Kluby muzyczne w Bydgoszczy

Kluby muzyczne w Bydgoszczy są elementem kultury muzycznej miasta. Są to miejsca, w których rozwija się kultura klubowa, lokalny underground oraz muzyka alternatywna. Gwałtowny rozwój clubbingu nastąpił po 1990 r. Co roku powstawały nowe lokale w miejsce innych, które z różnych powodów kończyły działalność. Odbywały się w nich wernisaże i koncerty, a także festiwale muzyczne. Kilka z tych jednostek stało się centrami kultury znanymi w całej Polsce i poza jej granicami[1]. Klub Mózg od początku lat 90. XX w. stał się głównym ośrodkiem muzyki yassowej, łączącej elementy współczesnej muzyki improwizowanej, jazzu, punk rocka i folku[2].

Wzniesiony w 1867 r. (przebudowany w 1903 r.) budynek główny Strzelnicy przy ul. Toruńskiej
Wzniesiony w 1887 r. Dom Towarzystwa Kasynowego „Wypoczynek” przy ul. Gdańskiej
Kamienica Gdańska 10, w której mieści się Klub Mózg
Kamienica Gdańska 67 w Bydgoszczy, w której mieści się Klub Kuźnia
Kamienica Stary Rynek 12, w której mieści się Kawiarnia Artystyczna „Węgliszek
Klub „Eljazz
Spichrz, w którym do 2002 r. mieścił się klub PCK Sanatorium
Barka Club

Tradycje edytuj

Établissement edytuj

W pierwszej połowie XIX wieku dotarła do Bydgoszczy moda na tworzenie zespołów restauracyjno-rozrywkowo-teatralnych typu Établissement. Ich istnienie wpływało na uatrakcyjnienie spędzania wolnego czasu i życia towarzyskiego. Kompleksy te miały charakter prywatnych przedsiębiorstw restauracyjno-rozrywkowych[a]. Składały się one z części gastronomicznej oraz ogrodu i mieściły sceny muzyczne, teatralne i taneczne oraz urządzenia rozrywkowe (kręgielnie, hipodromy, strzelnice, sale bilardowe, karuzele, przystanie wodne). Ogrody wyposażano w obiekty małej architektury (pergole, kolumnady, altany, cieplarnie i fontanny). Ważnym elementem każdego z kompleksów była sala zebrań użytkowana przez stowarzyszenia. Za najstarszy bydgoski zespół gastronomiczno-rozrywkowy uznaje się kompleks przy ul. Czartoryskiego 16 położony nad Młynówką. W latach 50. XIX wieku znajdowało się w Bydgoszczy kilka Établissements, zaś pod koniec wieku około 20. W 1897 r. lista publicznych sal widowiskowych w Bydgoszczy mogących pomieścić od 200 do 1000 osób liczyła 18 łącznie z Teatrem Miejskim. Największym bydgoskim Établissement była Strzelnica przy ul. Toruńskiej (2,5 ha), zaś niektóre sytuowano w pewnym oddaleniu od miasta (Smukała, Rynkowo, Myślęcinek). Do najokazalszych, realizujących urozmaicony program funkcjonalny i kulturalny należały: Ogród Natanela Patzera (ul. Świętej Trójcy), Elysium (ul. Gdańska), Concordia (ul. Jagiellońska), Etablissement Jakuba Wicherta (ul. Grodzka), Dom Towarzystwa Kasynowego „Wypoczynek” (ul. Gdańska)[3].

