Wikipedia

Kościół św. Michała Archanioła w Prudniku

kościół parafilany

Kościół św. Michała Archanioła w Prudniku – zabytkowy, późnobarokowy kościół katolicki w Prudniku, znajdujący się w południowej części Starego Miasta, przy Placu Farnym[3]. Świątynia wpisuje się w szachownicowy układ miasta założonego w XIII wieku na prawie niemieckim.

Kościół św. Michała Archanioła
w Prudniku
Zabytek: nr rej. 480/58 z dnia 15.10.1958
kościół parafialny
Ilustracja
Kościół św. Michała Archanioła
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Miejscowość

Prudnik

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Michała Archanioła w Prudniku

Wezwanie

św. Michała Archanioła

Położenie na mapie Prudnika
Mapa konturowa Prudnika, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Michała Archanioław Prudniku”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Michała Archanioław Prudniku”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Michała Archanioław Prudniku”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Michała Archanioław Prudniku”
Położenie na mapie gminy Prudnik
Mapa konturowa gminy Prudnik, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Michała Archanioław Prudniku”
Ziemia50°19′13,0440″N 17°34′47,3520″E/50,320290 17,579820
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Historia

edytuj
 
Rysunek kościoła w XVIII w. autorstwa Friedricha Bernharda Wernera

Pierwszy drewniany kościół, pierwotnie pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, na terenie Prudnika został wzniesiony w drugiej połowie XIII wieku, podczas postępowania procesu kolonizacyjnego prowadzonego przez marszałka Woka z Rożemberka. Według proboszcza Macieja Alojzego Scharkowa, parafia powstała w 1279, kiedy to syn Woka, Henryk z Rożemberka, lokował Prudnik na prawie niemieckim[4]. Pierwsze pisemne wzmianki o kościele w Prudniku pochodzą z 1321 i 1331. Dokumenty wspominają pierwszego prudnickiego proboszcza o imieniu Milotha[5].

W wyniku reformacji od 1554 kościół należał do luteranów. Po odzyskaniu go przez katolików w 1612 rozpoczęto budowę nowego kościoła w stylu renesansowym z inicjatywy Macieja Bilicera, jednakże w 1627, jeszcze przed ukończeniem budowy, miasto znów padło ofiarą pożaru. Spłonęły: wieża, organy, dzwony i dach. Dopiero w 1638 doprowadzono świątynię do używalności. Po wizytacji w 1666 dokonano poświęcenia kościoła pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Michała Archanioła[5]. W 1722 kościół posiadał już sześć ołtarzy bocznych: Zbawiciela, św. Sebastiana, św. Krzyża, św. Henryka, św. Józefa.

Obecna świątynia została zbudowana w latach 1730–1738 w stylu barokowym, według projektu prudnickiego architekta Jana Innocentego Töppera[6]. Pierwowzorem dla niej był kościół św. Mikołaja w Pradze w dzielnicy Malá Strana, na Rynku Małostrańskim[4]. Obrazy na chórze kościoła zostały namalowane w 1735 przez Feliksa Antona Schefflera[7]. 2 lipca 1752 nastąpiło uroczyste poświęcenie kościoła przez biskupa wrocławskiego Philippa Gottharda von Schaffgotscha[5].

 
Kościół św. Michała Archanioła razem z kościołem Chrystusowym i Piotra i Pawła (1913)

28 lutego 1779 miasto zostało zaatakowane przez austriackie wojska i kościół został ponownie uszkodzony. Dopiero w 1860 roku w ramach przeprowadzonego remontu obiekt zyskał nowy dach – z blachy oraz nową posadzkę. W 1803 nadbudowano wieżę[8]. W 1898 w powiększonych wcześniej otworach okiennych prezbiterium umieszczono witraże ze scenami ze Starego Testamentu. Kościół w 1917 utracił dzwony na potrzeby wojenne, lecz zyskał nowe w 1929.

 
Wnętrze kościoła (ok. 1938)

Podczas bitwy o Prudnik 23 kwietnia 1945 na północny przedsionek kościoła spadła bomba lotnicza, przez co zniszczeniu uległo boczne wejście[5]. W 1946 parafię przejęli dominikanie, którzy założyli tu swój klasztor i którzy przebywali w Prudniku aż do 1999, kiedy to przekazali wiernych pod opiekę księży diecezjalnych.

