Kościół św. Jana Chrzciciela i św. Mikołaja w Nysie
Kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i św. Mikołaja w Nysie – wzniesiony w XVIII wieku, zabytkowy kościół parafialny, a w przeszłości także kolegiacki.
 1926/67 z dnia 31.10.1967 r.[1]
| |||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||
| |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Parafia | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Nysy  | |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie powiatu nyskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie gminy Nysa  | |||||||||||
 50°27′20,13″N 17°21′05,48″E/50,455592 17,351522
| |||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||
Historia edytuj
Poprzedni kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela został zbudowany w średniowieczu. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1240 roku, ale prawdopodobnie istniał on wcześniej. Stanowił pierwotny kościół parafialny osady przedlokacyjnej, a następnie przedmieścia, określanego jako Stare Miasto. Znajdował się w okolicach obecnego skrzyżowania ulic Zjednoczenia i Gierczak. W XIV wieku przebudowany w stylu gotyckim.
Kościół ten posiadał wówczas duże znaczenie i był w dobrym stanie. Z tych powodów w 1477 roku biskup Rudolf von Rüdesheim przeniósł tu siedzibę otmuchowskich kanoników z tamtejszej podupadającej świątyni. Kościół w Nysie uzyskał wówczas drugiego patrona – św. Mikołaja. Do tej kolegiaty wkrótce dołączono dwa inne nyskie kościoły (obecnie także już nieistniejące): św. Mikołaja i Maryi Różańcowej (łac. Maria in rosis).
Położenie na peryferiach miasta przyczyniło się do upadku świątyni. Straciła ona status kolegiaty w 1650 roku, a w 1663 została zburzona w związku z modernizacją murów obronnych i fortyfikacji. Pozostała z niej jedynie wieża, którą w 1741 roku także usunięto.
Obecny kościół wraz z plebanią zbudowano w 1770 r. Położony jest w innym miejscu, odległym o ponad kilometr na południowy wschód od swego poprzednika; otrzymał jednak takie samo wezwanie. W roku 1827 wzniesiono obok budynek szkoły parafialnej. Rozbudowa kościoła miała miejsce w 1900 r.
Architektura edytuj
Późnobarokowy, jednonawowy kościół z wieżą w części zachodniej. Dach siodłowy kryty dachówką. Wejście zamknięte łukiem koszowym w obramieniu uszatym.
Rozbudowa z końca XIX wieku polegała na dodaniu transeptu i nowego prezbiterium w stylu neobarokowym.
Na zewnątrz widoczne ramowe podziały ścian w tynku. Wieża o zaokrąglonych narożnikach, rozdzielona gzymsem na dwie kondygnacje z półkolistą wieżyczką schodową, ujęta po bokach półszczytami, zwieńczona hełmem neobarokowym i ośmioboczną latarnią.
Z dawnego kościoła pozostała trójprzęsłowa, prostokątna nawa o zaokrąglonych zachodnich narożnikach. Czwarte przęsło, nieco węższe i niższe, mieści chór muzyczny. Po bokach dwa pomieszczenia występujące częściowo na zewnątrz - od północy kaplica, od południa kruchta. Wnętrze nakryte sklepieniem kolebkowym o obniżonym łuku, z płytkimi lunetami w profilowanych obramieniach. Pod wieżą sklepienie żaglaste. Okna zamknięte łukiem odcinkowym, lekko nadwieszonym. W dawnej tęczy łuk spłaszczony. Empora nadwieszona arkadą o łuku spłaszczonym, z balustradą występującą półkoliście ku przodowi. W wejściu do zakrystii przeniesiony dawny prostokątny portal w uszatym obramieniu kamiennym, z okutymi drzwiami żelaznymi.
We wnętrzu elementy klasycystyczne (ołtarze boczne i ambona). Zachowały się liczne przedmioty rzemiosła artystycznego, wykonane przez nyskiego złotnika Henryka Leopolda Liebera, a także kilka barokowych obrazów.
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-06-13].
Bibliografia edytuj
- Marek Sikorski, "Nysa. Skarby sztuki i osobliwości", 1999, wyd. Silesiapress ISBN 83-909213-0-8
- J.Daniel, I.Zielonka, "Nysa-przystanek wędrowca", 2004, wyd. Inserat ISBN 83-912169-1-8
- Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. VII, Województwo opolskie, z. 9, Powiat nyski, Warszawa 1963