Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Monasterzyskach
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, obecnie prawosławna cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej – dawny zabytkowy rzymskokatolicki kościół w Monasterzyskach, mieście na Ukrainie, w obwodzie tarnopolskim, siedzibie rejonu monasterzyskiego. Najokazalsza ze świątyń miasta, cerkiew parafialna Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego do grudnia 2018, obecnie Kościoła Prawosławnego Ukrainy.
 61-242-0004
| |||||||||||||||||||||||
| cerkiew parafialna | |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||||
| Eparchia | |||||||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
15/28 sierpnia | ||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | |||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||||||||||||||||||||
 49°05′29,6″N 25°10′15,0″E/49,091556 25,170833
| |||||||||||||||||||||||
Historia
edytuj.JPG)
Murowany kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny wybudowano w połowie XVIII wieku w miejscu wcześniejszego drewnianego. Fundatorem kościoła był dziedzic miasta Józef Potocki, kasztelan lwowski (lub Bazyli Potocki[potrzebny przypis]).
Konsekrowany 29 września 1751 przez biskupa sufragana krakowskiego Michała Kunickiego[1].
Struktura ołtarza głównego w kościele powstała przed 1754 r.[2]
W 1761 r. z funduszu pozostawionego przez ks. Franciszka Kielarskiego zapłacono za pracę przy ołtarzach Janowi Jerzemu (Johannowi Georgowi) Pinzlowi i za obrazy Antoniemu Sztylowi.
Układ przestrzenny budowli wywodzi się z architektury Francesco Borrominiego[3].
Zbigniew Hornung uważał, że autorem figur w ołtarzu głównym był Antoni Osiński. Jan K. Ostrowski uważa natomiast, że figury w ołtarzu głównym w kościele nie mają nic wspólnego z udokumentowanymi źródłowo dziełami Antoniego Osińskiego w kościołach w Zbarażu i Leżajsku[3].
Zdaniem Piotra Krasnego i Jakuba Sity architekt Bernard Meretyn był autorem projektu ołtarza głównego w kościele, oraz ten projekt mógł być źródłem inspiracji dla ołtarza głównego w kościele Franciszkanów w Przemyślu[4].
Przed dewastacją sowiecką w kościele znajdowały się trzy ołtarze: główny (Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny), św. Rozalii (na zamknięciu zach. nawy bocznej) oraz Matki Boski Bolesnej (na zamknięciu wsch. nawy bocznej)[5].
Przez pewien czas w ścianie kościoła była tablica pamiątkowa ku czci Zygmunta Krasińskiego[6].
Obiekt został zamknięty przez władzę sowiecką 30 listopada 1945 i zamieniony na magazyn[7].
Mimo próśb rzymskich katolików obiekt został przekazany prawosławnym.
Przypisy
edytuj- ↑ Zbigniew Hornung, Na marginesie ostatnich badań nad rzeźba lwowską XVIII wieku, s. 137. [dostęp 2017-01-31]
- ↑ Piotr Krasny, Jakub Sito: „Pan Piotr Polejowski snycyrz lwowski” i jego dzieła w kościele Franciszkanów w Przemyślu. [W:] Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej. T. V. Kraków, 2003, s. 178. [dostęp 2016-12-28]
- ↑ a b Jan K. Ostrowski, Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Monasterzyskach, t.4, s. 91.
- ↑ Piotr Krasny, Jakub Sito: "Pan Piotr Polejowski snycyrz lwowski" i jego dzieła w kościele Franciszkanów w Przemyślu. W: Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej. 2003, nr 5, s. 178 [dostęp 2016-12-15]
- ↑ Jan K. Ostrowski, Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Monasterzyskach, t. 4, s. 88–89.
- ↑ Leon Odyniec: Chorągiew buczacka Drużyn Bartoszowych. Warszawa : wyd. z zasiłku Państwowego Instytutu Kultury Wsi, Druk. Oświatowa, 1939, s. 47.
- ↑ Jan K. Ostrowski, Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Monasterzyskach, t. 4, s. 86
Bibliografia
edytuj- Zbigniew Hornung. Na marginesie ostatnich badań nad rzeźba lwowską XVIII wieku. „Buletyn Historii Sztuki”. VII, s. 131—149, 1939. [dostęp 2017-01-31]
- Jan K. Ostrowski: Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Monasterzyskach. [W:] Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Cz. I : Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. T. 4. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, Drukarnia narodowa, 1996, 211 s., 402 il., ss. 84–94. ISBN 83-85739-34-3.
- Zbigniew Żyromski. Jubileusz pobytu Matki Boskiej Bolesnej z Monasterzysk w Bogdanowicach. „Głos Buczaczan”. 4 (47), Wrocław, 2003, s. 5–8.
Linki zewnętrzne
edytuj- Monasterzyska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 658.
- Sanktuarium Kresowianki.