Klinopodium (Clinopodium L.) – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych. Współcześnie jest szeroko ujmowany – obejmuje ok. 165 gatunków, a jego zasięg jest niemal kosmopolityczny. W polskiej florze w wąskim ujęciu ma jednego przedstawiciela – klinopodium pospolite Clinopodium vulgare, a w szerokim należą tu także czyścica drobnokwiatowa C. acinos i kalaminta lekarska Clinopodium menthifolium (dwa pierwsze rosną jako gatunki rodzime, ostatni jako przejściowo dziczejący)[5].

Klinopodium
Ilustracja
Klinopodium pospolite
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

jasnotowate

Rodzaj

klinopodium

Nazwa systematyczna
Clinopodium L.
Sp. Pl. 587, 1753
Typ nomenklatoryczny

Clinopodium vulgare[3]

Jako rośliny ozdobne uprawiane bywają: kalaminta lekarska Clinopodium menthifolium, kalaminta mniejsza Clinopodium nepeta i czyścica drobnokwiatowa Clinopodium acinos[6].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). W obrębie rodziny zaliczany jest do podrodziny Nepetoideae, plemienia Mentheae i podplemienia Menthinae[7]. W wyniku molekularnych analiz filogenetycznych przyjęto na początku XXI wieku szerokie ujęcie rodzaju, aczkolwiek z powodu włączenia tu licznych rodzajów bywa ono określane jako „nienaturalne”, a pozycja niektórych rodzajów pozostaje problematyczna (m.in. czyścica Acinos)[8].

Wykaz gatunków[4]

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
  3. Clinopodium Linnaeus. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-06-10].
  4. a b Clinopodium L.. Plants of the World online. [dostęp 2022-06-10]. (ang.).
  5. Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 61, ISBN 978-83-62975-45-7.
  6. David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 211, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  7. Genus Clinopodium L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-06-10].
  8. Christian Bräuchler, Harald Meimberg, Günther Heubl. Molecular phylogeny of Menthinae (Lamiaceae, Nepetoideae, Mentheae) – Taxonomy, biogeography and conflicts. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 55, 2, s. 501-523, 2010. DOI: 10.1016/j.ympev.2010.01.016.