Kościół św. Walentego w Krakowie
Kościół św. Walentego – XV wieczny kościół na podkrakowskim Kleparzu (obecnie stanowiącym cześć Krakowa) u zbiegu obecnych ulic Pędzichów i Długiej. Rozebrany po 1817 roku.
 Kościoły Świętego Krzyża i św. Walentego (po prawej); Teodor Baltazar Stachowicz | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Wezwanie |
św. Walentego | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Krakowa  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||||||||
 50°04′10,4″N 19°56′16,5″E/50,069556 19,937917
| |||||||||||||||
Historia
edytuj
Kościół św. Walentego istniał na podkleparskim Błoniu od 1441 przy wzmiankowanym już w XIV w. szpitalem dla trędowatych. Od 1447 zarządzał nim prebendarz z kleparskiej parafii św. Floriana[1][2][3].
W 1528 kościół i szpital padły ofiarą pożaru Kleparza[4][5]. W 1530 zostały odbudowane staraniem kanonika katedralnego Tomasza Rożnowskiego[4][5]. Z opisu kościoła z 1599 wiadomo, że była to budowla murowana, zbudowana w technice muru pruskiego, wyposażona w pięć ołtarzy, z dobudowaną drewnianą zakrystią[1][6]. Szpital składał się z murowanej izby i drewnianych zabudowań, mieściło się w nim 20 ubogich[6].
Kościół ponownie został zniszczony podczas potopu szwedzkiego. W 1661 mieszczanin z Pędzichowa Tomasz Olszowski, ufundował odbudowę kościoła[1][7]. Wzniesiona wówczas świątynia była murowana, jednonawowa i kryta gontem; w kościele znajdowały się trzy ołtarze, w tym główny z obrazem św. Walentego. W 1748 odnotowano jeszcze jeden ołtarz[1].
W XVIII w. kościół i szpital chyliły się ku upadkowi, pozbawione dochodów wystarczających na ich utrzymanie[8]. W 1768 kościół uległ pożarowi podczas konfederacji barskiej[1]. Na mocy uchwały Senatu Wolnego Miasta Krakowa z 1817 w kolejnym roku kościół i szpital zostały sprzedane na licytacji i rozebrane[8].
Przed kościołem św. Walentego przez wieki wznosiła się latarnia umarłych, która w 1871 została przeniesiona na Wesołą, pod kościół św. Mikołaja[9].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Rożek 1983 ↓, s. 113–114.
- ↑ Beiersdorf 2007 ↓, s. 442.
- ↑ Dzikówna 1932 ↓, s. 95–100.
- ↑ a b Beiersdorf 2007 ↓, s. 444.
- ↑ a b Dzikówna 1932 ↓, s. 101.
- ↑ a b Dzikówna 1932 ↓, s. 98–100.
- ↑ Beiersdorf 2007 ↓, s. 446–447.
- ↑ a b Rederowa 1957 ↓, s. 140.
- ↑ Dzikówna 1932 ↓, s. 101–103.
Bibliografia
edytuj- Zbigniew Beiersdorf: Kleparz. W: Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta. red. Jerzy Wyrozumski. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 2007, s. 427–454, seria: Biblioteka Krakowska. 150. ISBN 978-83-89131-52-2.
- Michał Rożek. Nie istniejące kościoły Krakowa. „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”. R. 33, s. 95–120, 1983.
- Danuta Rederowa. Studia nad wewnętrznymi dziejami Krakowa porozbiorowego (1796-1809). Część I: Zagadnienia urbanistyczne. „Rocznik Krakowski”. t. 34, z. 2, s. 62–178, 1957.
- Jadwiga Dzikówna: Kleparz do 1528 roku. Kraków: 1932, seria: Biblioteka Krakowska. 74.
Linki zewnętrzne
edytuj- Grzegorz Bednarczyk: Kościół św. Walentego. [w:] Nieistniejące kościoły Krakowa [on-line]. [dostęp 2018-05-02].