Wikipedia

Kościół św. Andrzeja Apostoła w Środzie Śląskiej

Kościół świętego Andrzeja Apostoła – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu Środa Śląska archidiecezji wrocławskiej.

Kościół Świętego Andrzeja Apostoła
A/1180/82 z dnia 29.03.1949[1]
kościół parafialny
Ilustracja
widok kościoła i dzwonnicy
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Środa Śląska
pl. Wolności

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

parafia

św. Andrzeja Apostoła

Wezwanie

św. Andrzeja Apostoła

Wspomnienie liturgiczne

30 listopada

Położenie na mapie Środy Śląskiej
Mapa konturowa Środy Śląskiej, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętego Andrzeja Apostoła”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętego Andrzeja Apostoła”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętego Andrzeja Apostoła”
Położenie na mapie powiatu średzkiego
Mapa konturowa powiatu średzkiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętego Andrzeja Apostoła”
Położenie na mapie gminy Środa Śląska
Mapa konturowa gminy Środa Śląska, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętego Andrzeja Apostoła”
Ziemia51°09′51,04″N 16°35′30,09″E/51,164178 16,591692
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia edytuj

Świątynia była wzmiankowana w 1233 roku, wybudowano ją w 2. połowie XIII wieku, budowę korpusu nawy głównej rozpoczęto w 1248. W murach kościoła w 1248 z polecenia księcia legnickiego Bolesława II Rogatki spalono 500 mieszczan za sprzyjanie Henrykowi III Białemu. W latach 1378-1388 budowniczy Szymon zbudował nowe prezbiterium nakryte sklepieniem przez mistrza Klausa Parlera. Pod koniec XV w. świątynia przeszła w posiadanie zakonu rycerskiego z czerwoną gwiazdą, od 1540 jako kościół protestancki. W 1623 roku zostały zniszczone dach i sklepienia świątyni, które odrestaurowano w 1645 roku. W 1670 roku budowla została gruntownie przebudowana, natomiast część zachodnia została dobudowana około 1830 roku. W latach 1946-1948 i 1958-1959 przeprowadzono restauracje, w czasie której odsłonięto relikty budowli romańskiej z XII-XIII wieku[2].

Architektura i wyposażenie edytuj

 
Wnętrze kościoła

Obecnie jest to świątynia orientowana, murowana, wybudowana z cegły, rozplanowano ją na rzucie prostokąta, z wydzielonym prezbiterium zakończonym poligonalnie. Trzyprzęsłowe prezbiterium jest nakryte sklepieniem sieciowym, natomiast trzynawowy sześcioprzęsłowy korpus o układzie bazylikowym w nawie głównej nakryty jest sklepieniem kolebkowym, a w nawach bocznych nakryty jest sklepieniem krzyżowym. Jego zewnętrzne mury są pamiątką po świątyni późnoromańskiej wzniesionej na przełomie XII i XIII wieku. Była to bazylika ceglana o trzech nawach, zamknięta od strony wschodniej trzema absydami, i nakryta drewnianym stropem. Wyposażenie wnętrza reprezentuje się bardzo skromnie, składają się na nie rzeźbione w drewnie trzy ołtarze w stylu barokowym z początków XVIII wieku, ambona z 1677 roku, i znajdujące się w zakrystii szafy w stylu późnogotyckim, w tym jedna z 1513 roku[3].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 159 [dostęp 2016-07-19].
  2. ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas, Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 401.
  3. ↑ Zabytki miejscowości dolnośląskich: litera Ś. Zabytki w Polsce. [dostęp 2016-07-19]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_św._Andrzeja_Apostoła_w_Środzie_Śląskiej&oldid=70110339”