Kościół Matki Boskiej Bolesnej w Nowej Rudzie
Kościół Matki Boskiej Bolesnej w Nowej Rudzie – sanktuarium położone w Sudetach, w paśmie Wzgórz Włodzickich, na szczycie Kościelca. Bywa też często określane jako Sanktuarium na Górze Wszystkich Świętych. Poświęcone jest Matce Boskiej Bolesnej.
 A/952/1234/WŁ z dnia 2.02.1988[1]
| |||||||||||||||||
| kościół filialny sanktuarium maryjne | |||||||||||||||||
 Widok z południowego zachodu | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Adres |
al. NMP | ||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
15 września | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Nowej Rudy  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |||||||||||||||||
 50°33′04,67″N 16°31′38,09″E/50,551297 16,527247
| |||||||||||||||||
Historia edytuj
Miejsce od XVIII wieku stanowiło cel pielgrzymek – znajdował się tutaj drewniany krzyż, być może postawiony przez bernardynów. W 1680 mieszkańcy Słupca postanowili wybudować kościół, jako podziękowanie za ocalenie z zarazy, szalejącej po ziemi kłodzkiej[2]. W lipcu nadeszła zgoda na budowę od arcybiskupa Pragi, a w listopadzie wyświęcono kościół ku czci Chrystusowego Świętego Krzyża, Jego Najświętszej Bolesnej Matki Maryi Dziewicy i Jej gorzkim łzom, św. Sebastianowi, św. Rochowi, św. Karolowi Boromeuszowi, św. Franciszkowi Ksaweremu, św. Rozalii i jeszcze innym świętym chroniącym przed zarazami.
Już w XVIII wieku zamieszkali tu pierwsi pustelnicy, w specjalnej pustelni obok świątyni. Pierwszym znanym był Onufry Roter (1687-1761) z zakonu minorytów św. Franciszka. W 1752 wybudowano drugą pustelnię tuż przy kościele, a w 1801 trzecią. W 1816 udekorowano ołtarz, a w 1819 pojawiła się ambona. W 1847 w kościele znalazły się relikwie Pacyfikusa i Cancydy – męczenników chrześcijańskich z okresu rzymskiego.
W 1855 obok kościoła powstała droga krzyżowa – poświęcił ją ks. Teuber ze Słupca. Autorem obrazów na kapliczkach był malarz Siegel z Ząbkowic Śląskich. W 1880 na ołtarzu ustawiono nową figurę Madonny, wykonanej przez monachijskiego rzeźbiarza Rücknera na polecenie pustelnika Augusta Teubera. Starsza, barokowa rzeźba znalazła się w sztucznej grocie obok kościoła.
Na początku XX wieku sanktuarium została wyremontowane, podobnie jak stacje drogi krzyżowej. W związku z dużym ruchem pątniczym w XIX wieku wybudowano tutaj drogę ze Słupca; w 1909 Kłodzkie Towarzystwo Górskie otwarło na Górze Wszystkich Świętych schronisko Luckasbaude, a w 1913 wieżę widokową Moltketurm.
Od 1885 do 1930 w pustelni przebywał kolejny pustelnik – Anton Hertelt, znany jako brat Felix (Frater Felix). Dzisiaj upamiętnia go tablica pamiątkowa, wmurowana w ścianę kościoła.
W okresie powojennym sanktuarium straciło na znaczeniu i powoli niszczało. W latach 80. XX wieku było już całkowitą ruiną z zawalonym dachem i częściowo zniszczonymi ścianami. Zostało odbudowane i ponownie konsekrowane dopiero w 1996. W nowy ołtarz główny wmurowano relikwie św. męczenników rzymskich.
Od 15 września 2002 nosi tytuł Sanktuarium Ziemi Noworudzkiej[3].
Architektura edytuj
Kościół został wzniesiony na planie prostokąta, z kwadratowym prezbiterium nakrytym kopułą zwieńczoną hełmem [2]. Nawa nakryta jest dachem dwuspadowym[2]. Na elewacji frontowej jest główny portal zamknięty trójkątnym tympanonem, po prawej stronie jest skromniejszy drugi portal[2]. Po obu stronach fasady i w jej trójkątnym szczycie znajdują się nisze[2].
Galeria edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 82 [dostęp 2016-05-17].
- ↑ a b c d e Marek Staffa: Słownik geografii turystycznej Sudetów. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-Bis, 1994, s. 205, 206. ISBN 83-85773-12-6.
- ↑ Nowa Ruda – Słupiec Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej na Górze Wszystkich Świętych wraz z drogą krzyżową. szlakikulturowe.dolnyslask.pl. [dostęp 2016-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-12)].
Bibliografia edytuj
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: Wyd: I-Bis 1995, ISBN 83-85773-12-6.