Przegląd bydgoskich Établissement w XIX wieku[3]:

  • Kompleks nad Młynówką ul. Czartoryskiego 16 – jego początki wiążą się z powstaniem domu frontowego w latach 1803-1807. Jego działalność prowadzono do lat 30. XIX wieku. Na parceli zbudowano oficynę, budynek ogrodowy i dwa domki kąpielowe na brzegu rzeki oraz kręgielnię.
  • Kompleksy rozrywkowe nad Kanałem Bydgoskim – w 1838 r. z inicjatywy Towarzystwa Upiększania Miasta powstała sala restauracyjna przy V śluzie tzw. Kwiatowej, zaś w 1855 r. istniały Établissements przy czwartej (ogród Kleinerta z salą cesarską i Krügera z salą Hohenzzolernów), piątej (ogród Rasmusa) i szóstej śluzie;
  • Concordia przy ul. Jagiellońskiej 13 – kompleks powstał w 1838 r. na terenie ogrodu Wilhelma Kienitza. Założenie posiadało powierzchnię ok. 1 ha i mieściło m.in. muszlę koncertową, altanę, restaurację oraz miejsce do tańca i zawodów sportowych; w okresie międzywojennym mieściła się tu tzw. Resursa Kupiecka.
  • Établissement Patzera przy ul. Świętej Trójcy 31-33 – założony w 1840 r., jeden z większych i najpopularniejszych bydgoskich kompleksów rozrywkowych. Od 1860 r. posiadał ogrodową scenę teatralną oraz salę koncertową na 400-600 widzów. W 1885 wybudowano kręgielnię i muszlę koncertową. U schyłku XIX w. koncertowała tu najsłynniejsza w Europie – orkiestra Johanna Straussa pod dyrekcją Eduarda Straussa; od 1931 r. mieścił się tu m.in. Teatr Rewiowy.
  • Ogród Okole – funkcjonował w latach 1845-1900; posiadał restaurację ze sceną teatralną.
  • Ogród na Szreterach przy ul. Jagiellońskiej 58 – położony nad Brdą, istniał już w 1855 r., jako pierwszy posiadał letnią scenę teatralną; na jego zabudowę frontową składały się trzy neogotyckie budynki, z których jeden mieścił salę zebrań o powierzchni ok. 182 m².
  • Ogród Wrońskich przy ul. Nakielskiej 101-105 – posiadał strzelnicę, salę zebrań oraz muszlę koncertową.
  • Dolina Szwajcarska – zespół rozrywkowy urządzony ok. 1860 r. przy ul. Stromej w Dolinie Pięciu Stawów u podnóża parku im. gen. Henryka Dąbrowskiego. Jedną z atrakcji był strumień napędzający koła młyńskie.
  • Ogród na Bocianowie – istniał w latach 1855-1902 przy ul. Bocianowo 30-32 i Rycerskiej 2;
  • Établissement przy ul. Śniadeckich 23 – istniał w latach 1875-1912, mieścił m.in. restaurację i ogród z salą taneczną i bilardową.
  • Établissement Bartza przy ul. Marcinkowskiego 4 – działał od 1850 do 1945 r.; obiekt po przebudowie projektu Fritza Weidnera, stał się secesyjna willą mieszczącą kinoteatr, salę balowo-teatralną.
  • Kompleks Szuprytowskiego – istniał w latach 1870-1930 przy ul.Dolina 8, mieścił m.in. restaurację, salę taneczną, scenę teatralną, kregielnię.
  • Établissements Sauera i Dickmanna – położone przy ul. Marszalka Focha 5 między gmachem Teatru Miejskiego, a ul. Karmelicką.
  • Ogród rozrywkowy u zbiegu ulic Marszalka Focha i Warmińskiego – istniał w ostatniej ćwierci XIX wieku;
  • Établissement Leua przy ul. Dworcowej 81 – posiadał reprezentacyjną salę o powierzchni ok. 225 m², przebudowany w 1876 r. według projektu Carla Stampehla.
  • Strzelnica przy ul. Toruńskiej – powstała w 1866 r. z inicjatywy Bydgoskiego Bractwa Kurkowego; budynek główny mieścił m.in. zdobioną salę królewską, scenę muzyczno-teatralną, sale rozrywkowe, bilardowe i strzelnicę, a za budynkiem tarasowy ogród ze scenami letnimi, cyrkiem, strzelnicą, kręgielnią, oranżerią, placem zabaw. Po wojnie kinoteatr Adria.
  • Elysium przy ul. Gdańskiej 68 – scena muzyczno-teatralna istniejąca do 1945 r. Od 1882 r. znajdował się tu teatr letni zaprojektowany przez spółkę Anton Hoffmann – Józef Święcicki. W dwudziestoleciu międzywojennym siedziba Deutsche Bühne, a w 1949 r. wzniesiono w tym miejscu Teatr Polski.
  • Établissement Jakuba Wicherta przy ul. Grodzkiej 14-16 – istniał od lat 50. XIX wieku; początkowo mieścił restaurację z kręgielnią i ogrodem, a od 1897 r. salę bankietowo-teatralną na 600 osób o neobarokowym wystroju zaprojektowaną przez arch. Karla Bergnera. W zespole była winiarnia, piwiarnia, letni ogród, a sala była miejscem w którym odbywały się liczne bale, koncerty, spektakle teatralne, rewiowe i kabaretowe; w latach 1962-1988 obiekt był użytkowany przez Teatr Kameralny w Bydgoszczy.
  • Dom Towarzystwa Kasynowego „Wypoczynek” przy ul. Gdańskiej – wzniesiony w 1887 r. według projektu Gustawa Reicherta mieścił salę bankietowo-koncertową, kręgielnię i ogród. W 1946 r. obiekt zaadaptowano dla potrzeb bydgoskich jednostek kultury jako Pomorski Dom Sztuki.

