Wikipedia

Kościół Najświętszego Serca Jezusowego w Lipnikach

rzymskokatolicki kościół parafialny

Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Lipnikach – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu Kadzidło oraz diecezji łomżyńskiej, najstarszy kościół w gminie Łyse[2] i najstarszy murowany kościół na Kurpiach Zielonych[3].

Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Lipnikach
A-469 z dnia 7 lipca 1981[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Widok od strony zachodniej
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Lipniki

Adres

ul. Kard. S. Wyszyńskiego 1

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Parafia Najświętszego Serca Jezusowego w Lipnikach

Wezwanie

Najświętszego Serca Jezusowego

Położenie na mapie gminy Łyse
Mapa konturowa gminy Łyse, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Lipnikach”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Lipnikach”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Lipnikach”
Położenie na mapie powiatu ostrołęckiego
Mapa konturowa powiatu ostrołęckiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Lipnikach”
Ziemia53°19′24″N 21°31′25″E/53,323333 21,523611
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia edytuj

 
Kamień węgielny z 1839

Kościół powstał obok kaplicy zbudowanej około 1775[4]. Pozwolenie na budowę wydał biskup płocki Józef Eustachy Szembek[5]. Kamień węgielny pod budowę kościoła położono w 1839, natomiast samą budowę świątyni rozpoczęto w maju 1841, a zakończono w 1844. Została ona poświęcona przez ks. Kuderkiewicza[6][7]. W latach 60. XIX wieku kościół powiększono, dobudowując apsydę[8]. W 1889 postawiono dwie wieże[4][6][7]. W 1902 zbudowano wolnostojącą dzwonnicę[8].

W 1951 przeprowadzono remont wież[8]. Pierwszy gruntowny remont kościół przeszedł w latach 70. XX w[7]. Kolejny remont zewnętrznych elementów elewacji odbył się w latach 1992–1993[6]. We wrześniu 2012 miało miejsce włamanie do kościoła, w wyniku którego skradzione zostało wyposażenie liturgiczne[9]. Od 2015 trwa gruntowny remont świątyni[10].

Architektura edytuj

Kościół murowany, wybudowany z użyciem kamienia polnego i cegieł, otynkowany[7]. Fasada dwukondygnacjowa, pośrodku wejście, nad nim wnęka z figurą, po obu stronach wieże murowane z cegły zwieńczone metalowymi krzyżami. Wymiary świątyni z uwzględnieniem wież i zakrystii: 37,20 m długości, 20,50 m szerokości, wysokość do gzymsu 9 m[6]. Wieże mają po 15 m wysokości[7].

Kompleks świątyni otoczony jest parkanem z kamienia polnego. W jego obrębie znajdują się: kościół, dzwonnica, krzyże misyjne, figura św. Rocha oraz grota z wizerunkiem Matki Boskiej z Lourdes i św. Bernardety[11].

Wnętrze edytuj

Nawa główna na planie prostokąta o wymiarach 21,70 m długości na 9,85 m szerokości[6]. Na suficie polichromie: w centralnej części nawy nawiązujące do trzech części różańca, nad prezbiterium przedstawiające kard. Stefana Wyszyńskiego i Jana Pawła II, z boku z motywami roślinnymi[11]. Witraże okienne przedstawiają postaci związane z Kościołem katolickim. W zewnętrznej części witraże zostały otoczone motywem wycinanki kurpiowskiej autorstwa Wiesławy Bogdańskiej[12].

Od 2020 trwa wymiana posadzki[13][14][15].

Ołtarze edytuj

 
Ołtarz główny

W prezbiterium umieszczony jest drewniany ołtarz główny, w którym znajduje się obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, zasłaniany obrazem Przemienienia Pańskiego lub św. Mikołaja. Na bocznych krawędziach ołtarza stoją figury św. Wojciecha oraz św. Stanisława[6].

W nawie głównej znajdują się dwa drewniane ołtarze boczne – w prawym obraz Matki Boskiej ze św. Dominikiem, zasłaniany przedstawieniem Serca Jezusowego, w lewym obraz św. Rocha, zasłaniany przedstawieniem św. Józefa[6].

