Kościół Świętego Krzyża w Miechowicach
Kościół Świętego Krzyża w Bytomiu Miechowicach – kościół rzymskokatolicki wzniesiony w latach 1856–1864 w Bytomiu-Miechowicach, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.
 nr rej.:- A/581/2019 z 03.12.2019 (woj. śląskie)[1] - 551/57 z 10.07.1957 (dawne woj. stalinogrodzkie)[2] | |||||||||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||||||||
 Fasada (2018) | |||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||
| Adres |
ul. ks. Jana Frenzla 42 | ||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Bytomia  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||||||||||
 50°21′29,7″N 18°51′23,7″E/50,358250 18,856583
| |||||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||||
Historia edytuj
Kościół został wybudowany w latach 1856–1864 w stylu neogotyckim według projektu Augusta Sollera[3]. Wieżę w obecnym kształcie ukończono w 1894 r. Fundatorką kościoła była Maria Winckler z Domesów, wdowa po Franciszku Aresinie, a wówczas już żona Franciszka Wincklera.
Kościół miał pierwotnie stanąć na terenie parku zamkowego na miejscu starego, rozebranego w 1853 kościółka opisanego przez księdza Norberta Bonczyka w poemacie Stary Kościół Miechowski[4]. Jednak ze względu na niestabilny i podmokły grunt (tzw. kurzawka) wybudowano go na sąsiednim wzgórzu. W krypcie kościoła spoczywają szczątki właścicieli Miechowic: Domesów, Aresinów i Wincklerów, zaś na przykościelnym cmentarzu znajdują się groby zamordowanych przez Armię Czerwoną w 1945 mieszkańców Miechowic.
W 1999 r. kościół otrzymał I nagrodę głównego konserwatora zabytków – „zabytek zadbany”. Pod kościołem była prowadzona eksploatacja złoża węgla kamiennego przez Kopalnię Węgla Kamiennego Bobrek-Piekary[5], w 2016 roku wydobycie na zawał prowadzono na głębokości około 700 m w pokładzie 503[6], co przełożyło się na deformacje bryły budynku – w 2016 roku jeden z filarów był wychylony o 2,98% od pionu w kierunku wschodnim[7]. Z uwagi na prowadzone prace górnicze budynek wzmocniono m.in. ściągami stalowymi, rozporami oraz zewnętrzną płytą usztywniającą wokół kościoła[6].
Architektura edytuj
Budynek wzniesiony z cegły[6] w stylu neogotyckim[6] na planie krzyża o wymiarach około 27 x 49 m[6], orientowany[6]. Nawa główna ma wysokość 13 m[6], po jej obu stronach znajdują się nawy boczne wysokie na 11 m[6], oddzielone od nawy głównej ceglanymi filarami[6]. Nawy pokryte sklepieniami żebrowymi gwiaździstymi z cegły dziurawki[6] Nad wejściem do świątyni góruje murowana wieża o wysokości około 60 m[6] (do krzyża), nakryta dachem ośmiobocznym[6]. Pod transeptem znajduje się podziemna krypta[6].
W kościele znajdują się m.in.:
- rzeźba Madonny wykonana z białego marmuru przez Teodora Kalidego – jest to ostatnie dzieło tego znanego artysty
- portal nad wejściem głównym wykonany z piaskowca, z wyróżnionymi postaciami miechowity i górnika
Galeria edytuj
-
Apsyda (2011) -
Płaskorzeźba z wizerunkiem miechowity w portalu głównym (2021) -
Płaskorzeźba z wizerunkiem górnika w portalu głównym (2021) -
Nawa główna (2021) -
Grupa Ukrzyżowania w nastawie ołtarza głównego (2021) -
Tabernakulum (2021) -
Pomieszczenie w drodze do krypty (2021) -
Rzeźba Madonny (2012)
.jpg)
.jpg)
Przypisy edytuj
- ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 1 stycznia 2020 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-05)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2019-12-24]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-05-20].
- ↑ Dorota Głazek: Hasło: Soller August. W: Chorzowski słownik biograficzny. Edycja nowa. T. 1. Chorzów: Muzeum w Chorzowie, 2007, s. 381. ISBN 978-83-926587-1-9.
- ↑ Norbert Bończyk, "Stary kościół miechowski : obrazek obyczajów wiejskich w narzeczu górnośląskiem", Bytom, 1883. pbi.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-22)]. Dzieło online na PBI
- ↑ Kawulok, Słowik, Chomacki 2016 ↓, s. 31.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Kawulok, Słowik, Chomacki 2016 ↓, s. 26.
- ↑ Kawulok, Słowik, Chomacki 2016 ↓, s. 30.
Bibliografia edytuj
- Marian Kawulok, Leszek Słowik, Leszek Chomacki. Uwarunkowania budowlane dalszej eksploatacji górniczej w obszarze lokalizacji kościoła pw. Św. Krzyża w Bytomiu-Miechowicach. „Przegląd Górniczy”. 72, 2016-12. ISSN 0033-216X.