Clubbing edytuj

Tradycje koncertów muzyki rozrywkowej w kawiarniach, restauracjach i ogródkach letnich Bydgoszczy sięgają II połowy XIX wieku. Od 1908 r. polskie zespoły instrumentalne i chóry występowały w Domu Polskim. W dwudziestoleciu międzywojennym istniało w Bydgoszczy kilkaset restauracji i kawiarni, z których większość była usytuowana przy najważniejszych miejskich traktach komunikacyjnych, zwłaszcza ul. Gdańskiej i Dworcowej. Latem życie społeczno-towarzyskie przenosiło się do letnich ogródków na zapleczach lokali, w których często grały orkiestry dęte i zespoły muzyczne. Do najbardziej ekskluzywnych restauracji, w której na żywo rozbrzmiewała muzyka należały: Kasyno Cywilne, Pałacyk Blumwego, Elysium, Cristal, Strzelnica, Resursa Kupiecka, Ogrody Patzera oraz kawiarnia „Bristol” zawieszona nad Brdą. W tej ostatniej urządzano koncerty poważne, popularne i rozrywkowe orkiestr salonowych oraz „Jazz bandu”. Do każdego koncertu drukowano programy w języku polskim i niemieckim. Urządzano także „wieczory muzyki wiedeńskiej”, „operetkowej”, „węgierskiej” itp.[4].

Po II wojnie światowej wskutek upaństwowienia gastronomii, liczba klubów muzycznych spadła, ale nadal stanowiły one liczący się element kultury miasta. Do najpopularniejszych należały: Klub POW (zał. 1945), Klub-Kabaret „Zodiak” (zał. 1958), „Savoy”, studencki „Beanus” (zał. 1970), „Medyk” (zał. 1973), jazzowaMarysieńka” (zał. 1978) i inne[4].

