Kościół św. Anny w Eblągu (1619–1900)

Kościół św. Anny (niem. St. Annenkirche) – kościół, który znajdował się w Elblągu w latach 1619–1900. Rozebrany w pod budowę nowego kościoła pod tym samym wezwaniem (także rozebrany w połowie XX wieku.)[1]. Jednonawowy, z dwiema wieżyczkami-dzwonnicami na dachu. Był on kościołem parafialnym[potrzebny przypis].

Kościół św. Anny
kościół parafialny
Ilustracja
Widok kościoła w 1775 roku.
Państwo

 Polska

Miejscowość

Elbląg

Wyznanie

protestanckie

Kościół

ewangelicko-luterański

Imię

św. Anna

Historia edytuj

W 1601 z powodu rozbudowy obwarowań Miasta Elbląga zburzono kościół św. Jakuba. Groby z przykościelnego cmentarza przeniesiono na duży cmentarz przy kościele Bożego Ciała. Ponieważ w pobliżu nie było zbyt dużego kościoła, aby przejął wiernych z rozebranego kościoła św. Jakuba (pobliska główna świątynia Nowego Miasta Elbląga – kościół Trzech Króli był już przepełniony), zdecydowano się na budowę nowego kościoła na wzgórzu, gdzie znajdował się cmentarz założony przez bractwo pogrzebowe św. Anny. Przełożeni bractwa zlecili w 1610 roku mistrzowi Wilhelmowi Pohlen zbudowanie niewielkiego kościoła z umieszczoną na dachu dzwonnicą. Ostatecznie budowę ukończono w 1621 roku[2].

Kościół znacznie ucierpiał w czasie wojen napoleońskich z powodu zubożenia ludności. W 1818 podczas ogromnej wichury pochyliła się jedna z wież, którą wyprostowano w 1821 roku – 200 rocznicy wybudowania kościoła. W 1832 roku odbudowano hełm na jednej z wież dzwonniczych, który uległ zniszczeniu w roku 1827. Całkowity remont świątynia przeszła w 1867 roku. W tym samym roku ufundowano 3 nowe dzwony[3].

Z biegiem lat, Elbląg rozbudowywał się i niewielki kościół św. Anny stał się zbyt mały dla rozrastającej się parafii. Pod koniec XIX wieku podjęto decyzję o budowie nowego kościoła. W 1899 roku rozebrano stary kościół i w tym samym miejscu w latach 1900–1901 zbudowano nową, imponującą pod względem rozmiarów neogotycką świątynię pod tym samym wezwaniem[4].

Organy edytuj

W kościele św. Anny do 1640 znajdował się tylko pozytyw. W tym samym roku świątynia otrzymała nowe organy. Kolejny nowy instrument ufundowano w 1763 roku za przyczyną ówczesnego burmistrza Elbląga Carla Christiana Langego. Nowe organy kosztowały 2200 florenów. Dla nowego instrumentu w latach 1762–1763 zbudowano nowy chór muzyczny. Parafii nie było stać na pokrycie tak dużych wydatków, więc zarządzono zbiórkę pieniężną w domach i opłatę od każdego pogrzebu na przykościelnym cmentarzu, na którym grały organy. Opłata wynosiła 1 florena i 6 srebrnych groszy[5]. Organy posiadały prawdopodobnie 18 głosów. W roku 1860 instrument ten został przebudowany przez firmę organmistrzowską braci Terletzkich[6].

Bibliografia edytuj

  • M. Józefczyk: Elbląg i okolice. s. 57, 58.
  • Elbląg-historie mało znane. [dostęp 2012-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-16)]. (pol.).
  • M. Józefczyk: Elbląg 1772 – 1850 Kościoły chrześcijańskie na przełomie dwóch epok. Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej Bernardinum, 2000, s. 212 – 214.
  • M. Józefczyk: Historia Elbląga Tom II część 2. Gdańsk: Marpress, 1997, s. 214.
  • M. Józefczyk: Historia Elbląga Tom III część 1. Gdańsk: Marpress, 2000, s. 225, 273.
  • W. Zawadzki: Historia Elbląga Tom III część 2. Gdańsk: Marpress, 2001, s. 208, 209.
  • W. Łyjak: Komunikaty Mazursko-Warmińskie – Katalog reklamowy firmy organmistrzowskiej „August Terletzki” z Elbląga (1857-1908). Olsztyn: 1999, s. 51.

Przypisy edytuj

  1. M. Józefczyk: Elbląg i okolice. s. 57, 58.
  2. M. Józefczyk: Elbląg 1772 – 1850 Kościoły chrześcijańskie na przełomie dwóch epok. Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej Bernardinum, s. 212, 213.
  3. W. Zawadzki: Historia Elbląga Tom III część 2. Gdańsk: Marpress, 2001, s. 208.
  4. W. Zawadzki: Historia Elbląga Tom III część 2. Gdańsk: Marpress, 2001, s. 208, 209.
  5. M. Józefczyk: Elbląg 1772 – 1850 Kościoły chrześcijańskie na przełomie dwóch epok. Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej Bernardinum, 2000, s. 213.
  6. W. Łyjak: Komunikaty Mazursko-Warmińskie – Katalog reklamowy firmy organmistrzowskiej „August Terletzki” z Elbląga (1857-1908). Olsztyn: 1999, s. 51.