W lutym 1947 w kościele doszło do napadu. Lokalna gazeta Nasz Głos opisała zdarzenie następująco: „Kościół farny w Prudniku stał się miejscem zuchwałego napadu bandyckiego, połączonego ze świętokradztwem. Wieczorem 16 lutego 1947 roku o godzinie 19 czterech zamaskowanych i uzbrojonych bandytów wtargnęło do zakrystii w czasie, kiedy kapłan udzielał ślubu nowożeńcom. Bandyci sterroryzowali bronią obecnych i podnieśli świętokradzką rękę na ołtarz. Z tabernakulum wyjęli monstrancję srebrną, pozłacaną, którą zrabowali, poczem wycofali się, grożąc bronią. Oddział śledczy Milicji Powiatowej prowadzi energiczne dochodzenie i podobno jeden ze sprawców napadu został poznany”.

W 1952 odnowiono polichromię w kościele[9]. W latach 70. XX wieku odnowiono pokrycie dachu i wieży kościoła, a także przeprowadzono generalną renowację wnętrz[5].

 
Poświęcenie sztandaru Komisji Zakładowej NSZZ „S” ZPB „Frotex“

13 grudnia 1981 w kościele ks. biskup Wacław Wycisk poświęcił sztandar Komisji Zakładowej Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” ZPB „Frotex”[10]. Poświęcono wówczas także ufundowaną przez pracowników „Frotexu” tablicę upamiętniającą zabitych stoczniowców, która następnie została zamontowana na murze Stoczni Gdańskiej[11].

 
Tablica na murze Stoczni Gdańskiej, poświęcona w kościele św. Michała Archanioła w Prudniku

Biskup pomocniczy opolski Jan Bagiński 10 maja 1998 poinformował Radę Parafialną o zamiarze opuszczenia Prudnika przez Zakon Dominikański. Podczas mszy 1 sierpnia 1999 w kościele św. Michała Archanioła dominikanie przekazali parafię kapłanom diecezjalnym. Pierwszym proboszczem został ks. dr Stanisław Bogaczewicz[5].

10 września 2010 roku naprzeciwko kościoła dokonano odsłonięcia pomnika papieża Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego. Przedstawia scenę, gdy nowo wybranemu papieżowi składa hołd kardynał Stefan Wyszyński, a Jan Paweł II podnosi go z kolan. Autorem rzeźby z brązu i marmuru jest Marian Molenda[12].

11 lutego 2018 na ścianie kościoła św. Michała Archanioła dokonano odsłonięcia tablicy upamiętniającej Jana Górę[13][14]. W 2018 wydana została płyta Meditationes ad misterium Trinitatis z serii Organy Śląska Opolskiego, nagrana w kościele św. Michała Archanioła w Prudniku[15].

Architektura i wnętrza

edytuj
 
Wnętrze kościoła (2019)
 
Prezbiterium
 
Przednie wejście do kościoła
 
Tablica upamiętniająca Jana Górę

Kościół św. Michała Archanioła zbudowany został w stylu późnobarokowym. Jest to kościół halowy murowany z cegły, trójnawowy, z barokowym ołtarzem głównym. W skromnym z zewnątrz korpusie kryje olbrzymie sklepienie kolebkowe z umieszczonym w tęczy herbem Prudnika[16].

Wewnątrz olbrzymia galeria połączoną z chórem i wieżą, a także ołtarz z dwoma cherubinami oraz rzeźbą Chrystusa na zwieńczeniu. Na tylnej ścianie prezbiterium umieszczono barokowy obraz przedstawiający Wniebowzięcie Matki Bożej[17]. W zakrystii znajduje się obraz Matki Boskiej Prudnickiej pochodzący ze zburzonego w roku 1907 klasztoru kapucynów[4] oraz obraz Trójcy Świętej autorstwa Feliksa Antona Schefflera[16].