Po 1990 r. powstawać zaczęły w Bydgoszczy, podobnie jak w całym kraju, liczne prywatne kluby, puby, dyskoteki – sytuowane na ogół w nietypowych miejscach i wnętrzach (fabryczne hale, piwnice, stare spichrze, kuźnie i młyny, oficyny w podwórkach), charakteryzujące się wymyślnym wystrojem wnętrza (stylizacje a la western, wiejska stodoła, katownia itp.) i przyciągające młodych ludzi atrakcyjną ofertą programową. Pierwszym klubem nowej generacji były założone w 1991 r. „Trytony” – protoplasta „Mózgu” i „Eljazzu”. Największe z klubów bydgoskich np. „Eljazz”, „Mózg”, „Kuźnia”, czy „Sanatorium” – stały się centrami młodzieżowej kultury, nie tylko muzycznej. Organizowanym tam koncertom muzyki rozrywkowej towarzyszyły często plastyczne happeningi i teatralne interakcje. Wraz z rozwojem clubbingu nastąpiła specjalizacja lokali pod względem repertuaru muzycznego, który serwowano dla określonej klienteli. Około 2000 r. poza potentatami („Eljazz”, „Mózg”) istniały takie kluby muzyczne jak: „Los Desperados” (ul. Wiatrakowa), „Remiza” (ul. Dworcowa), „Gong” (ul. Toruńska), „Pub Camelot” (ul. Gdańska), „Merlin” (ul. Zaułek), „Speer” (ul. Jagiellońska), „Flip” (ul. Boya-Żeleńskiego), „Trip” (ul. Floriana), „Barka Klub”, „Zentrum”. Najpopularniejszymi dyskotekami były: „Bravo” (ul. Zygmunta Augusta) i „Hysteria” (ul. Dworcowa)[4].

Traktowane początkowo dość marginalnie jako przejaw lokalnego undergroundu, kluby muzyczne stały się stopniowo istotną częścią kultury muzycznej, ostoją nowych kierunków artystycznych, świątyniami nowej kultury[4].

Główne bydgoskie kluby muzyczne edytuj

Klub Mózg edytuj

Osobny artykuł: Klub Mózg.

Klub Mózg przy ul. Gdańskiej 10 to miejsce utworzone w celu promowania sztuki współczesnej oraz stworzenia możliwości do pracy artystom niezależnym. Jest to nie tylko klub muzyczny, ale także studio nagraniowe, wytwórnia płytowa i agencja koncertowa. Od 1994 r. przez scenę i galerię „Mózgu” przewinęło się kilkuset muzyków, performerów, malarzy i fotografików z całego świata. Mózg jest otwarty na sztukę „czystą”, tj. pozbawioną obciążeń koniunkturalnych wynikających z aktualnie panującej mody[5]. Twórcy klubu: Sławomir Janicki i Jacek Majewski są współtwórcami niezależnej sceny muzycznej, która znana jest pod nazwą yassu[1]. Od 2000 r. w listopadzie odbywa się Mózg Festiwal, a w lipcu Low Fi Festiwal. Sukcesy „Mózgu” nie pozostają bez wpływu na bydgoskie środowiska twórcze i inspirują coraz większą grupę jego bydgoskich naśladowców, animatorów życia klubowego[1] Strona.

Klub Eljazz edytuj

Osobny artykuł: Eljazz.

Klub Eljazz przy ul. Krętej 3 to bydgoska scena jazzowa i awangardowa, istniejąca od 1992 r. W 1999 r. powołano do życia Eljazz Big Band – orkiestrę prowadzoną przez jazzmana, perkusistę, bandleadera i animatora życia muzycznego – Jozefa Eliasza. W klubie koncertują muzycy jazzowi, odbywają się stałe cykle muzyczne – środowe jam session z udziałem bydgoskich muzyków, niedzielne prezentacje niezawodowych wokalistów i instrumentalistów w repertuarze standardów jazzowych. W październiku odbywa się Bydgoszcz Jazz Festival, a w listopadzie – tradycyjnie Zaduszki Bluesowe i Zaduszki Jazzowe[5] Strona.

Klub Kuźnia edytuj

Osobny artykuł: Klub Kuźnia.

Klub Kuźnia powstał w 1995 r. na tyłach kamienicy Gdańska 67. Występowała tu krajowa czołówka oraz zagraniczne gwiazdy muzyki jazzowej i rockowej, m.in. Fish, Michał Urbaniak, Jan Ptaszyn Wróblewski, a na co dzień grupa Abraxas[4] Strona.

Kawiarnia Artystyczna Węgliszek edytuj

Osobny artykuł: Węgliszek.

