Klewań

miasteczko na Ukrainie

Klewań (ukr. Клевань)[2]osiedle typu miejskiego na Ukrainie (Wołyń), w obwodzie rówieńskim. Położona na wzgórzu nad Stubłą.

Klewań
Клевань
Ilustracja
Zamek na starej pocztówce
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 rówieński

Rejon

rówieński

Populacja (2018)
• liczba ludności


7679[1]

Nr kierunkowy

+380 3622

Kod pocztowy

35312

Położenie na mapie obwodu rówieńskiego
Mapa konturowa obwodu rówieńskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Klewań”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Klewań”
Ziemia50°44′45″N 26°00′47″E/50,745833 26,013056
Strona internetowa
Zamek, obraz MB, tunel miłości, herb
Zamek
Obraz Matki Boskiej Klewańskiej
Tunel Miłości koło Klewania
Dawny herb

Prywatne miasto szlacheckie położone było w XVI wieku w województwie wołyńskim[3].

Historia

edytuj
 
Osiedle na mapie Wacława Grodeckiego, Poloniae finitimarumgue locarum descriptio[4]

W XVI w. w miejscowości funkcjonował klasztor prawosławny[5]. Klasztor ten został najprawdopodobniej utworzony w 1490 r. W 1630 r. zabudowania monasterskie przekazane zostały katolickiemu zakonowi jezuitów. W 1571 r. wzmiankowana jest także niezależna od monasteru parafialna cerkiew prawosławna w Klewaniu[6]. Po włączeniu Wołynia do Rosji w II rozbiorze Polski (1793) przepływająca przez Klewań Stubła wyznaczała granicę z Rosją.

W II Rzeczypospolitej Klewań należał do powiatu rówieńskiego województwa wołyńskiego, był siedzibą gminy Klewań. Przed II wojną światową obok stacji kolejowej znajdowało się największe na Wołyniu letnisko, goszczące latem kilkuset gości. Klewań liczył wówczas (1921 r.) ponad 3 tys. mieszkańców, z czego 46% narodowości żydowskiej[7].

4 lipca 1941, dzień po wkroczeniu Wehrmachtu, miejscowi Ukraińcy oraz przybyli Niemcy urządzili pogrom, którego ofiarą padło 400[8] lub 700[9] Żydów; spalono synagogę. 11 kwietnia 1942 r. Niemcy rozstrzelali w Klewaniu dalszych 30 Żydów oraz 18[8] (według innej wersji – kilku[9]) Polaków. Zdaniem W. i E. Siemaszków stało się to wskutek prowokacji Ukraińców, którzy wywiesili antyniemieckie plakaty w języku polskim[9]. 15 maja 1942 r. wszyscy żydowscy mieszkańcy miasteczka (ok. 1500 osób) zostali rozstrzelani; egzekucji dokonywało Sicherheitsdienst z Równego przy współpracy niemieckiej żandarmerii i ukraińskiej policji[8].

W czasie rzezi wołyńskiej do Klewania ściągali z okolicy polscy uchodźcy. Od kwietnia 1943 w miejscowości stacjonowała kompania 202. batalionu policyjnego złożonego z Polaków. Ponadto Niemcy utworzyli nieskoszarowany (Eizeldienst) oddział miejscowej polskiej policji. Oba oddziały broniły Polaków i ewakuowały uchodźców do Łucka, zwalczały UPA i pacyfikowały ukraińskie wioski. Dwukrotnie doszło także do walki polskich policjantów z miejscową policją ukraińską. W sierpniu 1943 r. oddziały UPA zaatakowały Klewań, Polakom z odsieczą przybył oddział węgierski; liczba ofiar tego napadu nie jest znana. W miasteczku istniała także polska samoobrona pod przywództwem ks. Piotra Sąsiadka; dzięki niej Polacy przetrwali do nadejścia Armii Czerwonej w 1944 roku[9].

W 1989 liczyło 9235 mieszkańców[10].

Od 1991 Klewań znajduje się na terenie obwodu rówieńskiego niepodległej Ukrainy.

Zabytki

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.61.
  2. Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich – „niegdyś podobno Koływań”.
  3. Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 162.
  4. (fragment), 1571, wyd. 2Biblioteka Narodowa, syg. ZZK 18611, domena publiczna.
  5. Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 25. ISBN 978-83-7431-127-4.
  6. S. Horin, Prawosławni monastyri na Wołyni u druhij połowyni XV – perszij połowyni XVI stolittia, [w:] red. J. Skarbek, Samoidentyfikacja mniejszości narodowych i religijnych w Europie Środkowo-Wschodniej. Problematyka atlasowa, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 1998, ISBN 83-85854-34-7, s. 98.
  7. Gmina żydowska w Klewaniu. Żydowski Instytut Historyczny. [dostęp 2012-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-05)]. (pol.).
  8. a b c Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6, s. 421.
  9. a b c d Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 686–687, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
  10. Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.
  11. Klewań. [dostęp 2013-08-19].
  12. Клеванський замок. www.ukrain.travel. [dostęp 2014-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ukr.).
  13. a b c Grzegorz Rąkowski, Wołyń. Przewodnik po Ukrainie Zachodniej. Część I, Pruszków: Rewasz, 2005, s. 264–266, ISBN 83-89188-32-5, OCLC 69330692.

Linki zewnętrzne

edytuj