Kościół posiada 9 ołtarzy bocznych. Na ołtarzu głównym znajduje się naturalnej wielkości figura Najświętszego Serca Jezusa autorstwa rzeźbiarza Thamma z Nysy[16]. Ołtarz otaczają tzw. „Doktorzy Kościoła”: św. Augustyn, św. Grzegorz Wielki, św. Hieronim i św. Ambroży[17].

Ambona kościoła ozdobiona jest drewnianymi rzeźbami przedstawiającymi alegorycznie główne funkcje Kościoła. Naprzeciwko niej znajduje się figura św. Jana Nepomucena[18].

W głównej krypcie kościoła pochowani są kapucyni[16].

Do kościoła prowadzą 3 wejścia: główne – od strony zachodniej oraz 2 boczne, od strony Publicznego Gimnazjum nr 1 (południe) i od strony „Domu Katolickiego” (dawne seminarium) (północ). Kościół posiada też parę mniejszych wejść, między innymi od strony południowej, czyli od strony plebanii. Przy wejściu północnym znajduje się tablica upamiętniająca Jana Górę[14].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Wg dekanatów [online], diecezja.opole.pl [dostęp 2021-09-13] (pol.).
  2. ↑ Prudnik. Kraina multi-kulti dla wielu niezrozumiała. "W domach mówimy po polsku, śląsku i niemiecku" [online], gazetapl [dostęp 2021-03-23] (pol.).
  3. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 111.
  4. ↑ a b c Kościół św. Michała Archanioła, Prudnik – Zakres „Zabytki kościelne” – Slezsko bez hranic [online], silesiatourism.com [dostęp 2020-10-16].
  5. ↑ a b c d e f Parafia św. Michała Archanioła w Prudniku [online], michalprudnik.com.pl [dostęp 2020-12-07].
  6. ↑ Reise nach Polen – Neustadt / Prudnik [online], reisenachpolen.de [dostęp 2020-12-07].
  7. ↑ Dzieła Antona Felixa Schefflera – polska-org.pl [online], polska-org.pl [dostęp 2020-12-07].
  8. ↑ Kościół św. Michała w Prudniku [online], 4tour.pl [dostęp 2020-12-07] (pol.).
  9. ↑ Odbudowa kościołów na Opolszczyźnie, „Słowo na Śląsku”, 1, Opole: Stowarzyszenie „Pax”, 1952, s. 1.
  10. ↑ NSZZ Solidarność – ZPB „Frotex” w Prudniku [online], solidarnosc.org.pl [dostęp 2020-12-07] (pol.).
  11. ↑ Jan Poniatyszyn, Chcą wymienić tablicę na murze Stoczni Gdańskiej [online], Radio Opole, 20 września 2012 [dostęp 2024-10-07] (pol.).
  12. ↑ Grzegorz Weigt, Marian Molenda [online] [dostęp 2020-12-07] (pol.).
  13. ↑ Wojciech Góra, Uroczyste odsłonięcie tablicy śp. ojca Jana Góry – Promujemy Prudnik [online], promocja.prudnik.pl [dostęp 2020-12-07].
  14. ↑ a b Maciej Dobrzański, Prudnik uczcił Ojca Jana Górę [online], Prudnik24, 12 lutego 2018 [dostęp 2020-12-07] (pol.).
  15. ↑ Grzegorz Poźniak, Kompozytorzy nadgranicza w obszarze kultury narodowej na przykładzie wybranych śląskich twórców XIX i XX wieku [online], konwencjamuzyki.pl, s. 13 [dostęp 2023-12-11].
  16. ↑ a b c d Janusz Stolarczyk, Kościół pw. Michała Archanioła – Muzeum Ziemi Prudnickiej [online], muzeumprudnik.pl [dostęp 2020-12-07].
  17. ↑ a b Gminy powiatu – Starostwo Powiatowe w Prudniku [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2020-10-16] [zarchiwizowane z adresu 2020-10-20].
  18. ↑ Kościół św. Michała Archanioła w Prudniku – Prudnik – Slezsko bez hranic [online], silesiatourism.com [dostęp 2020-12-07].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_św._Michała_Archanioła_w_Prudniku&oldid=74914001”