Klejek czerwonawy
Klejek czerwonawy (Chroogomphus rutilus (Schaeff.) O.K. Mill.) – gatunek grzybów z rodziny klejówkowatych (Gomphidiaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
klejek czerwonawy |
| Nazwa systematyczna | |
| Chroogomphus rutilus (Schaeff.) O.K. Mill Mycologia 56(4): 543 (1964) | |
.jpg)
.jpg)
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Chroogomphus, Gomphidiaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Schaeffer nadając mu nazwę Agaricus rutilus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1964 r. Miller, przenosząc go do rodzaju Chroogomphus[1].
- Agaricus gomphus Pers. 1800
- Agaricus rufescens J.F. Gmel. 1792
- Agaricus rutilus Schaeff. 1774
- Chroogomphus britannicus A.Z.M. Khan & Hora 1978
- Chroogomphus corallinus O.K. Mill. & Watling 1970
- Chroogomphus helveticus subsp. tatrensis (Pilát) Kuthan & Singer 1976
- Chroogomphus rutilus subsp. alabamensis (Singer) Singer 1990
- Chroogomphus rutilus subsp. michoacanensis Singer & Kuthan 1976
- Chroogomphus rutilus (Schaeff.) O.K. Mill. 1964 (subsp. rutilus
- Chroogomphus rutilus (Schaeff.) O.K. Mill. 1964 var. rutilus
- Chroogomphus rutilus var. tatrensis (Pilát) Bon & Courtec. 1987
- Chroogomphus testaceus (Fr.) Příhoda 1987
- Cortinarius rutilus (Schaeff.) Gray [jako Cortinaria rutila] 1821
- Gomphidius corralinus (O.K. Mill. & Watling) Kotl. & Pouzar 1974
- Gomphidius rutilus (Schaeff.) S. Lundell 1937
- Gomphidius rutilus f. testaceus (Fr.) Pilát & Dermek 1974
- Gomphidius rutilus subsp. alabamensis Singer 1946
- Gomphidius testaceus (Fr.) Mussat 1901
- Gomphidius viscidus var. tatrensis Pilát 1926
- Gomphus viscidus sensu auct. 2005
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: klejek lepki, bedłka lepak, klejówka mała, czop jemiołak, klejówka lepka[2].
Morfologia edytuj
Średnica 4–15 cm. Za młodu wypukły z podwiniętym brzegiem, miedzianobrązowy, później trochę wyblakły; stary spłaszczony; wilgotny – silnie śluzowaty, suchy – gładki i błyszczący; bardzo gruby i mięsisty[3]. Młode owocniki otoczone pajęczynowatą osłoną[4].
Najpierw miedzianoszare, po dojrzeniu ciemnopurpurowo-brązowe; bardzo grube i rzadkie; często rozwidlone i daleko zbiegające na trzon[3].
Długi i wysmukły, mięsisty, miedzianopomarańczowy do żółtobrązowawego, z delikatnym, zygzakowatym wzorkiem z ochrowej osłony, w stanie suchym czasem ze zgrubiałą strefą pierścieniową[3].
Pomarańczowożółty, po naciśnięciu po pewnym czasie przebarwiony karminowo. W podstawie trzonu chromowożółty; bez zapachu i o łagodnym smaku[3].
Oliwkowoczarny. Zarodniki wydłużone, elipsoidalno-wrzecionowate, gładkie, brązowożółte, o średnicy 17–23 × 5,5–7 µm[3].
Występowanie i siedlisko edytuj
Jest szeroko rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej i Europie, podano jego stanowiska także w Korei i Japonii[5]. W Polsce jest pospolity[4].
Rośnie w lasach iglastych i mieszanych, na ziemi, pod jodłą pospolitą, sosną zwyczajną i kosodrzewiną. Owocniki pojawiają się od lipca do listopada[2].
Znaczenie edytuj
Grzyb mikoryzowy[2]. Jest grzybem jadalnym średniej jakości[6]. Nie powinien jednak być zbierany przez niezbyt doświadczonych grzybiarzy, istnieje bowiem możliwość pomylenia go z podobnymi, ale silnie trującymi gatunkami, np. zasłonak rudawy (Cortinarius rubellus) czy zasłonakiem rudym (Cortinarius orellanus)[4].
Gatunki podobne edytuj
Klejek alpejski (Chroogomphus helveticus), który ma filcowaty kapelusz. Jadalny.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. s. 374. ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ a b c Marek Snowarski: Grzyby. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-776-4.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-01-10].
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.