Wikipedia

Kościelisko

wieś w województwie małopolskim

Kościelisko – wieś podhalańska w Polsce w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim, siedziba gminy Kościelisko.

Artykuł

49°17′27″N 19°53′18″E

- błąd

39 m

WD

49°18'N, 19°50'E

- błąd

19326 m

Odległość

74 m

Kościelisko
wieś
Ilustracja
Kościół św. Kazimierza
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

tatrzański

Gmina

Kościelisko

Wysokość

950–1183 m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

4482[1]

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

34-511[2]

Tablice rejestracyjne

KTT

SIMC

0468447

Położenie na mapie gminy Kościelisko
Mapa konturowa gminy Kościelisko, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościelisko”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Kościelisko”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościelisko”
Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego
Mapa konturowa powiatu tatrzańskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościelisko”
Ziemia49°17′27″N 19°53′18″E/49,290833 19,888333
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

W latach 1973–1977 miejscowość była siedzibą gminy Kościelisko-Witów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

We wsi znajduje się drewniany kościół pw. św. Kazimierza. Dzięki zaangażowaniu ks. Kazimierza Kaszelewskiego i hr. Władysława Zamojskiego oraz miejscowych górali został on zbudowany w latach 1910–1914 według projektu Eugeniusza Wesołowskiego. Zdobią go witraże zaprojektowane przez Stefana Matejkę, bratanka Jana Matejki. Początkowo był kaplicą filialną parafii w Zakopanem, ale już w 1918 r. erygowano przy nim samodzielną parafię św. Kazimierza[3][4].

Opis miejscowości edytuj

Kościelisko położone jest w Rowie Kościeliskim i na południowych stokach Pogórza Gubałowskiego. Jego zabudowania wkraczają także do dolnej części Doliny Kościeliskiej w Tatrach (Kiry). Jest to duża wieś o charakterze miejscowości wypoczynkowej, składająca się z 21 osiedli (dawnych osad pasterskich, tzw. polan – stąd bierze się potoczna nazwa miejscowości: Polany[5]).

Integralne części wsi Kościelisko: Blachówka, Budzówka, Butorów, Chotarz, Czajki, Górkówka, Gronik, Groń, Karpielówka, Kierpcówka, Kiry, Nędzówka, Pająkówka, Pitoniówka, Rysulówka, Sobiczkowa, Staszelówka, Sywarne, Szeligówka, Wojdyłówka[6][7] oraz nie ujęta w TERYT Antałówka[8]

Liczba ludności: 4482 (2011 r.), powierzchnia: 54 km².

  •  
  •  

    Widok na Giewont

  •  

    Wnętrze kościoła

  •  
  •  

Historia edytuj

Poszczególne osady pasterskie, które weszły później w skład Kościeliska, wzmiankowane były już od roku 1623[9].

Do roku 1867, kiedy to odbyły się pierwsze autonomiczne wybory rad gminnych, Kościelisko tworzyło jedną osadę z Zakopanem. W latach 70. XX w. Kościelisko połączyło się z Witowem, Dzianiszem i Chochołowem, tworząc gminę Kościelisko-Witów.

Po kilku latach gmina ta została włączona do Gminy Tatrzańskiej, a z początkiem roku 1994 reaktywowała się jako gmina Kościelisko. Obecnie w jej skład wchodzą trzy wsie podhalańskie: Kościelisko, Witów i Dzianisz.

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Kościelisko”[10].

Po II wojnie światowej klasztory w Kościelisku utworzyły siostry adoratorki[11] i kanonicy laterańscy[12].

Ludzie związani z Kościeliskiem edytuj

Zobacz też kategorie: Ludzie związani z Kościeliskiem, Ludzie urodzeni w Kościelisku.
  •  

    Kościelisko i Pasmo Gubałowskie

  •  

    Kościelisko i Tatry Zachodnie.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Wieś Kościelisko - podstawowe informacje. polskawliczbach.pl, 2011. [dostęp 2021-12-07].
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 521 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Magdalena Michniewska, Artur Michniewski, Marta Duda, Sebastian Wypych. Kościoły drewniane Karpat – Polska i Słowacja: przewodnik. Pruszków, 2006, s. 92. ISBN 83-89188-43-9.
  4. ↑ Arek, Historia, Parafia św. Kazimierza Królewicza w Kościelisku, 10 września 2021 [dostęp 2023-08-21] (pol.).
  5. ↑ Mieczysław Jasiński, Kościelisko : zarys rozwoju miejscowości do roku 1918, Zakopane 2012, ISBN 978-83-919809-2-7.
  6. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  8. ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
  9. ↑ Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XV. Latchorzew: Trawers, 2007, s. 260. ISBN 978-83-60078-04-4.
  10. ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 28. ISBN 83-87424-77-3.
  11. ↑ Adoratorki Krwi Chrystusa – wczoraj i dzisiaj, Przewodnik Katolicki [dostęp 2023-08-21] (pol.).
  12. ↑ Kościelisko - Kaplica Matki Bożej Gietrzwałdzkiej - zdjęcia, mapa, fotopolska.eu [dostęp 2023-08-21].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościelisko&oldid=71090059”