[1][2].
Wzrastająca popularność Kimpy Vity spotkała się z oporem misjonarzy, którzy namówili króla Pedro IV do uwięzienia jej, osądzenia i skazania na śmierć. 12 lipca 1706 roku została wraz ze swoim synem spalona na stosie za herezję[1][2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Encyclopedia of Africa. edited by Kwame Anthony Appiah and Henry Louis Gates Jr.. T. 1. Oxford: Oxford University Press, 2005, s. 402.
- ↑ a b c d e f g Africana: The Encyclopedia of the African and African American Experience. edited by Kwame Anthony Appiah and Henry Louis Gates Jr.. T. 1. Oxford: Oxford University Press, 2010, s. 160.
- ↑ a b c d e f g Andrzej Szyjewski: Etnologia religii. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, 2016, s. 559-560.