Kościół św. Antoniego Padewskiego i klasztor franciszkanów konwentualnych w Poznaniu

Kościół św. Antoniego Padewskiego i klasztor franciszkanów konwentualnych w Poznaniu Prowincji Gdańskiej mieści się u podnóża Góry Przemysła (Góry Zamkowej). Od 2017 wielkopostny kościół stacyjny.

Kościół św. Antoniego Padewskiego w Poznaniu
Distinctive emblem for cultural property.svg A-161 z dnia 25.02.1931[1]
Kościół rektoralny
Ilustracja
Kościół św. Antoniego – elewacja frontowa
Państwo  Polska
Miejscowość Poznań
Wyznanie katolickie
Kościół rzymskokatolicki
Wezwanie św. Antoniego
Przedmioty szczególnego kultu
Cudowne wizerunki Matka Boża w Cudy Wielmożna Pani Poznania
Położenie na mapie Poznania
Mapa lokalizacyjna Poznania
Kościół św. Antoniego Padewskiego w Poznaniu
Kościół św. Antoniego Padewskiego w Poznaniu
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Kościół św. Antoniego Padewskiego w Poznaniu
Kościół św. Antoniego Padewskiego w Poznaniu
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa lokalizacyjna województwa wielkopolskiego
Kościół św. Antoniego Padewskiego w Poznaniu
Kościół św. Antoniego Padewskiego w Poznaniu
Ziemia52°24′30,05″N 16°55′52,14″E/52,408347 16,931150
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Kościół i budynek agend miejskich stojący na miejscu zburzonego skrzydła klasztoru, widok od ul. Paderewskiego
Zegar

HistoriaEdytuj

Franciszkanów do Poznania sprowadził w pierwszej połowie XVII w. biskup Andrzej Szołdrski, jednak wzbudzali oni niechęć innych zakonów (głównie bernardynów), którzy posiadali już swój kościół w mieście. Sprawiło to, że otrzymali miejsce przy dzisiejszej ul. Grobla, gdzie wznieśli w 1646 drewniany kościółek (na jego miejscu stoi dziś Kościół pw. Wszystkich Świętych w Poznaniu). Dziesięć lat później świątynia spłonęła, a mnisi otrzymali nieistniejący już kościół św. Rocha w osadzie Miasteczko, przy którym wznieśli klasztor, mimo to nadal starali się o miejsce na świątynię w obrębie murów miejskich. Udało im się to w 1668, gdy uzyskali plac pod budowę u podnóża Góry Zamkowej. W 1674 franciszkanie zawarli umowę na projekt i wykonanie z mistrzem murarskim Janem Końskim. Budowa przeciągała się i zakończono ją dopiero w 1728.

W 1832 zakon skasowano, a kościół władze pruskie przekształciły w magazyn. Następnie zburzono skrzydła klasztoru od ul. Sierocej i Nowej (dziś Paderewskiego) a kościół przekazano niemieckim katolikom. Zakonnicy odzyskali budynki w 1921. 4 października 1937 zakończyły się 10-dniowe obchody 700-lecia zakonu franciszkanów w Polsce[2].

W czasie II wojny światowej kościół służył katolikom – Niemcom. Podczas walk w 1945 zawaliło się sklepienie nawy głównej niszcząc część wyposażenia. Świątynia została odbudowana jako pierwszy kościół w Poznaniu, wnętrze odrestaurowano w latach 1963-1965 pod kierunkiem T. Szukały i H. Kota. Odnowiono wówczas zamalowaną w poprzednim okresie pierwotną polichromię.

ArchitekturaEdytuj

Kościół św. Antoniego Padewskiego jest trójnawową bazyliką z transeptem. Nawa główna przykryta jest sklepieniem kolebkowym z lunetami, podczas gdy nawy boczne przykrywają sklepienia krzyżowe. We wnętrzu zwraca uwagę bogate zdobienie stiukowe oraz polichromie wykonane w latach 1702–1735 przez czeskiego franciszkanina Adama Swacha. Jego brat, Antoni Swach, wykonał ołtarz główny, ołtarz w kaplicy Matki Boskiej w Cudy Wielmożnej Pani Poznania oraz bogate dębowe stalle.

Architektoniczny, bogato złocony ołtarz główny w centralnej części dolnej kondygnacji zawiera obraz Widzenie św. Antoniego, po bokach którego znajdują się rzeźby przedstawiające św. Augustyna i św. Franciszka z Asyżu.

W Kaplicy Najświętszej Marii Panny znajduje się obraz Matki Boskiej w Cudy Słynącej, będący kopią obrazu z kościoła na Zdzieżu koło Borku Wielkopolskiego, wykonaną w 1666 przez malarczyka Marcina ze Śródki, a zakupioną przez brata Tomasza Dybowskiego, zwanego "Bożą Duszą". W dwa lata później, w 1668, obraz zasłynął jako cudowny. Niewielki obraz znajduje się w pokrytej srebrnymi plakietami ramie. Ołtarz wieńczy Archanioł Michał w towarzystwie aniołów. Wystroju kaplicy dopełniają bogate stiukowe ornamenty, w tym plastyczne przedstawienie Jezusa i apostołów, oraz freski również wykonane przez braci Swachów.

Po przeciwnej stronie znajduje się kaplica św. Franciszka, w której najcenniejsze są obrazy przedstawiające św. Franciszka i św. Szczepana oraz figury św. Augustyna i św. Jana Ewangelisty. Również ta kaplica ma bogatą polichromię.

W kościele znajduje się bogata kolekcja XVII–XVIII w. portretów wykonanych głównie w lokalnych warsztatach (na lewo od wejścia zgodnie ze wskazówkami zegara):

Bezpośrednio przy zabudowaniach klasztornych stoi pomnik 15. Pułku Ułanów Poznańskich.

GwardianieEdytuj

Od 1936 do 1939 gwardianem klasztoru był o. Korneli Czupryk[3][4].

Nagrody i upamiętnienieEdytuj

Zespół klasztorny przedstawiono na rewersie monety dwuzłotowej wybitej w 2011 roku przez Narodowy Bank Polski[5]. W 2007 kościół zdobył nagrodę Generalnego Konserwatora Zabytków Zabytek Zadbany w kategorii "Zabytki sakralne"[6].

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie. 2020-09-30. [dostęp 2010-10-17].
  2. ↑ Siedmiowiekowa działalność zakonu św. Franciszka. „Orędownik”. Nr 237, s. 6, 13 października 1937. 
  3. ↑ Nowe władze zakonne OO. Franciszkanów w Polsce. „Gazeta Szamotulska”. Nr 82, s. 2, 21 lipca 1936. 
  4. ↑ O. Korneli Czupryk - prowincjał, misjonarz, komisarz. old.franciszkanie.pl, 2009-06-10. [dostęp 2018-07-02].
  5. ↑ http://www.nbp.pl/banknoty_i_monety/monety_okolicznosciowe/2011/2011_11a___POZNAN_Klasztor_Franciszkanow.pdf
  6. ↑ Jolanta Goszczyńska, Wielkopolscy laureaci konkursu Generalnego Konserwatora Zabytków: ZABYTEK ZADBANY (za lata 2006-2009), w: Wielkopolski Biuletyn Konserwatorski, tom IV/2010, s.215, ​ISBN 978-83-931388-9-0​
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_św._Antoniego_Padewskiego_i_klasztor_franciszkanów_konwentualnych_w_Poznaniu&oldid=60844875”