Kawiarnia Artystyczna „Węgliszek” mieszcząca się w kamienicy Stary Rynek 12 – ul. Batorego 1-3 została założona w 1993 r. Do 2012 r. należała do Miejskiego Ośrodka Kultury. Jest zarówno klubem muzycznym, jak i galerią sztuki. W swoim repertuarze „Węgliszek” uwzględnia: koncerty, recitale, muzyczno-wokalne formy estradowe, wieczory autorskie oraz promocje książek o różnorodnej tematyce. Od 1996 r. odbywają się tutaj „Szopki Bydgoskie” i benefisy znanych bydgoskich twórców[4].

Clan Klub edytuj

Clan był to jeden z bydgoskich klubów nowej generacji powstały w 1995 r. Mieścił się w kamienicy przy ul. Pod Blankami. Kojarzony był przede wszystkim z koncertami muzyki rockowej. Wystąpił tu m.in. Robert Gawliński, T.Love i grupa Hey[4].

Savoy edytuj

Savoy był jednym z najpopularniejszych w latach 60. i 70. lokali rozrywkowych w Bydgoszczy. Mieści się w kamienicy u zbiegu ulic: Jagiellońskiej, Mostowej i Gdańskiej, w której jeszcze przed I wojną światową znajdowała się znana w całej Bydgoszczy „Palast Cafe”. Wśród plejady grających tu zespołów największą popularność i najdłuższy staż osiągnęła kapela prowadzona przez gitarzystę i akordeonistę Ryszarda Dudzika. Pojawiali się tutaj zagraniczni wokaliści, iluzjoniści, tancerze serwowani przez „Estradę Bydgoską”. Po 1990 r. Savoy stał się klubem o dyskotekowym charakterze, adresującym swoją działalność do ludzi młodych. Odbywają się też tu koncerty w ramach Bydgoskich Festiwali Bluesowych, a obszerne wnętrza wykorzystywane są do organizacji imprez muzycznych przez Wojewódzki Ośrodek Kultury[4] Strona.

Sogo edytuj

Sogo jest klubem muzyczny o repertuarze z hard rocka. Został otwarty w 1994 r. przy Wełnianym Rynku. Oprócz muzyki mechanicznej, występowały tu na żywo zespoły, nie tylko rockowe, lecz również bluesowe i inne. Występowały tu m.in. zespoły: Variété, „Tortilla Flat” i inne[4].

Kluby historyczne (istniejące, bądź nieistniejące) edytuj

Beanus edytuj

Beanus to Studencki Klub Pracy Twórczej założony w 1970 r. przy Wyższej Szkole Pedagogicznej. Mieścił się w piwnicy budynku uczelni przy ul. Chodkiewicza 30. Był wizytówką artystycznej działalności bydgoskiej młodzieży akademickiej, zwłaszcza w latach 70. i 80. W „Beanusie” swoją karierę rozpoczynało wiele postaci bydgoskiego życia muzycznego m.in.: Piotr Salaber, Józef Eliasz, Walerian i Elżbieta Krenzowie, „Spółka z Zaułka”, kabaret Klika, grupa Żuki czy Beer Band. Wiele zespołów choć często efemerycznych, miało też swój udział w kształtowaniu artystycznego oblicza kultury studenckiej i bydgoskiej. Ewenementem na skalę ogólnopolską (a także międzynarodową) była grupa „Nijaj Bardoj” wykonująca melodie z różnych stron świata w języku esperanto. Znakiem firmowym studenckiego muzykowania w Beanusie był zawsze jazz. Zespoły i soliści klubowi zbierali laury na ogólnopolskich festiwalach, przeglądach i giełdach, a klub został, za całokształt dorobku kulturalno-artystycznego, trzykrotnie nagrodzony prestiżową „Czerwoną Różą” (1976,1977,1980). Pod koniec lat 90. klub rozwiązano, a w 2007 r. przywrócono go ponownie pod nazwą „Beanus'70 Reaktywacja”. Niezależnie od niego od 2000 funkcjonuje klub „Beanus” w akademikach UKW przy ul. Łużyckiej 21[4][6].

