Kościół św. Trójcy w Toruniu
Kościół św. Trójcy w Toruniu – dawna świątynia ewangelicka, obecnie siedziba Fundacji Tumult w Toruniu.
| |||||||||||||||||||
 A/210 z 28 marca 1990
| |||||||||||||||||||
| dawniej kościół parafialny, obecnie kino-galeria, siedziba Fundacji Tumult | |||||||||||||||||||
 Widok z wieży kościoła św. Jakuba | |||||||||||||||||||
| Państwo |  Polska
| ||||||||||||||||||
| Województwo |  kujawsko-pomorskie
| ||||||||||||||||||
| Miejscowość | Toruń | ||||||||||||||||||
| Wyznanie | protestanckie | ||||||||||||||||||
| Kościół | luterański | ||||||||||||||||||
| Imię | Trójcy Świętej | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Torunia   Kościół św. Trójcy w Toruniu | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  Kościół św. Trójcy w Toruniu | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  Kościół św. Trójcy w Toruniu | |||||||||||||||||||
 53°00′42″N 18°36′39″E/53,011667 18,610833
| |||||||||||||||||||
LokalizacjaEdytuj
Kościół znajduje się we wschodniej części Zespołu Staromiejskiego, na Rynku Nowomiejskim[1].
HistoriaEdytuj
Wcześniej na tym miejscu stał gotycki Ratusz Nowomiejski, zamieniony w 1668 roku na kościół ewangelicki (luterański) pod wezwaniem Trójcy Św. Na skutek złego stanu technicznego przystąpiono w 1818 roku do jego rozbiórki. W 1824 roku ukończono budowę obecnego, w tzw. stylu arkadowym (Rundbogenstil), z klasycystycznym wnętrzem, według projektu dostarczonego przez Wyższą Deputację Budowlaną opracowanego prawdopodobnie z dużym udziałem Karla Friedricha Schinkla. Do 1927 roku w budynku znajdował się kościół ewangelicko-unijny, odtąd do 1939 roku pełnił on funkcję cerkwi prawosławnej św. Mikołaja.
Po II wojnie światowej w budynku urządzono magazyny. W 1994 roku dokonano renowacji, w latach 1993-1999 odbywał się w nim Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage. Od początku XXI wieku w budynku odbywają się coroczne obchody Święta Reformacji, organizowane przez ewangelikalne Kościoły protestanckie, zrzeszone w Toruńskim Przymierzu Protestanckim.
W 1990 roku obiekt wpisano do rejestru zabytków[2]. W 2005 roku odnowiona została wieża dawnego kościoła, a także elewacja zachodnia, natomiast na początku 2006 roku elewacja południowa i północna.
Część wyposażenia kościoła (w tym XVIII-wieczny obraz Adoracja Baranka Apokaliptycznego) została przeniesiona do kościoła ewangelicko-augsburskiego św. Szczepana przy Wałach gen. Sikorskiego. Stamtąd w latach 50. XX w. obraz ołtarzowy "Chrystus Zmartwychwstały", malowany przez Paula Händlera 1891 roku dostał się do ewangelickiego kościoła św. Trójcy w Warszawie, a klasycystyczne retabulum do Starej Iwicznej. Dzwony przeniesiono do katedry w Pelplinie, ambonę do kościoła św. Antoniego na Wrzosach w Toruniu. Organy uległy całkowitej dewastacji[3].
GaleriaEdytuj
Front kościoła
Kościół na starej pocztówce
Widok od strony południowej
Widok od strony zachodniej
.JPG)
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ KONTAKT, www.tumult.pl [dostęp 2017-12-23] (pol.).
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie. 2018-09-30. [dostęp 03.10.2015].
- ↑ START, www.tumult.pl [dostęp 2017-12-23] (pol.).
BibliografiaEdytuj
- Marian Arszyński, Nowomiejski kościół ewangelicki w Toruniu - przyczynek do dziejów architektury pierwszej połowy XIX wieku na Pomorzu [w:] Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, z. 25 (293), 1994, s. 169-188 [1]
- Eva Börsch-Supan, unter Mitw. von Zofia Ostrowska-Kębłowska, Die Provinzen Ost- und Westpreussen und Grossherzogtum Posen, München, Berlin, Deutscher Kunstverlag, 2003, ISBN 3-422-06380-3 (Karl Friedrich Schinkel Lebenswerk, Bd. 18), s. 270-278
- Reinhard Uebrick, Thorn : [illustrieter Führer], Gdańsk (Danzig), 1903 [2]