Kościół św. Wawrzyńca w Dolistowie
Kościół pw. św. Wawrzyńca w Dolistowie – rzymskokatolicki kościół położony w metropolii białostockiej w Dolistowie. Jest on siedzibą parafii należącej do dekanatu Knyszyn położonego w archidiecezji białostockiej[2].
 nr rej. 201 z dnia 20.10.1966[1]
| |||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie gminy Jaświły  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |||||||||||||
Położenie na mapie powiatu monieckiego  | |||||||||||||
 53°32′55″N 22°54′10″E/53,548611 22,902778
| |||||||||||||
Historia
edytujPierwszy kościół
edytujDolistowo jest też najstarszą mazowiecką osadą ludzką wspominaną pod nazwą "Targowisko" leżącą nad rzeką Biebrzą, u ujścia rzeki Netty posiadającą obiekt sakralny. Wyraźnym odsyłaniem do benedyktyńskiej misji chrystianizacyjnej, którą prowadził na tych terenach mnich św. Brunon z Kwerfurtu[3] jeszcze przed rokiem 1009 na życzenie Bolesława Chrobrego[4] jest wezwanie kościoła - św. Wawrzyńca w Dolistowie.
Trudno jest ustalić początki parafii w Dolistowie. Wiadomo, że za czasów króla Kazimierza Jagiellończyka (zmarł w 1492) istniał już kościół w Dolistowie, gdyż 18 września tego roku w swoim dokumencie wymienia Dolistowo wśród parafii, których patronat przekazuje biskupowi wileńskiemu Wojciechowi Taborowi. Parafia w Dolistowie została oficjalnie erygowana 6 lutego 1500 r. Pierwszym proboszczem został ks. kanonik Stanisław Dąbrówka i wtedy to drewniana kaplica pw. św. Stanisława BM została przemieniona na kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca diakona i męczennika[5]. Inne źródła wymieniają, że pierwszym proboszczem dolistowskim był ks. Jakub, który zmarł w roku 1506. W roku 1663 ks. Tomasz Moniuszko ufundował w kościele dolistowskim altarię z ołtarzem Najświętszej Maryi Panny[6].
Obecny kościół
edytujNa budowę nowego kościoła murowanego w Dolistowie testamentem z roku 1645 przeznaczyła fundusze Aleksandra Wiesiołowska, starościna tykocińska. Fundacja ta jednak nie została zrealizowana. Kolejny właściciel miejscowych dóbr Jan Klemens Branicki zamierzał zbudować świątynię w Dolistowie także bezskutecznie. Kościół pod wezwaniem św. Wawrzyńca zbudowany został z kamienia polnego w latach 1789–91. Fundatorami tego kościoła byli: hetmanowa Izabella Branicka z Poniatowskich[7] i proboszcz ks. Krzysztof Kapica. Świątynia została zbudowana według projektu Jana Bogumiła Zsczerniga[8], porucznika i architekta będącego na usługach Izabelli Branickiej. Konsekracji kościoła dokonał bp Piotr Toczydłowski 23 października 1791 r.
Obok kościoła stoi dzwonnica, zbudowana z kamieni w 1803[7]. W latach 70 XX wieku został przeprowadzony gruntowny remont wnętrza.
Wyposażenie
edytujW ołtarzu głównym kościoła wielką czcią jest otoczony krucyfiks pochodzący z XVIII wieku[7]. Pod krzyżem znajduje się obraz Matki Bożej Pocieszenia namalowany w stylu rokoko (XVIII w). W bocznym ołtarzu znajduje się barokowy obraz Matki Bożej Różańcowej (także z XVIII w)[7]. Wszystkie obrazy ołtarzowe do tego kościoła namalował Antoni Herliczka z Białegostoku[9].
Duszpasterstwo
edytujKsięża
edytujAktualnie posługę duszpasterską w kościele sprawują:
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 [dostęp 2010-10-13].
- ↑ Oficjalna strona Archidiecezji Białostocka. Dekanat św. Wawrzyńca Knyszyn..
- ↑ ks. Stanisław Hołodok: Święty Brunon z Kwerfurtu. opoka.org.pl. [dostęp 2017-08-01]. (pol.).
- ↑ Józef Maroszek: Dzieje obszaru gminy Jaświły do końca XVIII wieku. Misja św. Brunona z Kwerfurtu w 1009 r. w Dolistowie?. [dostęp 2009-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 lutego 2015)].
- ↑ Historia parafii św. Wawrzyńca w Dolistowie. parafia-dolistowo.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-15)]. (kopia z Internet Archive)
- ↑ Historia parafii św. Wawrzyńca w Dolistowie na stronie archidiecezji białostockiej..
- ↑ a b c d Monika Kresa: Dzieje wsi Dolistowo Stare. gwarypolskie.uw.edu.pl. [dostęp 2017-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-01)]. (pol.).
- ↑ Parafia rzymskokatolicka św. Wawrzyńca. e-podlasie.pl. [dostęp 2017-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-02)]. (pol.).
- ↑ Chodorowski 1997
Bibliografia
edytuj- Edmund Chodorowski, Knyszyńskie szkice historyczne, Knyszyn: „Amanita”, 1997, ISBN 83-905287-4-6, OCLC 750072117.