Bazylika św. Antoniego z Padwy w Radecznicy

Kościół św. Antoniego z Padwy
i klasztor oo. bernardynów
Jasna Góra Lubelszczyzny
	A/1305 z dnia 27.07.1978
	kościół parafialny; kościół konwentualny bernardynów
	; Bazylika św. Antoniego w Radecznicy
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Miejscowość	Radecznica,; ulica Klasztorna 6
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Antoniego Padewskiego w Radecznicy
bazylika mniejsza; • nadający tytuł	od 4 lipca 2015; Franciszek
Wezwanie	św. Antoniego z Padwy
Wspomnienie liturgiczne	13 czerwca
	Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie	Św. Antoniego
Cudowne wizerunki	Obraz św. Antoniego
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1686
Data zakończenia budowy	1695
Aktualne przeznaczenie	Kościół rzymskokatolicki
Dane świątyni
Wieża kościelna; • liczba wież	; 2
Liczba naw	3
Organy; • liczba głosów; • liczba manuałów	; 17; 2
	Położenie na mapie gminy Radecznica Kościół św. Antoniego z Padwy; i klasztor oo. bernardynów
	Położenie na mapie Polski Kościół św. Antoniego z Padwy; i klasztor oo. bernardynów
	Położenie na mapie województwa lubelskiego Kościół św. Antoniego z Padwy; i klasztor oo. bernardynów
	Położenie na mapie powiatu zamojskiego Kościół św. Antoniego z Padwy; i klasztor oo. bernardynów
	50°45′05″N 22°49′33″E/50,751389 22,825833
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół św. Antoniego z Padwy i klasztor bernardynów – zabytkowy, barokowy kościół parafialny oraz klasztor bernardynów znajdujące się w Radecznicy w powiecie zamojskim województwa lubelskiego. Zwany jest Lubelską Częstochową.

Objawienia św. Antoniego w Radecznicy edytuj

Historia klasztoru w Radecznicy zaczęła się 8 maja 1664 r., kiedy na wzgórzu zwanym Łysą Górą miał się objawić św. Antoni z Padwy tkaczowi Szymonowi, mieszkańcowi wioski^[2]. Wieści o cudownym objawieniu i o łaskach, jakie zostały tu udzielone, uczyniły to miejsce celem wielu pielgrzymek. Gdy wieści te dotarły do bpa Mikołaja Świrskiego, sufragana chełmskiego, zakupił całą wieś, a następnie zwrócił się do bernardynów z propozycją objęcia tu placówki. Bracia zostali tu ulokowani w roku 1667. Akt fundacyjny klasztoru datowany jest na rok 1670.

Szybko zaczęto wznosić drewniane zabudowania kościoła i klasztoru, a specjalna komisja teologów przesłuchała świadków zdarzeń i osoby, które doznały tu łask. Wnet wytworzyła się tradycja odpustów gromadzących ogromne rzesze obydwu obrządków.

Historia kościoła i klasztoru edytuj

Murowany kościół rozpoczęto budować na stoku Łysej Góry pod kierunkiem Jana Linka, budowniczego fortyfikacji Zamościa. Prace rozpoczęto w 1686 r., a konsekrację kościoła urządzono w 1695 r. Była to masywna, barokowa budowla z dwiema wieżami, górująca nad okolicą. W głównym ołtarzu znajdował się obraz św. Antoniego, który wnet zaczęto nazywać cudownym. W 1707 r. zakończono budowę klasztoru. W jego dostępnych dla wiernych krużgankach znajdował się zespół monumentalnych obrazów wykonanych w latach 1780–1781 przez Gabriela Sławińskiego, a przedstawiających miejscowe objawienia i cuda Antoniego Padewskiego^[3].

Pod zaborem rosyjskim edytuj

Na lata 1815–1869 przypadł okres największego ruchu pielgrzymkowego. Powstało wtedy określenie Radecznicy jako „Częstochowy Lubelskiej”. Na odpusty schodziły się kilkudziesięciotysięczne tłumy. Dla wiernych obrządku greckokatolickiego odprawiano nabożeństwa według ich rytu.

Po powstaniu styczniowym władze rosyjskie skasowały klasztor w 1869 roku i przeznaczyły go dla grekokatolików. Rozgrabiono mienie kościoła. W klasztorze urządzono więzienie dla opornych księży unickich. W 1875 r. carat zniósł unię brzeską w Imperium Rosyjskim. W klasztorze urządzono wówczas parafię prawosławną, która jednak nie miała wiernych. Opustoszałe budynki niszczały, rozebrano część klasztoru. W 1882 r. sprowadzono tu prawosławnych mnichów, a w 1899 r. mniszki, tworząc monaster św. Antoniego w Radecznicy. Przebudowano wtedy kościół na cerkiew i zbudowano dwa nowe budynki na ochronkę i seminarium nauczycielskie, założono pracownię malarską, w której pisano ikony. W świątyni umieszczono ikonę św. Antoniego Pieczerskiego, ale odpusty obchodzono w dniu odpustu katolickiego.

Okres I wojny światowej edytuj

Działalność prawosławnych w Radecznicy została przerwana przez I wojnę światową. W 1915 mniszki udały się na bieżeństwo. W 1916 r. dokonano rekoncyliacji kościoła^[4], a w 1919 r. przekazano go na powrót bernardynom.

Po I wojnie światowej edytuj

Podjęto się gruntownego remontu kościoła i klasztoru, a w budynku pozostałym po seminarium nauczycielskim urządzono Kolegium Serafickie. (1922 r.) Spełniło ono bardzo użyteczną rolę, wykształciwszy ok. 700 chłopców, z których ponad stu wstąpiło do Zakonu. Na krótko przed II wojną powstała tu również drukarnia. Odnowiono kaplicę św. Antoniego „na wodzie” i zbudowano nowe „gradusy” – schody prowadzące do kościoła.

Po II wojnie światowej edytuj

W 1950 r. zostali aresztowani przez UB wszyscy zakonnicy, jako że w klasztorze był punkt kontaktowy Zamojskiego Inspektoratu WiN. Gimnazjum rozwiązano, a budynki zostały przekazane pod nowo otwarty szpital psychiatryczny. Bracia dopiero w 1960 r. odzyskali część budynku klasztornego. Ten stan trwa aż do chwili obecnej. W 1981 r. bp lubelski Bolesław Pylak erygował w Radecznicy parafię. Szybko też wzniesiono kościoły dojazdowe w sąsiednich miejscowościach: Chłopkowie i Podlesiu Dużym.

W 1995 r. przypadł Rok Antoniański, 800 lat od urodzin św. Antoniego. 30 lipca potężny pożar strawił świątynię. Prace renowacyjne przebiegały jednak w ekspresowym tempie i jeszcze tego samego roku biskup zamojski Jan Śrutwa dokonał poświęcenia odnowionego prezbiterium. Nowy obraz św. Antoniego w ołtarzu głównym namalował Jerzy Kumala. Od 4 lipca 2015 roku sanktuarium, dzięki decyzji papieża Franciszka, nosi tytuł bazyliki mniejszej^[5].

W bazylice znajduje się krypta Żołnierzy Niezłomnych, gdzie spoczywają trzej żołnierze zamojskiego II Inspektoratu AK: Józef Pyś ps. „Ostry”, Paweł Kalinowski ps. „Francuz” i Mieczysław Szewczuk ps. „Włoch”^[6].