Koło tętnicze mózgu

Koło tętnicze mózgu, także koło tętnicze Willisa (łac. circulus arteriosus cerebri) – układ tętnic zaopatrujących mózgowie, leżących na jego podstawie. Alternatywna nazwa pochodzi od nazwiska angielskiego lekarza z XVII wieku, Thomasa Willisa.

Schemat koła tętniczego mózgu (w górnej części schematu).

Unaczynienie tętnicze mózgowia ludzkiego.

Obraz tętnic mózgu po dodaniu środka cieniującego. Na pierwszym planie tętnice kręgowe; dalej tętnica podstawna i wreszcie koło tętnicze mózgu.

Naczynia

Na koło składają się (patrz schemat obok):

• tętnica szyjna wewnętrzna – lewa i prawa
• tętnica przednia mózgu – lewa i prawa
• tętnica łącząca przednia – pojedyncza
• tętnica łącząca tylna – lewa i prawa
• tętnica tylna mózgu – lewa i prawa.

Tętnica podstawna i środkowa mózgu, mimo że zaopatrują mózgowie, nie są uważane za składowe koła tętniczego.

Znaczenie fizjologiczne

Ułożenie tętnic mózgu w koło tętnicze przeciwdziała niedokrwieniu mózgowia, ponieważ nawet w przypadku zwężenia lub zatoru jednej z nich krew nadal jest rozprowadzana dzięki pozostałym naczyniom. Warunkiem jest drożność wszystkich elementów koła tętniczego, co u człowieka nie zawsze ma miejsce z uwagi na dużą zmienność osobniczą koła. Tkanka nerwowa jest bardzo wrażliwa na niedotlenienie, a zmienność osobnicza koła tętniczego u człowieka jest wysoka, dlatego podwiązanie na dłużej już jednej tętnicy szyjnej wewnętrznej może być u ludzi niebezpieczne.

Zakres unaczynienia

Gałęzie koła tętniczego mózgu zaopatrują całe mózgowie, zawartość oczodołu, okolice nosa oraz część opony twardej.

Pochodzenie

Koło tętnicze bierze początek z trzech źródeł:

• od tętnicy podstawnej – która powstaje z dwóch tętnic kręgowych. Tętnice kręgowe biorą początek z tętnic podobojczykowych, która odchodzi po stronie lewej bezpośrednio od łuku aorty, natomiast po prawej od pnia ramienno-głowowego.
• od obu tętnic szyjnych wewnętrznych – powstałych z rozwidlenia tętnic szyjnych wspólnych, która odchodzi, po stronie lewej, bezpośrednio od łuku aorty, natomiast po stronie prawej od pnia ramienno-głowowego.

Zmienność

Do najczęstszych anomalii dotyczących koła należą:

• brak lub hipoplazja jednej z tętnic przednich mózgu (25% przypadków);
• brak lub hipoplazja jednej lub obu tętnic łączących tylnych (20% przypadków);
• hipoplazja odcinka P1 tętnicy tylnej mózgu z płodowym odejściem tętnicy tylnej mózgu od tętnicy szyjnej wewnętrznej (15% przypadków);
• brak tętnicy łączącej przedniej występuje rzadko (0,3% przypadków).

Bibliografia

• Adam Bochenek, Michał Reicher, Stanisław Hiller, Wiesław Łasiński: Układ naczyniowy. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2004, s. 191–193. ISBN 83-200-2889-2.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.