Kmin rzymski
Kmin rzymski (kmin, kumin, kmin egipski, kmin pluskwi) Cuminum cyminum L. – gatunek rośliny jednorocznej, należący do rodziny selerowatych. Prawdopodobnie pochodzi ze wschodnich rejonów nad Morzem Śródziemnym. Nie występuje już w stanie dzikim, można go spotkać wyłącznie w uprawach[4].
| |||
| |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | rośliny zielone | ||
| Nadgromada | rośliny telomowe | ||
| Gromada | rośliny naczyniowe | ||
| Podgromada | rośliny nasienne | ||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | astropodobne | ||
| Rząd | selerowce | ||
| Rodzina | selerowate | ||
| Rodzaj | kmin | ||
| Gatunek | kmin rzymski | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Cuminum cyminum L. Sp. pl. 1:254. 1753[3] | |||
| Synonimy | |||
|---|---|---|---|
| |||
MorfologiaEdytuj
- Pokrój
- Roślina o wysokości do 0,5 metra[5].
- Liście
- Pierzaste, złożone z nitkowatych odcinków[5].
- Kwiaty
- Zebrane w baldach złożony z pokrywami i pokrywkami. Kwiaty promieniste, 5-krotne, o płatkach białych, czerwonych lub różowych, 1 słupek, 5 pręcików[5].
- Owoc
- Podwójna rozłupnia z trudem rozdzielająca się na 2 rozłupki[5].
ZastosowanieEdytuj
- Roślina uprawna, uprawiana od dawna. Kosz z jej nasionami znajdował się w grobowcu faraona Tutenchamona (zm. 1323 r. p.n.e.). W krajach starożytnego Wschodu była uprawiana jako roślina lecznicza i przyprawa. Roślina biblijna, wymieniona w kilku miejscach w Biblii, np. Iz 28, 24-25, Mt 23,23. Z Ewangelii św. Mateusza dowiadujemy się, że Żydzi płacili świątyni podatek (dziesięcinę) m.in. kminem[6]. W Polsce rzadko uprawiana, nie jest bowiem odporna na mróz (strefy mrozoodporności 9-12)[7]. Na większą skalę roślina uprawiana jest w Indiach, Azji Mniejszej, Ameryce Północnej, Chile i w Europie Środkowej[5].
- Roślina lecznicza: zawiera do 4% olejku eterycznego i flawonoidy. Owoce i ziele działają m.in. przeciwzapalnie, pobudzają serce i ośrodek oddechowy, pobudzają wydzielanie soków trawiennych, moczopędnie oraz napotnie.[potrzebny przypis]
- Sztuka kulinarna: Używany jako aromatyczna przyprawa do serów, likierów i win[5]. Popularny w kuchni Azji Mniejszej, północnej Afryki oraz Indii.
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
- ↑ The Plant List. [dostęp 2014-11-20].
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].
- ↑ a b c d e f Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
- ↑ Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
- ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
Identyfikatory zewnętrzne: