Wikipedia

Kościół św. Jana Bożego w Warszawie

(Przekierowano z Kościół Jana Bożego w Warszawie)

Kościół św. Jana Bożego – kościół rektorski Zakonu Szpitalnego Ojców Bonifratrów znajdujący się przy ul. Bonifraterskiej 12 w Warszawie.

Kościół św. Jana Bożego w Warszawie (oo. bonifratrów)
23 z dnia 1.07.1965[1]
Ilustracja
Świątynia od strony ul. Bonifraterskiej
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

św. Jana Bożego

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jana Bożego w Warszawie (oo. bonifratrów)”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jana Bożego w Warszawie (oo. bonifratrów)”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jana Bożego w Warszawie (oo. bonifratrów)”
Ziemia52°15′13″N 21°00′02″E/52,253611 21,000556
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia edytuj

Bogusław Leszczyński w 1650, w swoim miasteczku dziedzicznym Leszno pod Warszawą, ufundował kościół i klasztor bonifratellom jak ówcześnie nazywano bonifratrów. Pierwszym przeorem klasztoru był neapolitańczyk ks. Modest Genoino popularny w Warszawie chirurg. Fundacja była skromna a miejsce zbyt oddalone od centrum stolicy. Bonifratrów wsparli bracia Tobiasz Morsztyn – łowczy wielki koronny i Jan Andrzej Morsztyn – referendarz.

Tobiasz w swoim testamencie spisanym w 1664 rozporządził[2] (pisownia oryginalna z pominięciem akcentów é):

... Widząc ojców bonifratellów warszawskich na bardzo szczupłej fundacyi i w niesposobnem miejscu, daleko od miasta na Lesznie zasadzonych, na przeniesienie ich, zmurowanie kościoła i fundacyją w nich tak suffagiorum za duszę moję, jako i sustencyi chorych i ubogich, do której ex reguła obligantur zapisuję i leguję pomienionym ojcom bonifratellom warszawskim 30 000 złot. pol. … Proszę przytem Jaśnie Wielm. J.M. Pana kasztelana Wojnickiego, aby według obietnicy swej mnie uczynionej, grunt i plac przestronny i sposbny na ten conwent i kościół ojcom bonifratellom assignować i conferre za confirmatią J. K. Mości raczył.

Powyżej jest mowa o Janie Wielopolskim – kasztelanie wojnickim a obiecany Tobiaszowi Morsztynowi plac znajdował się na Wielopolu w rejonie budowanego przez Jana Jędrzeja Morsztyna pałacu zwanego saskim, czyli w rejonie obecnego placu marsz. Józefa Piłsudskiego.

Budowę kościoła i klasztoru ukończono w 1673.

Król August II Mocny w 1713 zakupił pałac Morsztyna na swoją rezydencję i zaczął przyłączać do niego sąsiadujące tereny, także teren klasztoru i kościoła bonifratrów. W związku z tym przeznaczył 12 000 talarów bitych[2] na budowę nowego kościoła na miejscu, w którym znajduje się obecnie. Prace rozpoczęto w 1728 a kilka lat później biskup poznański Jan Tarło poświęcił kościół i klasztor.

Kiedy budowano kościół, postawiono także budynek szpitalny. Początkowo było w nim zaledwie 8 łóżek[2]. Dopiero w 1760 książę August Czartoryski, wojewoda ruski, wybudował nową salę chorych na 34 łóżka i kilka pomieszczeń pomocniczych. Także budowniczy kościoła (architekt) Jakub Fontana w swoim testamencie z dnia 20 marca 1773 zapisał 74 000 złp. na utrzymanie i lekarstwa dla chorybonifratrrten zatwierdził sejm delegacyjny w 1775.[2]

Początkowo bracia zakonni (w tym prowincjał i przeor) nie byli księżmi a tylko zakrystianin i kapelan sprawowali posługę kapłańską. Z czasem bracia miłosierdzia zainteresowali się medycyną. Były prowincjał zakonu w Polsce Paschal Stirzelheimer otrzymał doktorat z medycyny w Zamościu.

Powołany w przypisach J. Bartoszewicz tak opisuje nadanie P. Stirzelheimerowi doktoratu:

Było to 23 marca 1765 r,; wszedł na katedrę Jan Nepomucen Awedyk doktor medycyny i professor zamojski i mówił długo o tem, jaki to powinien być doktor mianowicie według Hippokrata, potem wychwalał naukę i metodę księdza Paschala i jego zakonne prace. Potem zadał mu temata, wręczył oznaki nowej dostojności, i ogłosił Paschala doktorem (Wiad. Warsz. Nr. 29)

W czasie zaborów bonifratrzy byli represjonowani przez władze carskie za pomoc powstańcom z 1831 i 1863.

Podczas powstania warszawskiego kościół, szpital i budynki przyklasztorne stanowiły istotne punkty powstańczego oporu. Były bronione przez żołnierzy batalionów „Zośka”, „Parasol” i „Czata 49” do 25 sierpnia 1944. Budynki bardzo ucierpiały podczas tych walk.

Kościół został odbudowany po wojnie, pominięto jednak rekonstrukcję szpitala. We wnętrzach kościoła nie ma prawie żadnych zabytków – znajduje się w nim jedynie obraz św. Andrzeja z XVII wieku (w ołtarzu bocznym) i Najświętszej Marii Panny w ołtarzu wielkim. Są w nim także tablice memoratywne, niektóre z nich poświęcono pamięci Armii Krajowej i o. Serafinowi Klocowi, który umożliwił i wspierał odbudowę kościoła.

Kościół w latach 1976–2013 był siedzibą nieistniejącej parafii pod wezwaniem św. Jana Bożego i św. Andrzeja Apostoła[3].

Galeria edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych m. st. Warszawy. [dostęp 2010-01-22].
  2. ↑ a b c d Julian Bartoszewicz: Kościoły Warszawskie rzymsko-katolickie opisane pod względem historycznym, Warszawa 1855 str. 233-237.
  3. ↑ Z dniem 1 stycznia 2014 r. Parafia została zniesiona Dekretem Nr 3945/A/2013 Metropolity Warszawskiego kard. Kazimierza Nycza.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_św._Jana_Bożego_w_Warszawie&oldid=73019982”