Bogart edytuj

Bogart został założony w 1996 r. przez Dariusza Zielińskiego i Mirosława(nazwisko nieznane) w lokalu przy ul. Focha. W zamyśle założycieli miał to być klub jazzowy. W pierwszym roku działalności odbył się tam nawet festiwal jazzowy, który miał być imprezą cykliczną, lecz na pierwszej edycji się zakończył. W pierwszym roku działalności drugi z właścicieli(Mirek) zginął, a i repertuar muzyczny zmienił się na rock z lat 60. i 70. i folk. Klub był ulubionym miejscem spotkań studentów i uczniów wyższych klas licealnych. W klubie występowali znani polscy artyści, m.in.: Jarosław Śmietana, Leszek Możdżer, Krzysztof Ścierański, Tadeusz Nalepa, Jan Ptaszyn Wróblewski, Bernard Maseli, Zbigniew Jakubek, Nippy Noya, Jose Tores, Maciej Maleńczuk z Homo Twist, Pudelsami jak i solo, zespół Bielizna. Częstymi gośćmi byli również muzycy bydgoscy: Marcin Jahr, Grzegorz Nadolny, Piotr Olszewski. Organizowano tu również poprzedzane prelekcją seanse filmowe[4]. Klub przestał istnieć w 2002 roku.

Klub POW edytuj

Protoplastą Klubu Pomorskiego Okręgu Wojskowego był powstały w 1945 r. Dom Żołnierza mieszczący się przy ul. Śniadeckich (potem kino „Gryf”). Z chwilą budowy osiedla Leśnego znalazł swoją siedzibę przy ul. Sułkowskiego 52a. Działalność artystyczno-kulturalna klubu obfitowała w formy muzyczne. Na klubowej estradzie występowały gościnnie wszystkie goszczące w Bydgoszczy firmowe zespoły wojskowej estrady rozrywkowej. Istniał własny klubowy zespół muzyczny oraz Koło Miłośników Muzyki, które zapraszało na prelekcje i prezentacje. W latach 1990-1995 pod auspicjami Klubu POW działał i jeździł po Polsce kabaret „Spisek – 4”, a od 1992 r. – Teatr Dziecięcy „Fantango”[4]. Od 1 stycznia 2011 r. Klub podlega Szefowi Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych w Bydgoszczy[7].

Marysieńka edytuj

Marysieńka to popularna w latach 1978–1985 Kawiarnia Muzyczna powstała pod auspicjami Oddziału Północnego Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego. Mieściła się obok dworca PKP Bydgoszcz Główna. W miejscu tym organizowano koncerty gwiazd polskiego jazzu (S. Kulpowicz, T. Stańko, J. Ptaszyn-Wróblewski), imprezy rozrywkowe, dyskotekowe, a także swingujące bale karnawałowe[4].

Medyk edytuj

Klub Medyk był jednym z najpopularniejszych bydgoskich klubów, w latach 70. i 80. szczególnie chętnie odwiedzanym przez cyganerię artystyczną. Klub został założony w 1973 r. w piwnicach kamienicy przy ul. Zaułek 6. Kwitło w nim życie muzyczne w różnorodnych gatunkowo formach: jazzu, opery barokowej, poezji śpiewanej, recitali fortepianowych. W klubie śpiewała czołówka solistów bydgoskiej opery (Barbara Nitecka, Krystyna Michałowska, Elżbieta Hoffmann, Magdalena Krzyńska, Piotr Stępowski, Ryszard Smęda, Piotr Trella) oraz aktorzy scen bydgoskich. Klub w 1996 r. zmienił charakter, stając się sceną bluesową i rockową. Zadomowił się tu zespół Green Grass, a gościnne występy zanotował Sławomir Wierzcholski i Nocna Zmiana Bluesa, Jacek Siciarek, Jacek Pelc i Jarosław Śmietana. Podczas Bydgoskiego Festiwalu Jazzowego urządzano tu nocne jam session[4].

PCK Sanatorium edytuj

PCK Sanatorium, istniejący w latach 1997–2002 był jednym z najoryginalniejszych klubów muzycznych, jakie powstały w Bydgoszczy po transformacji 1989 r. Mieścił się w spichrzu przy ul. Stary Port, a jego właścicielem i pomysłodawcą był muzyk i wokalista Wacław Węgrzyn. Pod mianem Prywatnego Centrum Kultury „Sanatorium”, klub serwował muzykę wielogatunkową (poza disco), często autorską. Grali tu m.in. Wojciech Waglewski z Voo Voo, Janerka, Bielizna, Janusz Strobel, Paweł Kukiz, Piersi, Osjan, Zbigniew Namysłowski. Regularnie grał tu klubowy zespół muzyczny The Ślub – tworzony przez Grzegorza Daronia, Tomasza Pacanowskiego, Andrzeja Przybielskiego. W klubie wystawiali swoje obrazy plastycy; odbywały się spektakle teatralne, spotykali się literaci. Klub posiadał własny periodyk oraz studio nagrań. W 2002 r. wskutek zawiłości związanych z prawem do lokalu, klub musiał opuścić swoją siedzibę i zakończył działalność artystyczną[4].

Zodiak edytuj

Zodiak to najwytworniejszy lokal, jaki powstał w powojennej Bydgoszczy. Przez lata stanowił konkurencję dla hotelu Pod Orłem. Usytuowany był przy ul. Marcinkowskiego (naprzeciwko kina „Orzeł” i klubu „Mozaika”). Założono go w 1958 r. pod nazwą Klub-Kabaret „Zodiak”. Klub uchodził za miejsce spotkań i rozrywki miejskiej elity. Muzykę na żywo grały orkiestry w stylu big-bandowym, a program artystyczny zapewniała „Estrada Bydgoska”. Ranga lokalu malała począwszy od lat 80. W 2002 r. klub zmienił charakter, lecz zachował nazwę[4].

Inne kluby i puby edytuj

Do innych, nie wymienionych wyżej klubów, kawiarni muzycznych i pubów w 2011 r. należały m.in.[8]:

W obrębie Starego Miasta w Bydgoszczy edytuj

  • Barka Club – Rybi Rynek, klub zlokalizowany na dwóch barkach zacumowanych na Brdzie
  • Olimp Club – ul. Długa 9, klub z muzyką lat 80. i 90. XX w.,
  • PRL, Cytadela, Amsterdam – Stary Rynek 5, 14, 16
  • London, Zamek, Cegielnia, Metro, Jack – ul. Długa 14, 24, 36, 62, 65
  • Kubryk, Sailing Club – ul. Podwale 3, 8
  • Awangarda – Stary Port 21,
  • Merlin, La Salsa – ul. Zaułek 4, 11
  • Pod Pegazem, Deja Vu – Pod Blankami 6, 57
  • River Side – ul. Poznańska 8,
  • Soda – ul. Mostowa 4
  • Sagittarius – Magdzińskiego 8,
  • Stara Babcia, Kredens, Piwiarnia Warecka – Wełniany Rynek 2, 8, 10
  • Twenty Club - Stary Rynek 20, klub z muzyką elektroniczną

W Śródmieściu Bydgoszczy edytuj

  • MASQ - ul. Zygmunta Augusta 20
  • Estrada – Dworcowa 51, klub muzyczny, odbywają się tu koncerty zespołów rockowych i hardcorowych Strona,
  • Grota, Remiza Club – ul. Dworcowa 73, 83
  • Egoist, Country Pub, Lord Buddha Restaurant & Club, Grand Casino, Poker Club, Wodnik – ul. Gdańska 15, 28, 49, 66, 72, 109
  • Trip – ul. Floriana 22
  • Parnasik – ul. Parkowa 2,
  • BCSK Yakiza – ul. Podolska 15,
  • Maximus – ul. Warszawska,
  • LaserFight Club, Klub Nauczyciela – ul. Czartoryskiego 4e, 19
  • Lotos – ul. Racławicka 20,
  • Klub Obsesja – 3 Maja 6 (Hotel City)
  • Fabryka – ul. Warmińskiego 17,