Wyposażenie edytuj

Neobarokowe ambona i chrzcielnica pochodzą z II połowy XIX wieku. Na ścianach po obu stronach nawy głównej znajdują się XIX-wieczne rzeźbione w drewnie stacje drogi krzyżowej[6].

Chór edytuj

Chór murowany, lekko wybrzuszony w stronę prezbiterium. Balustrada pełna, wykonana z drewna. Na chórze organy z malowaną datą AD 1937. Wejście na chór murowanymi schodami we wnętrzu wschodniej wieży[6].

Galeria edytuj

Dzwonnica edytuj

 
Dzwonnica przy kościele, widok od zachodu

W 1902[16] zbudowano dzwonnicę z kamienia polnego i cegły na planie kwadratu o wymiarach 5,35 m na 5,45 m. Oryginalnie była dwukondygnacyjna, trzecią kondygnację dodano około 1980. Dzwonnica stanowi główne wejście na teren przykościelny. Od zachodniej strony znajduje się w niej dwuskrzydłowa żelazna brama, po bokach dwie mniejsze jednoskrzydłowe żelazne furtki[17]. W czasie ostatniego remontu bocznym furtom przywrócono oryginalny wygląd[18].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2022-07-20].
  2. ↑ Zabytki – Oficjalny Serwis Internetowy Gminy Łyse [online], www.gminalyse.pl [dostęp 2022-07-20] (pol.).
  3. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2022-07-20].
  4. ↑ a b Maria Kałamajska-Saeed (red.), Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 9, z. 3: Kolno, Grajewo i okolice, Warszawa 1988, s. 20–21, ISBN 83-221-0200-3.
  5. ↑ Marcin Tomczak, Powstanie parafii w Lipnikach, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego”, 25, 2011, s. 175–193.
  6. ↑ a b c d e f g h i Wioletta Mosakowska, Karta ewidencyjna zabytku architektury i budownictwa - kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego [online], Zabytek.pl, 1993 [dostęp 2022-07-20] (pol.).
  7. ↑ a b c d e Parafia Lipniki, [w:] Witold Jemielity, Parafie Puszczy Kurpiowskiej, Łomża 2004, s. 45–49.
  8. ↑ a b c Karta ewidencyjna zabytku - kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego, zabytek.pl, 1959 [dostęp 2022-07-20] (pol.).
  9. ↑ Złodziej z kościoła w Lipnikach zatrzymany [online], Patriot24.net [dostęp 2022-07-20] (pol.).
  10. ↑ Parafia w Lipnikach także z dofinansowaniem z Powiatu [online], powiatostrolecki.pl [dostęp 2022-07-19] (pol.).
  11. ↑ a b Zdzisław Frydrych, Dróżkami historii, legend i poezji, Łyse: Kurpiowskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, 2018, s. 15–20, ISBN 978-83-946450-7-6, OCLC 1150673681 [dostęp 2022-08-22].
  12. ↑ Wykorzystanie motywu wycinanki kurpiowskiej potwierdzają podpisy na witrażach, przykład dostępny jest w Wikimedia Commons.
  13. ↑ Parafia w Lipnikach z dotacją na prace konserwatorskie [online], www.eostroleka.pl [dostęp 2022-07-20] (pol.).
  14. ↑ Powiat ostrołęcki: Kościół w Lipnikach z dofinansowaniem [online], 19 lipca 2021 [dostęp 2022-07-20] (pol.).
  15. ↑ III etap wymiany posadzek w Kościele w Lipnikach [online], 20 lipca 2022 [dostęp 2022-07-25] (pol.).
  16. ↑ Według karty ewidencyjnej zabytku (wyk. 1959) w 1880.
  17. ↑ Wioletta Mosakowska, Karta ewidencyjna zabytku architektury i budownictwa - dzwonnica przy kościele parafialnym pw. Najświętszego Serca Jezusowego [online], zabytek.pl, 1993 [dostęp 2022-07-20] (pol.).
  18. ↑ Karta ewidencyjna zabytku - dzwonnica, zabytek.pl, 1959 [dostęp 2022-07-20] (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_Najświętszego_Serca_Jezusowego_w_Lipnikach&oldid=72242439”