W innych częściach miasta edytuj

  • Olimpic Bowling Center – ul. Toruńska 59, klub muzyczny oraz kręgielnia w hali Łuczniczka Strona
  • Barka Melody – ul. Toruńska 57/59,
  • Gong – ul. Toruńska 20, klub z muzyką mechaniczną i techno,
  • Corona – ul. Powstańców wielkopolskich 26
  • Broadway Bowling&Club – klub z kręgielnią, ul. Pułaskiego 45,
  • Night Club Paradise – ul. Tuwima 2b
  • Olimp Night Club – ul. Gajowa 53, Nakielska 227,
  • Gala – ul. Połczyńska 3 (Bartodzieje – pawilon Bartosz przy targowisku)
  • Czarny Kot – ul. Czerkaska 11,
  • Baśka – ul. Broniewskiego 4
  • Las Vegas – ul. Konopnickiej 30,
  • Czarnobyl – ul. Skłodowskiej-Curie 18,

Kluby studenckie edytuj

  • Beanus – ul. Łużycka 21 (w akademiku UKW),
  • Beanus'70 Reaktywacja – ul. Chodkiewicza 30 (UKW);
  • Spin – ul. Kaliskiego 12 (w akademiku UTP)

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. w Bydgoszczy określenie Établissement było rzadko używane, częściej zespoły rozrywkowe określano mianem ogrodów, a ich nazwy nawiązywały do miejsca położenia lub nazwiska właściciela

Przypisy edytuj

  1. a b c Mariusz Krupa: Z „Mózgu” do „Gongu”. [w:] Kalendarz Bydgoski 2000
  2. Zdzisław Pająk: Jass nad Brdą. [w:] Kalendarz Bydgoski 2004
  3. a b Bogna Derkowska-Kostkowska: Dawne kompleksy restauracyjno-rozrywkowo-teatralne w Bydgoszczy. [w:] Materiały po konferencji: Siedziby teatrów, teatrzyków, oper, filharmonii – historia i architektura. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2008. ISBN 978-83-926423-4-3
  4. a b c d e f g h i j k l m n o p Zdzisław Pruss, Alicja Weber, Rajmund Kuczma: Bydgoski leksykon muzyczny. Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne. Bydgoszcz 2004
  5. a b Europejska Stolica Kultury Bydgoszcz 2016 kandydat – opracowanie
  6. Klub Beanus skończył 50 lat. Kultowe miejsce gościło artystów i studentów
  7. https://archive.is/20120805065104/http://www.iwspsz.wp.mil.pl/pl/86.html dostęp 22-05-2012
  8. na podstawie https://web.archive.org/web/20120418123952/http://www.bydgoszcz.klubowa.pl/kluby.html dostęp 14-03-2012

Bibliografia edytuj

  • Bogna Derkowska-Kostkowska: Dawne kompleksy restauracyjno-rozrywkowo-teatralne w Bydgoszczy. [w:] Materiały po konferencji: Siedziby teatrów, teatrzyków, oper, filharmonii – historia i architektura. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2008. ISBN 978-83-926423-4-3
  • Mariusz Krupa: Z „Mózgu” do „Gongu”. [w:] Kalendarz Bydgoski 2000
  • Zdzisław Pruss, Alicja Weber, Rajmund Kuczma: Bydgoski leksykon muzyczny. Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne. Bydgoszcz 2004
  • Europejska Stolica Kultury Bydgoszcz 2016 kandydat – opracowanie
  • Zdzisław Pająk: Jass nad Brdą. [w:] Kalendarz Bydgoski 2004